Хром қосылыстарының ТТР–ы

Марганец сияқты хром да, әртүрлі тотығу дәрежесін көрсететін қосылыстар түзеді. Төмен тотығу дәрежелерде хром қосылыстары тотықсыздандырғыш, ал жоғары дәрежелерінде тотықтырғыш болып табылады. Салыстырмалы түрде тұрақты болатын тотығу дәрежелері: 0, +II, +III, және +VI (ең тұрақтысы +III). Хром қосылыстары, марганецке сияқты тотығу – тотықсыздану айналулар шарттарын келесі схемадағыдай көрсетуге болады:

Перманганат – ион қышқылды және негізді ортада тұрақты болса, хромат – ион тек негізді және нейтралды ортада ғана тұрақты болады. Қышқылды ортада хромат – ион дихромат – ионға келесі реакция бойынша айналады:

2CrO₄^2- + 2H₃O⁺ = Cr₂O₇^- + 3H₂O

Өз кезегінде дихромат – ион тек қышқылды және кейде нейтралды ортада тұрақты, ал негізді ортада – хромат – ионға айналады:

Cr₂O₇^2- + 2OH^- = 2CrO₄^2- + H₂O

Сондықтан да, қышқылды ортадағы тотығу – тотықсыздану процесстері тек Сr₂O₇^2- ионы қатысымен ғана өтеді, ал негізді ортада – CrO₄^2- ионы қатысуымен.Негізді ортаға қарағанда, қышқылды ортада оксоқышқылдардың қышқылдық қалдықтарының тотықтыру қасиеттері күштірек болатындықтан, дихромат – ионы хромат – ионына қарағанда күштірек тотықтырғыш болып табылады. Керісінше, негізді ортада ғана болатын гексагидроксохромат (III) – ионы хлор немесе сутек пероксиді сияқты күшті тотықтырғыштар әсерінен, хромат (VI) – ға дейін жеңіл тотығады. Металлды марганецте сияқты, хром тотықсыздандырғыш қасиеттерін оксонии иондарымен жеңіл тотыққанда көрсетеді (Cr²⁺ - ке дейін оттегі қатысуысыз, Сr³⁺ - ке дейін ауаның қатысуымен). Сr²⁺ ионы Mn²⁺ қарағанда өте қатты тотықсыздандырғыш; ауаның оттегісімен оңай тотығады, Fe³⁺ ионын Fe²⁺ - ке дейін тотықсыздандырады, және де басқа ТТР – сына қатысады.

Кристаллды хром триоксиді – өте күшті тотықтырғыш. Марганец (VII) оксиді сияқты, бұл қышқылды оксид, сумен оңай реакцияға түсіп, H₂CrO₄ хромды қышқылды түзеді. Осыдан шығатыны, ТТР–ға ол тек қатты күйінде қатыса алады. CrO₃ – пен әрекеттескен органикалық заттар көмірқышқыл газға дейін тотығады, күкірттісутек SO₂ – ге дейін, аммиак азотқа дейін тотығады.

Хром қосылыстарының ерітінділері қатысуымен құрылатын тотығу – тотықсыздану реакциялары, марганец қосылыстарының қатысуымен өтетін реакциялармен парапар, сондықтан бұл жағдайда, құрамында хром болатын жартылай теңдеулер ғана келтіріледі.

Cr₂O₇^2- + 14H₃O⁺ + 6e- = 2Cr³⁺ + 21H₂O

CrO₄^2- + 4H₂O + 3e = [Cr(OH)₆]^3- + 2OH

[Cr(OH)₆]^3- + 2OH- - 3e = CrO₄^2- + 4H₂O

Cr²⁺ - e = Cr³⁺