ISBN 966-538-174-1 87 page

äîíàìè!), ùî íàçâó, ñàìó íàçâó „Óêðà¿íà“ ìîæíà â³äíåñòè ³ äî Áó-

êîâèíè… Àäæå òóò ìîæíà áóëî âæèâàòè ò³ëüêè ñàìó ò³íü öüîãî ñëîâà, ò³ëüêè éîãî ïðèêìåòíèê: óêðà¿íñüêà ìîâà… óêðà¿íñüê³ ñå-

ëà… àëå Óêðà¿íà? Òóò, íà Áóêîâèí³? Òèì ÷àñîì Öèãàíþê â³ðèòü ó öå… Äàðêà âäèâëÿºòüñÿ â íüîãî çà ñòîëîì ³ áà÷èòü, ÿê îáëè÷÷ÿ

Öèãàíþêà ïî÷èíຠçì³íþâàòèñü â ÿêóñü ôîñôîðè÷íó êóëþ, ùî ïî-

÷èíຠá³ëüøàòè, á³ëüøàòè, àæ îñü Äàðêà íå áà÷èòü ïåðåä ñîáîþ í³÷îãî á³ëüøå, ò³ëüêè ñâ³òëÿí³ ñò³íè ç áåçë³÷÷þ î÷åé… Öèãàíþê, ²âàí÷óê, Îð³õîâñüêà ³ âñ³ ò³, ùî ïðèéøëè éîãî ñëóõàòè… öå îäíà ëþäèíà. ßêàñü îäíà ëå´åíäàðíà ïîñòàòü, ÿêó ðóìóíè íàìàãàþòüñÿ

âèãíàòè ç Áóêîâèíè (ç Óêðà¿íè?), àëå íå ìîæóòü ¿¿ çíèùèòè, áî âî-

íà ïî ö³ëîìó êðàþ ìຠòèñÿ÷³-òèñÿ÷³ ãîë³â, ³ ðóê, ³ ñåðäåöü. Ó Âå-

ðåí÷àíö³ áàòüêî ³ Óëÿíè÷ òàêîæ íàëåæàòü äî „îäíî¿ ëþäèíè“.

×îìó òàòêî? Õòî êàçàâ, ùî òàòêî? Íó, òàê, ³ òàòêî òàêîæ.

Àäæå í³õòî ³íøèé, ò³ëüêè òàòêî îïîâ³äàâ êîìóñü, ÿê òî äàâíî, ùå ïåðåä ñâ³òîâîþ â³éíîþ, âîþâàëè íà îäíèõ çáîðàõ ê³ëüêàäåñÿòü ó÷èòåë³â çà îäíå ñëîâî „óêðà¿íñüêèé“. ²øëîñÿ ïðî òå, ÷è íàä³ñëàòè òåëåãðàìó äî íàéÿñí³øîãî ïàíà â³ä „ðóñüêîãî“ ÷è „óêðà¿íñüêîãî“1

â÷èòåëüñòâà Áóêîâèíè. Ïåðåìîãëè óêðà¿íö³, ³ òàòêî áóâ íà áîö³

ïåðåìîæö³â.

„Àëå, – ñõèëüíóëà äóìêà ó ïðîòèëåæíèé á³ê, – Äàíêî íå íà-

ëåæèòü ñþäè… Â³í çîâñ³ì ùîñü ³íøå… Í³… íàïåâíî… âîíà íå

ïîìèëèòüñÿ… â³í íå ç ¿õ ñâ³òà“.

² âïåðøå, âïåðøå ó æèòò³ â³ä÷óâຠÄàðêà ùîñü, íà÷å ñîðîì, ùî Äàíêî – òîé ïîíàä óñ³õ ³ ïîíàä óñå Äàíêî – íå íàëåæèòü äî ö³º¿

ãðîìàäè.

Êîëè ðàïòîì ïî÷èíàþòü ñï³âàòè ³ ãðàòè íà ã³òàðàõ, êîëè òîé ñàìèé Öèãàíþê õàïຠçà ñêðèïêó ³ ä³ñòຠ¿¿ äåñü ç-ï³ä ë³æêà, Äàðö³ çäàºòüñÿ, ùî â çàñí³æåíèõ íåáåñàõ äåñü ðàïòîì óäàðèâ ãð³ì.

