ISBN 966-538-174-1 35 page

ðà ìàìà ñàìà ñì³ÿëàñÿ ç òâîãî ñîðîìó?

Äàðêà íå íà âñå äຠñâîþ çãîäó, áî äóìêà ç øàïêîþ íàáàêèð ïåðåõîäèòü íà ³íø³ ñòðóíè:

– Áà÷èø, ó „íèõ“ ìîæíà âñå ðîáèòè… íàéïîãàí³øå… íàâ³òü òå, ùî âóéêî ç òîáîþ âèòâîðþâàâ, ùîá ò³ëüêè… ï³ä „¿õ îêîì“.

Ðîçó쳺ø òåïåð, ÷îìó ìàìà ñâàðèëà íà òåáå, ÿê òè âèáðàëàñÿ

ç Äàíêîì ñàìà â ñàä? „Òàê íå ðîáèòüñÿ“, – êàçàëà áàáöÿ. Àëå

„öå“ ìîæíà! Öå çàáàâà. ² öå ìîæíà. Òàê, òàê, Äàðêî…

– Ìîæå áóòè, ìîæå áóòè, – íå â³äðàçó ïðèñòຠÄàðêà. Çàñëó-

õîâóº ³ ÷óº, ùî ìàìà âæå ñïèòü. ϳäâîäèòüñÿ íà ë³êîòü: ìàìèíå

ëèöå áë³äå â ðàí³øíüîìó ñâ³òë³, ÿê ó íåá³æ÷èêà.

„Ùå â÷îðà áóëà á ïðèñÿãíóëà, ùî öå ìîÿ ìàìà. Ùå â÷îðà çäàâàëîñÿ ìåí³, ùî ùå ìàþ ìàìó“, – ñâ³äîìî êðຠíà êóñíèêè âëàñíå ñåðöå.

„Òåïåð ÿ âæå, íàïðàâäó, âåëèêà“, – ôîðìóº ñëîâàìè âåñü ñâ³é äîñâ³ä, âñ³ ïðèêð³ ðîç÷àðóâàííÿ, âñ³ ñâî¿ ïîì³÷åííÿ, ñâîº ñèð³òñòâî ³ ñîëîäê³ íà䳿. Âñå, âñå, ùî ïåðåæèëà é ïîáà÷èëà â òîé âå÷³ð, çì³ñòèëîñÿ â òîìó îäíîìó ñëîâ³.

Òà äóìêà ç øàïêîþ íàáàêèð ìàëà ðàö³þ: „âîíè“, ñïðàâä³, íà÷å

á ÿêóñü êóðÿ÷ó ïàì’ÿòü ìàëè. Çàáóëè, à, ìîæå, ò³ëüêè âäàëè, ùî çàáóëè, âñå, ùî òîãî âå÷îðà áóëî. Äàðêà çäóðí³ëà, ³ âæå òåïåð ñàìà äîáðå íå çíàëà: áóëî òàê ÷è ò³ëüêè ñíèëîñÿ?..

Ò³ëüêè Îðèñüêó ïîñêîáîò³â ÿçèê ³ ñïèòàëà:

– Äàðêà, òè îïîâ³ø ìåí³, ùî ç òîáîþ ³ „âóéêîì“ áóëî íà ò³é

„ïîøò³“?..

Òåïåð ìóñ³ëà é Äàðêà ñîá³ êîðîòêîïàì’ÿòíî¿ âäàòè:

– Ùî òîá³ Áîã äàâ? Ùî ìàëî áóòè… Ñì³øàêà!

² âèéøëî íà òå, ùî Îðèñüêà çäóðí³ëà ³ òåæ âæå ïóòàëà ä³éñíå

ç óÿâíèì. Äàðö³ âèäàâñÿ ñâ³ò, ÿê îäíà âåëèêà ñàëÿ, äå ëþäè öþ-

öþáàáêè ç ñîáîþ ãðàþòüñÿ: îäíî õîâຠïðàâäó ïåðåä îäíèì ³ ðà-

äå, ÿê âäàºòüñÿ éîìó çáèòè ç ñë³äó ³íøîãî.

IX

Ïîò³ì ñòàëîñÿ ùîñü, ùî âñ³õ çàñìóòèëî ³ çà îäíèì ìàõîì ãåïíóëî âñ³õ ó ³íøèé á³ê: ðóìóíè çàáîðîíèëè äàâàòè âèñòàâó.

