Зертханалық жұмыс №4

Тақырыбы: Тұқым себу мөлшерін есептеу.

Мақсаты: Тұқымды себуге дайындағанда жүргізілетін шаралармен танысу.

Жұмысқа түсініктеме:

1. Тұқымның орташа нұсқаларын алу.

Орташа нұсқаны құру үшін тұқымның сақталу орнынан нүктелік нұсқалар алынады. Алынатын нүктелік нұсқалардың саны мен алыну орындары тұқымның сақтау әдісі мен оның партиясының көлеміне байланысты. Алынған нұсқалардың біртектілігі тексерілгеннен кейін олардан біріктірілген жалпы нұсқа құрылып, орташа нұсқалар алынады. Бірінші орташа нұсқа тұқымның тазалығын, шыдамдылығын, 1000 дәннің массасын және т.б. көрсеткіштерді анықтау үшін пайдаланады. Оны мата қапшыққа салып жіппен байлап, пломбылайды. Екінші орташа нұсқа тұқымның ылғалдылығын, зиянкестердің барлығын анықтау үшін пайдаланады. Оны таза шыны ыдысқа салып, тығындайды. Үшінші орташа нұсқа тұқымның аурулармен залалдылығын тексеру үшін қолданады. Оны массасы 200г алып, тығыз қығаз қапшыққа салып қояды.

2. Тұқымның тазалығын анықтау.

Тұқымдық материалдың тазалығы – зерттеулі нұсқадағы негізгі дақылдың мөлшері (массаға шаққанда)

Жұмыстың орындалу реті:

1. Орташа нұсқадан талдау үшін екі өошеуіш алу.

2. Алынған өлшеуішті торшаға салып, қалдықтарды бөлу үшін себу негізгі дақылдың тұқымдарының қалдықтары бөлу, барлық қалдықты біріктіріп, салмағын өлшеу, жұмыс банкісіне салу.

3. Қалдықтан жеке басқа дақылдардың тұқымын, арам шөптердің дәндерін бөліп, санын анықтау, санын өлшеу.

4. 1000 дәннің массасын анықтау.

Негізгі дақылдың тұқымына 500 тең екі нұсқа алып, салмағын өлшеу, алынған көрсеткіштердің дұрыстығын анықтау, 1000 дәннің массасын есептеу.

5. Тұқымның өңгіштігін анықтау.

Тұқымның шығымдылығы деп оның дұрыс өскін беру қабілетін айтады. Тұқымның шығымдылығы Зертханада әр түрлі әдіспен қолайла жағдайда өсіру арқылы анықталады. Бір уақытта оның шығымдылығы мен бірге өсу қарқыны да анықталады. Осы тұқымның жылдам және қаулап көктеу қасиетін көрсетеді.

Тапсырма:

1. Төменде көрсетілген формулалар және кестедегі көрсеткіштер бойынша тұқымның салмақтық себу мөлшерін есептеу

Тұқымның тазалығын анықтау:

Мұндағы: Т - тұқым тазалығы;

а – тұқымның массасы, г;

в – қоспалар массасы, г.

Тұқымның шаруашылық жарамдылығын есептеу:

Мұндағы: Т - тұқым жарамдылығы;

В – шығымдылығы.

Салмақтық себу мөлшерін есептеу:

Мұндағы: Н – салмақтық себу мөлшері, кг\га;

М – 1га – ға себілген тұқымдар саны, млн. Дана;

А – 1000 дана тұқым массасы, г;

Т - тұқым жарамдылығы.

Кесте №1.

Бақылаудың өлшемі мен орташа нұсқаның көлемі.

Бақылау сұрақтары:

1. Тұқымның орташа нұсқаларын қалай алады?
2. Тұқымның тазалығын қалай анықтайды?
3. 1000 дәннің массасын қалай анықтайды?
4. Тұқым өнгіштігін қалай анықтайды?