В071200 «Машина жасау», 5В070700 «Тау - кен ісі», мамандықтарының 1 курс студенттеріне арналған Химия пәні бойынша жұмыс бағдарламасы

1. Кіріспе. Химия пәні. Химия – тәжірибелік теориялық ғылым. Химияның дамуы және зерттеу әдістері.
2. Атом – молекулалық ілім. Негізгі химиялық түсініктер мен заңдар.

Атом – молекулалық ілім, оның негізгі қағидалары. Негізгі химиялық түсініктер: элемент, атом, молекула, моль, салыстырмалы атомдық және молекулалық масса, мольдік (молярлық масса), химиялық таңба, изотоп, изобар, изотон, химилық формулалар, химиялық реакция теңдеулері, аллотропия.

Заңдары: энергия сақталу заңы. Стехимометриялық заңдар: зат массасының сақталу заңы, көлемдік қатынас заңы, Авогадро заңы, эквиваленттер заңы.

1. Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары. Комплексті қосылыстар.

Бейорганикалық заттар жіктелуі. Оксидтер: тұз түзетін және тұз түзбейтін. Қышқылдық, негіздік және амфотерлі оксидтер.оксидтер номенклатурасы. Химиялық қасиеттері. Негіздер. Бір және көпқышқылды негіздер. Сілтілер. Негіздер номенклатурасы. Физикалық және химиялық қасиеттері. Тұздар: орта, қышқыл, негіз. Аралас және қос тұздар. Комплексті тұздар. Тұздар номенклатурасы. Химиялық және физикалық қасиеттер.

1. Атом құрылысы. Д.И. Менделеевтің химиялық элементтерінің периодтық заңы.

Атомның кванто – механикалық моделі. Квант сандары, оның физикалық мәні. Атом орбиталі. Атомдық орбитальды толтыру тәртібі. Элемент атомдарының символдық және графикалық түрдегі электрондық формулалары. Атомның электрондық құрылысының оның периодтық жүйедегі орнына тәуелділігі. Негізгі және қосымша топша элементтерінің электрондық конфигурациясының ерекшелігі. Периодтар және топтар. Период және топ бойынша атом радиустары, иондану энергиясы, электронтартқыштығы, электрөткізгіштігі мәндерінің өзгеруі.

1. Химиялық байланыс.

Химиялық байланыс, оның негізгі сипаттамалары: байланыс энергиясы, байланыс ұзындағы, валенттілік, бұрыш. Химиялық байланыстың негізгі түрлері: ковалентті, иондық, металдық, ковалентті байланыс. Валенттілік байланыс әдісі. Гибридтену, түрлері. Атомдық орбитальдің гибридтенуі. Ковалентті байланыстың бағыты, қанығуы.

1. Химиялық реакция жылдамдығы және энергетикасы.

Химиялық реакция жылдамдығы, оған әсер ететін факторлар. Химиялық тепе – теңдік. Химиялық реакциялар түрлері. Химиялық процесте энтальпия мен ішкі энергияның өзгеруі. Энтальпия. Энтропия. өздігінен жүретін процестер жағдайлары. Гиббс энергиясы. Катализ және катализаторлар. Химиялық тепе – теңдік, тепе – теңдік константасы. Ле – Шателье принципі. әрекеттесетін заттар концентрациясының, қысымның және температураның өзгеруінің химиялық тепе – теңдікке әсері.

1. Ертінділер.

Дисперсті жүйе сипаттамасы, оның түрлері.коллоидты жүйелер, шын ертінділер. Еру процесінің механизмі. Ертінділер концентрациясы. Ертінді концентрациясын өрнектеу әдістері.еріген заттың массалық үлесі. Молярлы, нормальды, молялды концентрациялар.

Электролиттік диссоциация теориясы. Электролиттер мен бейэлектролиттер. Күшті және әлсіз электролиттер. Тұздар гидролизі.

1. Тотығу – тотықсыздану реакциялары.

Тотығу – тотықсыздану реакциялары, жіктелуі. Тотықтырғыштар мен тотықсыздандырғыштар. Тотығу және тотықсыздану процестері. Электрондық – баланс әдісі. Электрохимиялық процестер. Электролиз. Гальвани элементі.

1. Элементтердің және олардың маңызды қосылыстарының химиясы.

Металдардың жалпы қасиеттері, d- элементтерінің ерекшеліктері. Кешенді қосылыстар.

1. Метал емес элементтер химиясы.

Әдебиеттер:

1. Аханбаев К. Жалпы және анорганикалық химия. Алматы. «Санат». 1999.
2. К. Аханбаев. Химия. Алматы. «Ана тілі». 1993
3. Б. Бірімжанов, Н.Н. Нұрахметов. Жалпы химия. Алматы. «Ана тілі».1992.
4. Аймақов О.А.,Тлеуова З.Ш., Қазбекова Т.Т. Химияның теориялық негіздері. Көкшетау. 2004.
5. Сағынаев А.Т., Төремұратов Г.Т. Химия есептерін шығарып үйренейік. Алматы. 1996.
6. К. Өтелбаев. Химия. 1,2 том. Шымкент. 1999.
7. Зертханалық жұмыстар әдістемесі.
8. Қазақ тіліндегі есептер жинағының әдістемесі.
9. В.П. Васильев. Аналитическая химия. Физико – химические методы анализа. 2т. «Высшая школа»1989.

10. Шоқыбаев ЖӘ., Өнербаев З.О., Камиева Г.С., Қожағұлова Ж.Р. Бейорганикалық химия практикумы. Алматы.2004

11. Жайлау С.Ж. Физикалық және коллоидтық химия.Алматы,2004