×îìó? À ÷îìó íå õî÷óòü, ùîá â öåðêâ³ ïî-óêðà¿íñüêè ïðàâèëîñÿ?

À ÷îìó êàæóòü âæå íàâ³òü ³ ³ñòîð³þ âñåñâ³òíþ çäàâàòè ïî-ðóìóí-

ñüêè? Áî ¿ì òàê õî÷åòüñÿ!

ßê ïî¿õàâ òàòêî äî ïðåôåêòóðè, òî ñêàçàëè, ùî í³áè òîìó çà-

áîðîíèëè, áî òàì Óëÿíè÷ ãðàº. Âèõîäèëî á íà òå, ùî òðåáà áóëî á Óëÿíè÷à âèêðåñëèòè, àëå öå íåìîæëèâî. Âèñòàâà áåç Óëÿíè÷à, ÿê ïàâà áåç õâîñòà. Íåõàé õòîñü ñêàæå, ùî âàðòà ïàâà, ÿê õâ³ñò ¿é îá³òíóòü?

ßê Êîñòèê ïî¿õàâ, òî âæå ³íøî¿ çàñï³âàëè: áóö³ì òîìó â³äìîâè-

ëè, ùî íà ñöåí³ ìàëîñÿ á âèñòóïàòè â êîçàöüêèõ ñòðîÿõ. Íå â³ëüíî ñåëó ïðèãàäóâàòè êîçàê³â.

À ÿê Ïðàçüêèé ïî¿õàâ, òî âæå òðåáà áóëî ò³ëüêè ê³ëüêà òèñÿ÷

ëå¿â. Àëå õòî ìàâ äàòè òèõ ê³ëüêà òèñÿ÷?

ßêáè íå òå, ùî áóëà ä³éñíà çàáîðîíà íà êîçàöüê³ ñòðî¿, òî ïî-

çâîëåííÿ ìîæíà áóëî á âæå „êóïèòè“ çà ê³ëüêà ñîòîê. Àëå ç çàáî-

ðîíîþ êîøòóâàëî âîíî äâ³, à ìîæå, é òðè òèñÿ÷³ ëå¿â. Ìîæå, ïî òîðç³ ìîæíà áóëî á ä³ñòàòè éîãî íàâ³òü çà òèñÿ÷ó ëå¿â, àëå õòî ìàâ ¿õ çàðàç òàêè âðîäèòè?

„À âñå æ òàêè. ö³ êîçàöüê³ øàðàâàðè ïîºäíàëè ¿õ… êðàùå, ÿê ìîÿ çàáàâà“, – ì³ðêóâàëà Äàðêà, äèâëÿ÷èñü, ÿê âñ³ âîíè êëîïîòà-

ëèñü ò³ºþ çàáîðîíîþ, ÿê ìåòóøèëèñü, á³ãàëè, íàðàäæóâàëèñü, ñêëà-

äàëè ãðîø³. ² íå áóëî: Óëÿíè÷ íå Óëÿíè÷, Ñîô³éêà íå Ñîô³éêà, Ïðàçüêèé íå Ïðàçüêèé – í³õòî òåïåð íå äóìàâ ïðî öå, í³êîìó íå

ìîãëè áóòè òåïåð â ãîëîâ³ îñîáèñò³ ñïðàâè é ïîðàõóíêè.

Äàðêà îäíå ò³ëüêè áóëà ö³êàâà çíàòè: ÷è âñ³ âîíè òàê ìåòóøàòü-

ñÿ òîìó, ùî ñåëî íå ïîáà÷èòü êîçàê³â, ÷è òîìó, ùî æàëü ¿ì, ùî ðîë³ íà áëÿøêó ïîâèó÷óâàëèñü? ßêîñü ï³ä³éøëà ç öèì ïèòàííÿì äî Óëÿíè÷à. ³í â³äïîâ³â òàêå, ùî ñîðîìèòèñÿ ìóñ³ëà ñâ êîðîò-

êîçîðîñòè.

