Дәріс № 24. Культивирлеу биообъектілерге арналған субстратілер

Ертеден белгілі микробиологиялық синтездеу үшін қолданылатын көміртегін құрайтын шикізат көмірсулар, демек субстраттар жасушаның құрылысын синтездеуге арналған микроорганизмдерді пайдаланады.

Биотехнологияда қолданылатын субстраттар мен қоректік орталардың құрамы әр түрлі және олардың ортасы үнемі кеңейіп отырады. Өндірістік процестердің дамуымен шығындардың жаңа түрлері залалсызданады және қажет затқа биотехнологиялық әдіспен жинақталады. Бір жағынан биотехнологиялық өндірістік ағымның өте тез дамуы дәстүрлі шикізат түрлерін тұтыну жағдайларымен байланысты, сондықтан ол шикізат базасын кеңейтуді қажет етеді, басқа жағынан жинақталған қалдық көлемінің ұлғаюы дәстүрлі емес өндіріске қайта айналдырылады, сонымен қатар биотехнологиялық тәсілдермен өнделеді.

Қазіргі кезде биотехнология саласы табиғи ресурстарға - фотосинтез процесіне бүкіл әлемдік теңіз биоресурстарына қатысты биотехнологиялық процестің ортасының құрамында көмірсу көзі бар, биотехнологиялық процестегі энергияның ең бастысы табиғи комплекстік орта құрамы, өндірістің әр түрлі құрамы (өсімдік шикізатының өнделген өнімі, қалдық ағын судың компоненттері және т.б.), көміртегі қосылыстарынан басқа да минералды заттар мен өсіруші факторларды құрайды. Барынша биотехнологиялық субстрат ретінде целлюлоза, полисахарид және гидролизат, ағаш үгінділері кеңінен көп қосылады.

Биотехнологиялық өндірісте қоректік ортаны дайындау үшін әртүрлі заттар қолданылады, минералды, жануар мен өсімдік тектес және химиялық жолмен синтезделетін табиғи заттар. Бұл заттар (олардың субстраті деп атайды) қоректік орта құрамына кіреді, сондықтан олардың құрамында зиян келтіретін қоспалар болмау керек, бағасы қымбат емес және оңай табылатын болуы керек. Шикізаттың (субстратінің) барлық түрлері мемлекеттік стандарт талабына (МЕСТ) сәйкес болуы керек. Күрделі табиғи заттан және өндірістік қосымша өнімнен қоректік ортаны дайындау үшін шикізаттың жарамдылығына биохимиялық тексерулер қатаң жасалуы керек. Шикізаттың негізгі түрлері қарастырылады.

Су. Қоректік ортаны дайындау үшін су құбырынан немесе ашық су қоймаларынан алынған суды өзіне тән өңдеулер жасағаннан кейін ғана суды қолданады.

Су биологиялық таза, түссіз, дәмсіз және иіссіз, құрамында тұнба болмауы керек. Судың құрғақ қалдығы 100 мг/л жоғары болмауы керек, жалпы тұтқырлығы 7 мг-экв/л көп болмауы керек. Өте тұтқыр су микроорганизмнің өсуін баяулатады.

Date: 2015-09-25; view: 1293; Нарушение авторских прав