Ñòåôà íàõèëÿºòüñÿ íàä ¿¿ ðîæåâèì â³ä çäèâóâàííÿ âóõîì:

– Çàðàç ïîâåðíóòüñÿ áàòüêè Íàòàëêè… Âîíè í³÷îãî íå ìàþòü ïðîòè òîãî, êîëè ìè òðîõè ïîñï³âàºìî é ïîãðàºìî â ¿õ õàò³…

Äàðêà íå çíàº, êóäè ö³ áàòüêè õîäèëè ³ çâ³äêè ïîâåðòàþòüñÿ. ¯¿

âóõî ð³æå öÿ áëàçíþâàòà, „íå íà ì³ñö³“, ìóçèêà, ö³ â³ä÷èíåí³ äî êóòí³õ çóá³â óñòà, òàê³ ùå ïåðåä õâèëèíîþ áàãàòîìîâí³ ñâîºþ ìîâ-

1 Ó Çàõ³äí³é Óêðà¿í³ åòíîí³ì „óêðà¿íö³“ âèò³ñíèâ ïîïåðåäíþ ñàìîíàçâó –

„ðóñèíè“ – ùîéíî íà ïî÷. XX ñò. Öåé ïðîöåñ âèäîçì³íè íàö³îíàëüíî-

ãî ñàìîîçíà÷åííÿ îçíà÷àâ ïîãëèáëåííÿ óêðà¿íñüêî¿ ³äåíòè÷íîñò³ ³ ¿¿ óí³ô³-

êàö³þ.

÷àíêîþ. Äàðêà íå ìîæå ïåðåíåñòè çóäàðó íàñòðî¿â ³ òîìó øåïî÷å

Îð³õîâñüê³é íà âóõî:

– ß õ³áà âæå ï³äó äîäîìó, Íàòàëêî… ÿ… Ìåí³ çäàºòüñÿ, ùî ÿ íå ìàþ òóò óæå ÷îãî ðîáèòè…

– ßê õî÷åø, ìîæåø ³òè, – â³äïîâ³äຠãîëîñíî íà øåï³ò Íàòàëêà.

Öåé ä³ì, âèäíî, íå çíຠçâè÷àþ çàäåðæóâàòè ãîñòåé. Àëå Ñòåôà âìèòü íàõèëÿºòüñÿ íàä Äàð÷èíèì ñïàíòåëè÷åíèì ëèöåì ³ øåï÷å:

– Íå áóäü íà¿âíà… ñòàð³ Îð³õîâñüê³ í³áè „íå çíàþòü“, ÷îãî ìè òóò ñõîäèìîñÿ… Àëå ÿêáè ùî äî ÷îãî, òî ¿õ äîìà íå áóëî, à çà-

áàâèòèñÿ ä³òÿì âîíè í³êîëè íå çàáîðîíÿþòü.

Òîä³ Öèãàíþê, – Ãîñïîäè, ÿê îäíà õâèëèíà ìîæå çì³íèòè ëþ-

äèíó! Ïåðåä õâèëèíîþ – öå ëþöèïåð, ïåêåëüíèé âîãîíü! – òåïåð Îðåñò Öèãàíþê – ó íåâèïðàñóâàíîìó êîñòþì³, ç Àäàìîâèì ÿáëó-

êîì çàì³ñòü êðàâàòêè – â³äêëàäຠîáåðåæíî ñêðèïêó é ïèòàºòüñÿ

Äàðêè:

– ×è âè íå çàïåðå÷óºòå, ùîá ÿ âàñ äî õàòè ïðîâîäèâ?

×è Äàðêà íå çàïåðå÷óº? Òðåáà á íàñàìïåðåä çàïèòàòè, ÷è çà-

ãàëîì Äàðêà ìຠòóò ÿêåñü ñëîâî, êîëè âæå ³ çàì³ñòü íå¿ â³äïîâ³äàº

Ñòåôà:

– Äîáðå!.. Ïðîâåä³òü Äàðêó… òà é ìîæåìî ðîçõîäèòèñÿ âæå

ïîâîë³… Ñï³âàéòå! Íó! „Íà çåëåí³ì ìîñò³“!!