– Ç âàñ ùå äóæå âåëèêà äèòèíà, Äàðêî. Íàì ³øëî ïðî òå, ùîá ïðèãàäàòè, áîäàé ïðèãàäàòè ëþäÿì, ùî âîíè ùå óêðà¿íö³…

Òîãî äíÿ ïðèçíàëà Äàðêà Óëÿíè÷à „ñâÿòèì“. Äàðêà í³êîëè íå

äóìàëà ïðî òå, ùî âîíà óêðà¿íêà. ͳêîëè-í³êîëè ¿¿ íå îáõîäèëî òå, ùî ëþäè ìîæóòü çàáóòè, õòî âîíè. Ñêàçàëà ñîá³, ùî öå ñóìíå, í³, ùå íå òàê, öå ñòðàøåííî ñóìíå, ùî íàø³ á³äí³ ëþäè íàâ³òü âæå íà ñöåí³ íå ìîæóòü ïîáà÷èòè êîçàê³â (à çâ³äêè í³áè âîíè ìàþòü çíà-

òè, ùî â íàñ êîëèñü ñïðàâä³ êîçàêè áóëè?), à âñå æ òàêè… íå ìîã-

ëà îá³ãíàòèñü â³ä ðàäîñòè, ùî ¿¿ îáñ³ëà íà ñàìó äóìêó, ùî âæå îñòà-

òî÷íî ïðèéøîâ ðàç ê³íåöü òèì ïðîáàì, òèì ñï³âàì, òèì â³÷íèì ñõî-

äèíàì, ùî ò³ëüêè çàáèðàëè Äàíêà, à êóäè âîíà ïðèñòóïó íå ìàëà.

Ðîç³ïí³òü ¿¿, à âîíà íå ìîãëà òèì íå ðàä³òè. Ðîçóì³ëà, Áîæå ì³é, ùå é ÿê ðîçóì³ëà, ùî òðåáà áóëî ³íàêøå äóìàòè, ³ äóìàëà òàê, ÿê òðåáà, àëå ñåðöå ïîòèõåíüêó ñï³âàëî ñâîþ ï³ñåíüêó. ² ùî ç íèì â䳺ø?

Êîëè òðîõè âñ³ëîñÿ, Äàíêî ïðèñòóïèâ äî íå¿:

– Ùî ïîðîáëÿºø? – ñïèòàâ, à Äàðö³ ñòàëî ñì³øíî, ùî, ïðå-

ö³íü, ì³ã êðàùå ðå÷åííÿ âèäóìàòè, äå á òåæ ìîãëî ïðèõîäèòè „òè“.

Âîíà õîò³ëà ïîêàçàòè ñåáå â êóðñ³ ñïðàâ:

– À âèñòàâè òàêè íå áóäå… ² òè íå áóäåø âèñòóïàòè… àí³

ñï³âàòè…

– Ìè ìîãëè á ÿêóñü ñàëîíîâó øòóêó âçÿòè. Àëå òàì íåìà ñò³ëüêè ñï³âó ³ ìóçèêè. À öå õ³áà íàéâàæí³øå.

² ùå ðàç Äàðêà óòâåðäèëàñÿ â ò³ì ïåðåêîíàíí³, ùî ò³ëüêè îäèí Óëÿíè÷ äóìàâ ïðî ñåëî ³ êîçàê³â. Ùå é öèì ðàçîì ìóñ³ëà ñîá³

ñêàçàòè, ùî êîëè á ðîçä³ëþâàíî íàãîðîäè çà òå, õòî º íàéá³ëüøèì óêðà¿íöåì, òî ïåðøó íàãîðîäó ä³ñòàâ áè ò³ëüêè Óëÿíè÷.

Äàíêî â³äâ³â ¿¿ ïîçà „ãðîìàäñüêó êðèíèöþ“ ³ ïîïðîùàâñÿ; ³øîâ äîðîãîþ ïîõîðîí, ³ â³í íå õîò³â, ùîá î. ϳäã³ðñüêèé çóñòð³â ¿õ ðà-

çîì. Äàðö³ íå òðåáà áóëî äâà ðàçè êàçàòè, ùî öå çíà÷èòü: â êîãî ñóìë³ííÿ „÷èñòå“, õòî íå ïîòðåáóº ç³ ñâî¿ìè äóìêàìè õîâàòèñü, òî ìîæå íà íüîãî ³ äåñÿòü îòö³â ϳäã³ðñüêèõ äèâèòèñü.

² ÿê öå âîíî ñòàëîñÿ!?. ² ÷îìó äîñ³ â³í ùå íå ñêàçàâ ¿é òîãî?