Термоэлектрлік құбылыстарды пайдалану

Термоэлектрлік құбылыс температураны өлшеу үшін кең түрде пайдаланылады. Бұл үшін термоэлементтер (термопаралар) қызмет етеді. Техникалық термопараның схемасы 10 – суретте көрсетілген. Ол әртүрлі

металдан жасалынған екі өткізгіштен 1 және 2 тұрады, олардың ұштары бір-бірімен денекерленген (1 түйісу). Екі өткізгіште, түйіскен жеріне химиялық әсерден сақтау үшін, фарфор түтікшеге Т орналастырылған. Екінші түйісу ұшы (ІІ) өзгермейтін температурада ұсталынып тұрады. а және б ұштарын милли вольтметрге жалғастырады. Температуралардың артықшылығы өте жоғары, не өте төмен температураларды да өлшей алады.

ЭҚК-ті арттыру үшін термоэлементтер тізбектей жалғастырылып, батареяға біріктіреді (11-сур.). Бұл кезде барлық жұп түйісулер бір

10-сур. 11-сур.

Температурада, ал барлық тақ түйісулер басқа температурада ұсталынып тұрады. Мұндай батареяның ЭҚК-і, олардың жеке-жеке элементтерінің ЭҚК-терінің қосындысына тең.

Екі әртүрлі өте жұқа металдардан құрастырылған миниатюрлік термобатареялар, жарықтың интенсивтілігін өлшеу үшін табысты пайдаланылады. Мұндай термоэлектрлік қабылдағыштарды сезімтал гальванометрмен жалғастырған кезде сезгіштігі өте жоғарылайды. Олар, мысалы, бірнеше метр қашықтықта тұратын, адам қолынан бөлінетін көрінбейтін жылулық сәуле шығаруды байқай алады.

Термобатареяларды аз қуатты электр тогының генераторы ретінде пайдалануға болады. Бұл генераторлар өте қарапайым және айналып тұратын бөлігі болмайды.

3. НЕГІЗГІ ҚАСИЕТТЕРІ БОЙЫНША ӨТКІЗГІШТЕРДІҢ,

ДИЭЛЕКТРИКТЕРДІҢ ЖӘНЕ ЖАРТЫЛАЙ ӨТКІЗГІШТЕРДІҢ