Емі және профилактикасы

Психотропты заттар маниакальды және депрессивті бұзылыстарды бақылап, басқарып отыруға мүмкіндік береді. Маниакальды қозуды басу үшін түрлі нейролептиктерді қолдануға болады. Олар әдеттегі дозада таблетка және инъекция түрінде беріледі.

Гипоманиакальды күйде бензодиазепин тобының транквилизаторлары тиімді әсер көрсетуі мүмкін. Олар тек психомоторлы қозуды басып қана қоймайды, сонымен қатар ұйқыны қалыптастырады.

Депрессия кезінде антидепресанттар тағайындау көрсетілген.

Емнің барлық түріне төзімді депрессивті күйлер орын алғанда ең соңғы қолданылатын әдіс электроқұрысулық терапия болып табылады. Психотропты және литий тұздарымен терапия жүргізгенде науқастың соматикалық күйін өте ұқыпты қадағалап отыру қажет.

Для профилактики психотических эпизодов назначаются нормотимики – так называемые стабилизаторы настроения. Длительный системный приём этих препаратов позволяет существенно снизить выраженность симптомов маниакально-депрессивного психоза и максимально отдалить наступление очередной фазы заболевания.

17. Эпилепсия және оның түрлері, эпилепсиялық және истериялық ұстамалар, олардың айырмашылықтарын көрсетіңіз

Эпилепсия және оның түрлері, эпилепсиялық және истериялық ұстамалар, олардың айырмашылықтарын көрсетіңіз

Қояншық ауруы (эпилепсия)- денені құрыстыратын және психиканы бұзатын, ұзаққа созылатын ауру. «Эпилепсия» деген түсінікті ұсынған Абу-Али-ибн-Сина. Бұл сөзі грек тіліне аударғанда «ұстаймын», «шабуыл жасаймын» деген мағынаны білдіреді.Бұған дейін орыстар «құлаушы» (падучая) деп атаған, мұның себебі ұстама кезінде адам есінен танып, құлайды. Қояншық ауруының екі түрі болады-нақтылы және сиптоматикалық. Нақтылы түрінде (идиопатиялық, генді) осы ауруға тән клиникалық көрініс болады. Симптоматикалық түрінде негізгі аурумен (ми ісігінде, зақымдану ауруында, энцефалитте) қатар жүреді. Қояншық ауруының үш түрлі көрсеткіштері бар; құрысу, жіті психикалық бұзылулар және ұзаққа созылған психикалық бұзылуы не жеке басының өзгеруі.

Қояншық ұзаққа созылатын ауру. Аурудың ұстамасы әртүрлі, кейде жылына бір рет болуы мүмкін. Ал кейде күнде күніне бірнеше рет болады. Ұстамасының жиілігінен аурудың ауырлығын анықтауға болады. Ұстамасы жиілеген сайын ақылдың кемістігі молая түседі. Кейде ұстамасы сирек болған жағдайда ақылдың кемістігі болады. Кейде ұстамасы болған жағдайда да ақыл кемістігі болмауы мүмкін.

Сананың бұзылуы

Сананың елестеушілік- сандырақ бұзылуында ауру адам қайда екенін, қанша уақыт болғанын, айналадағылардың кім екенін білмейді. Бұл кезде көру, есіту елестеушіліктерін сандырақ түрінде бағалайды. Аурудың осы мезеттегі қайғылары қорқынышты болады. Олар ұрыс майданын көріп, зәресі ұшады, өліктерді, оттарды көріп, біреу қуғандай, өлетіндей юолып сезінеді.

Амбулаторлық автоматизмдер. Кенеттен басталып, бірнеше сағат не күннің ішінде бірден аяқталады. Мұнда елестеушілік пен сандырақ болмайды.Сананың терең бұзылуына қарамай ауру адамның жүріс-тұрысы сырттай қарағанда байсалды, ол өзін-өзі қамтамасыз ететін әрекет жасайды.

Транс – ауру адамдар билет сатып алып қаланың басқа шетіне

Басқа қалаға кетіп қалып, есін жиғаннан кейін қалай келгенін білмейтін амбулаторлық автоматизмдер.

