![]() Полезное:
Как сделать разговор полезным и приятным
Как сделать объемную звезду своими руками
Как сделать то, что делать не хочется?
Как сделать погремушку
Как сделать так чтобы женщины сами знакомились с вами
Как сделать идею коммерческой
Как сделать хорошую растяжку ног?
Как сделать наш разум здоровым?
Как сделать, чтобы люди обманывали меньше
Вопрос 4. Как сделать так, чтобы вас уважали и ценили?
Как сделать лучше себе и другим людям
Как сделать свидание интересным?
![]() Категории:
АрхитектураАстрономияБиологияГеографияГеологияИнформатикаИскусствоИсторияКулинарияКультураМаркетингМатематикаМедицинаМенеджментОхрана трудаПравоПроизводствоПсихологияРелигияСоциологияСпортТехникаФизикаФилософияХимияЭкологияЭкономикаЭлектроника
![]() |
Теория: Функционалдық стилдер: ғылыми, ресми-іскерлік, публицистикалық, ауызекі
Функционалдық стильдер – белгілі бір елеулі әлеуметтік салада адамдардың қоғамдық-сөйлеу тәжірибесі нәтижесінде қалыптасқан әдеби тілдің түрі. Функционалдық стильдің тууы тілдің қызметімен, атап айтқанда, оның қарым-қатынас жасаудағы, бір нәрсе жайында хабарлаудағы және адамдардың санасына ықпал етудегі қызметімен және осы қызметтің үнемі кеңейіп отыруымен байланысты. Бұдан басқа функционалдық стильдің тууына қоғамдық сана, әлеуметтік қарым-қатынас, өндірістер сияқты тілден тыс факторлар әсер ететін мемлекеттік орындарда, ресми не жеке адамдардың сөздері (автор сөзі) мен олардың тыңдаушылары арасындағы қарым-қатынас та маңызды рөл атқарады. Функционалдық стиль тіл дамуының әр дәуірінде әлеуметтік, тарихи сипаты өзгеріп отыратын категория болып табылады. Функционалдық стиль ауызша және жазбаша түрде дамиды, оның ерекшеліктері лексика, фразеология, сөзжасам, грамматика, фонетика салаларынан, эмоционалды-экспрессивті сөздерден көрінеді. Ғылыми стиль ашықтықпен сипаттайды, дәлме-дәлділік қисын, мазмұндаманың емессезімпаздқының; кең терминологияның және абстракт лексиканың игерушілігімен; сөздің басым қолданысымен оның түзу мағыналарында; үрдіспен күрделі синтаксистікке құрылыстар енгізудің логикалық қатынастарды арамен мәтіннің бөліктерінің, және д. т. нұсқаймын конструкциясының игерушілігімен. Аударманың бюролары ғылыми стильті ара үдеріс ең түрлі мазмұнның ғылыми мәтінінің аудармасының: диссертацияның аудармасының, баяндаманың аудармасының, ғылыми жұмыстың аудармасы, кандидаттықтың аудармасының, ғылыми статей аудармасы пайдаланады. Аудармашы туралы мәтіннің қолжетімділігінің күтуге жай оқырманға керек, себебі жаңаша мағынаны және өзінің мәтінін және оның аудармасының жоғалтады. мында айналдыруға қажетке айрықша көңілді на сөздің және терминнің ықтимал, оның мағынаның түсінің ажырымдарын ара түпнұсқаның және аударманың тілінде, осы сөздің ықтимал жаргондық және теріс оқылған. Біз өзінің пайдаланымының және практикалық қадағалаулармен аудармалы қызметтің қара- облысында сендермен бөлістік. Ресми-іскерлік стиль деп ресми қатынастар, басқару мен құқықтық қарым-қатынастар салаларында қолданылатын сөйлеудің тілдесім ортасы, тілдің функционалды стилі аталады. Аталмыш салаға халықаралық қатынастар, заңнамалық құжаттамалар, экономика; әскери салаға қатысты құжаттар, жарнама, ресми мекемелердегі тілдесім, үкімет қызметі және т.б. жатқызылады. Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігінде оған төмендегідей анықтама келтірілген: «Ресми тіл (лат. officialis) (лауазымды) – белгілі бір территорияда мемлекеттік заңдар, қаулы-қарарлар мен іс-қағаздарында қолданылатын құқықтық мәртебесі бар тіл. Ресми тіл мәселесінің шешілуі барлық елдерде бірдей емес. Көп ұлтты мемлекеттердің (Үндістан, Канада, Швейцария т.б.) конституцияларында қай тілге ресми тіл мәртебесі берілетіні көрсетіліп отырады. Кейбір мемлекеттерде (Азия, Африка елдерінде) жергілікті ұлттық тілмен қатар бұрынғы метрополия тілдері (ағылшын, француз, испан т.б.) ресми тіл болып қабылданған. Кейбір мемлекеттерде (Ресейде т.б.) ресми тіл мен мемлекеттік тіл ұғымдары бір-бірімен сәйкес келіп, ауысып қолданыла береді. Бірақ оларды бірдей деп қарауға болмайды. Мемлекеттік тіл – қоғамдық, саяси, экономикалық, әлеуметтік, мәдениеттік т.б. салаларда кең қолданылатын тіл. Ал ресми тіл қолданылу аясы негізінен ресми қатынастар шегінен аспайды. Қазақстан Республикасы Конституциясында қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ресми тіл болып қабылданған. 1997 ж. 11 шілдедегі «Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы» Заңның 5-бабында мемлекеттік ұйымдар мен өзін-өзі басқаратын жергілікті органдарда қазақ тілімен қатар орыс тілі ресми қолданылатыны айтылған. Қазақстанда құжаттар қазақ тілінде де, орыс тілінде де жүргізіледі» [1, 263-264 бб.]. Date: 2015-06-05; view: 8355; Нарушение авторских прав |