Öèãàíþê ñõîäèòü ïåðøèé ïî ñõîäàõ, à Äàðêà çà íèì, êîëè õòîñü íå ìຠíàâ³òü íàñò³ëüêè ÷åìíîñòè, òî Äàðêà íå íàñòîþâàòè-

ìå, âîíà äóìຠñîá³ çà Öèãàíþêîâèìè ïëå÷èìà: „Êîáè ÿ ùå êóðêó ï³ä ïàõîþ ìàëà, òîä³ çîâñ³ì âèãëÿäàëè á ìè, ÿê ïàðà ´àçä³â, ùî ³äóòü â êóìè“.

Íà òðîòóàð³ çð³âíþþòüñÿ. Öèãàíþê íàâ³òü íå ïîì³÷àº, ùî Äàð-

êó ïóñòèâ ë³âîðó÷ îá³ê ñåáå.

„³í óæå òàêèé… ³íøèé â³ä óñ³õ“… – õî÷å ÿêîñü îïðàâäàòè

÷è, ìîæå, çðîçóì³òè éîãî Äàðêà.

– Äå âè æèâåòå? – ïåðøå éîãî ïèòàííÿ äî Äàðêè.

– Íà Ðóñüê³é.

– Àãà!

Àæ äåñü ïî ÿêèõîñü ï’ÿòüîõ, à ìîæå, íàâ³òü ñ³ìîõ õâèëèíàõ íóäíîãî òà ñì³øíîãî õîäó çíîâ îçèâàºòüñÿ Îðåñò Öèãàíþê (ãîëîñ ó íüîãî ïîâ³ëüíèé, àæ ë³íèâèé):

– Ñëóõàéòå (íàâ³òü áåç „òîâàðèøêî!), ÿêà âàøà äóìêà… ïðî ó÷àñòü íàøî¿ ã³ìíà糿… â ö³é óðî÷èñòîñò³ â ÷åñòü ì³í³ñòðà?

– ß… ÿ õîò³ëà á, ùîá íàøà ã³ìíàç³ÿ âèãðàëà… õî÷ó ñêàçàòè, ùîá âèéøëà ïåðøà! – äຠïåâíó ñåáå â³äïîâ³äü Äàðêà (õî÷ íå

ìîæíà ñêàçàòè, ùî âîíà ãàðàçä çðîçóì³ëà ïèòàííÿ). ³äïîâ³äü, ùî ºäèíà ìîæå çàñëóæèòè ñîá³ íà ïîõâàëè ³ ïðèçíàííÿ â Öèãàíþêà.

– Ñëóõàéòå… – ãîâîðèòü ë³íèâî Öèãàíþê, – âè òàêîæ çà òå, ùîá íàøà ã³ìíàç³ÿ ñï³âàëà ïåðåä öèì „ïîñòîëàêîì“? Ìîæå, ââà-

æàºòå ùå öå çà âåëèêó ëàñêó, åãå!?

Äàðêà í³ÿêî⳺. ×è ãëóì, ÷è ãà÷îê äëÿ äàëüøèõ çàïèòàíü?

– Òàê, ÿ çà òèì. ß õîò³ëà á, ùîá íàâ³òü ñàì êîðîëü ïîñëóõàâ íàøèõ ï³ñåíü… Íåõàé áè âñ³ çíàëè, ùî âîíè íàì íå ð³âíÿ!!

Çàÿâëÿº çàíàäòî âèâ÷åíî, çàíàäòî íàïàì’ÿòü, ìîæå, ñàìå öüîãî â³ä íå¿ õî÷óòü?

Öèãàíþê ïõຠîáèäâ³ ðóêè â êèøåí³ (ñëîâî ÷åñòè, àæ ñîðîì ç íèì âóëèöåþ éòè!):

– Ñëóõàéòå, à ÿêáè òàê, – àëå âðèâàº, áî ïåðåä íèì âèðîñëè, ìîâ áè ç çåìë³ âèðèíóëè, ˳äêà é ²âîíêî Ðàõì³ñòðóê.

˳äêà çðàçó ï³äíÿëà ãàì³ð:

– Êîãî ÿ áà÷ó! Å-å! Êîãî ÿ áà÷ó!

²âîíêî, çàñêî÷åíèé, ðîçïðîì³íåíèé ö³ºþ íåçâè÷àéíîþ çóñòð³÷÷þ, ìîâ÷àâ.

– Òè êóäè âîëî÷èøñÿ? – çàïèòàëà ˳äêà ïðîñòî ç ìîñòó Äàðêè.