Қояншық ауруындағы қатты психикалық бұзылулардың бірі- дисфория ешбір себепсіз болатын сағыныш ызалы көңіл-күй. Ауру адам көңілсіз, бәрін де жаратпай, ашуланшақ, кейде төбелес бастайды. Мұнда сананың бұзылуы болмайды, сондықтан адам бәрін есіне сақтайды. Қояншық ауруының күшті түрінде психикалық бұзылулардан бұрын аурудың тырыспасы ұстайды. Тырыспа өз бетімен де пайда болады. Кейбір ауруларда аурудың күшті тырыспасы психикалық пароксималармен кезектесуі де мүмкін. Қояншық аурудың бұл түрі мидың самай бөлігінде орналасқан.

Дифференциалды диагноз- қояншық ауруының нақтылы не генді түрін басқа ауруларда кездесетін (зақымдану, ісіктер, улану)симптоматикалық не қояншық тәрізді синдромнан айыра білу керек. Бұл ауруларда қояншыққа тән өзгерістер болмайды. Бірақ мұндай бөлу үнемі мүмкін емес. Себебі ауыспалы түрлері кездеседі. Балаларда әртірлі ұнамсыз әсерлерге тырысып, қояншыққа тән реакциясының болатыны белгілі. Бұған фебрильді тырысулар, ыстығы көтерілгенде болатын қояншықтық реакциялар жатады. Кейінгі өмірде аурудың ұстамасы қайталанбауы да мүмкін. Бірақ 10% балалардың амнезі бойынша қояншықтық реакциялар келешекте қояншық ауруына ауысады. Сонымен, балалардың 10% қояншық реакциясымен ауыратын потенцальды аурулар.Мұндай қояншықтық реакциялар органикалық кемістігі бар балаларда жиі дамиды. Қояншықтық реакция, қояншық тәрізді синдром мен қояншық ауруының арасында айқын шекара жоқ. Осы айтылғандардың бір түрі екіншісіне ауысуы ауысуы мүмкін.Әр бір ұстамалы тырысу шыққан тегіне қарамай келесі ұстамалы тырысуларға жол ашады.

Қояншық ауруы (эпилепсия) денені құрыстыратын және психиканы бұзатын, ұзаққа созылатын, ауру. «Эпилепсия» деген түсінікті ұсынған Абу-Али-ибн-Сина. Бұл грек тіліне аударғанда «ұстаймын», «шабуыл жасаймын» -деген мағынаныкөрсетеді.Орыстар бұрын «құлаушы»(падучая)деп атаған,себебі ұстама кезінде адам есінен танып құлаған.

Қояншық ауруының екі түрі болады – нақтылы және симптоматикалық. Нақтылы түрінде (идиопатиялық,генді) осы ауруға тән клиникалық көрініс болады. Симптоматикалық түрінде негізгі аурумен (ми, ісігінде, зақымдану ауруында, энцефалитте) қатар жүреді.

Құрысу екі түрде үлкен мен кіші болады.

Үлкен қояншықтық құрысудың өзіне тән даму кезеңдері бар..Аурудың жаршысы ретінде бірнеше сағат не күн бұрын бас аурып, көңіл күйі төмендейді. Аурудың ұстамасы аурудан («леп соғу») басталады. Психикалық аура көру, есту, иіс сезу елестеушілігі ретінде болуы мүмкін (ауру адам ұшқындарды,шеңберді көреді,күйді естиді,иісті сезінеді).

Аурадан кейн тоникалық кезең басталады. Ауру адам толығынан есінен танып, барлық бұлшық еттері күрт тоникалық түрде тартылады,құлайды.Кейде бұл мезетте дыбыс саңылауы тартылып, демді шығарған кезде айғай естіледі. Тоникалық кезеңнің ұзақтығы жарты не бір минут. Мұнан соң клоникалық кезең болады.Бұл кезеңде қол аяқтар мен дененің бұлшық еттері бірінен кейін бірі жиырылып, ауру адам басын,денесін, аяқ қолдарын еденге соққылап,қосымша жарақаттар пайда болады.

Тоникалық пен клоникалық кезеңдерде тіл мен ауыздың кілегей қабаты тістеліп, сілекей араласып, ауыздан қан аралас көбік ағады. Клоникалық тырысулар 1-2 минуттан соң саябырлап,2-3 минутқа созылады.Егер құрысулар бірінің үстіне бірі болып,арасында ол есін жинай алмаса, онда қояншықтыық жағдайы (стасус эпилептикус)дамиды.Бұл өмірге қауіпті. Кезеңнің бірінде үзілген құрысуды абортивті дейді.

Кішкене құрысуда бірнеше секунд 1-2мин ішінде есінен айырылып, жекеленген тоникалық кезең болмайды,құламайды,клоникалық кезең қысқа болады.

Абсанс- қозғалыстар құрысуының болмауы, ол сананың аз мезгілге жойылуы.

Миоклоникалық тырысулар – қоыққандағы (шошынғандағы) селк ету сияқты.

Қояншық ауруындағы жіті психикалық бұзылуларына; Сананың елестеушілік – сандырақ бұзылуы, Амбулаторлық автоматизмдер (транс,сомнамбулизм).

Қояншық ауруындағы қатты психикалық бұзылулардың бірі дисфория ешбір себепсіз болатын сағыныш ызалы көңіл күйі.

Эпилептикалық ұстамалардың мінездемелеріне байланысты аурудың бір қатар түрлерін бөліп көрсеткен. Олар. Ұзақ тырысатын талмалы эпилепсия, аз талмалы эпилепсия, диэнцефальді эпилепсия, пихомоторлы ұстамалы эпилепсия, психосенсорлы ұстамалы эпилепсия, психикалық эквивалентті эпилепсия.

Ұзақ тырысатын талмалы эпилепсия.

Нейрондардың патологиялық қозуы алғаш өрістеуінде эпилептогенді ошақтың шегінен тыс әртүрлі психопатологиялық құбылыстармен бірге жүреді және ол- аура деп аталады.аураның мінездемесі мидағы эпилептогенді ошақтың шектен тыс шығармауына тәуелді, яғни патологиялық қозуға қай анализатор нейроны қатысатына байланысты.

Аз талмалы эпилепсия

Аз талмалы эпилепсияның көп тараған түрі— абсанс. Бұндай ұстама көбіне 4-5 жасар балаларда кездеседі. Ол сананың қысқа уақытты және терең түнеруінде көрінеді, ауру құлап қалмайды, олао бір позада қатып қалады.Сонымен қатар беттері қызарады немесе ағарып кетеді, көздері бір нүктеге қарап қалады, көздері жыпылықтамайды.

3. Диэнцефальді эпилепсия

Ол сананың бергі жағының бұзылуы түрінде көрінеді. Қалтырау, көп терлегіштік, құсу,тахикардия, ішектің дисфункциясы, кіші дәретке көп баруы, дене қызуы т.б. Ұстама ұзақтығы 10-15 минут, аптасына 1-2 рет болады.

Психомоторлы ұстамалы эпилепсия

Мұндай ауруға шалдыққандар жан-жағынан күдіктеніп, басын қолымен жауып, ұстамалы қатты күлу немесе жылау жүреді. Ұзақтығы 3-5 минут.

Психосенсорлы ұстамалы эпилепсия

Ол сананың онша терең емес қарауытуы фонында жүреді. Онда көлемнің үкендігін, мөлшерін және қоршаған ортадағы заттар мен өз дене мүшесінің қабылдауында бұзылулар болады. Ұстама ұзақтығы 2-3 минут. ОЛ ұйқы кезінде өршуі мүмкін. Ауру ұйқы кезінде бір сөздерді айытп немесе бөлмеде жүріп айналадағы заттар мен жиһаздарды жылжытып жүреді.

Психикалық эквивалентті эпилепсия

Бірнеше сағаттан бірнеше күнге созылған ұстамалар және сананың қарауытқан кезіндегі қиын жүріс-тұрыс, галлюцинаторлы-сандырақты қосылулар немесе көңіл-күйдің дисфориялық бұзылулары.

Сананың бұзылуы синдромы: кома, ступор, онейроид, қарауытқан сананың күйі, сананың есеңгіреу күйі, делирий, деперсонализация туралы нақты мәліметтер беріңіз

Сананың бұзылуы.

Диалектикалық материализм тұрғысынан сана (сознание)-адамның айналадағы шындықты бейнелеудің ең жоғары түрі.Сана адамның қоғамдық еңбегінің арқасында пайда болып адамдарды жануарлардан ажырататын белгі болып саналады.Сананың бұзылуының кейбір жалпы белгілері бар.Санасы бұзылған ауру адамдар өздерін қайда екенін,уақыттың қанша болғанын,кейде өзін кім екенін білмейді.

Сана бұзылуының түрлері: