Полезное:
Как сделать разговор полезным и приятным
Как сделать объемную звезду своими руками
Как сделать то, что делать не хочется?
Как сделать погремушку
Как сделать так чтобы женщины сами знакомились с вами
Как сделать идею коммерческой
Как сделать хорошую растяжку ног?
Как сделать наш разум здоровым?
Как сделать, чтобы люди обманывали меньше
Вопрос 4. Как сделать так, чтобы вас уважали и ценили?
Как сделать лучше себе и другим людям
Как сделать свидание интересным?
Категории:
АрхитектураАстрономияБиологияГеографияГеологияИнформатикаИскусствоИсторияКулинарияКультураМаркетингМатематикаМедицинаМенеджментОхрана трудаПравоПроизводствоПсихологияРелигияСоциологияСпортТехникаФизикаФилософияХимияЭкологияЭкономикаЭлектроника
Арифметикалық орта шаманың қатесін есептеудің жеңілдеу жолы
Варианттары көп, ал қайталанылу саны азырақтау тәжірибе мәліметтерін өндеген кезде арифметикалық орта шаманың
Қайталанулар саны көп болған жағдайда қателіктерді жеңілдеу жолмен есептеу көп уақыт үнемдеуге көмектеспейді. Мысалы әртүрлі микроэлементтердің әртүрлі дозасының бидай онімділігіне тигізетін өсерін зерттедік дейік. Бізде тәжірибенің 40 варианты болды. Эр варианта 4 рет қайталану арқылы сыналды.
Тәжірибенің бірінші вариантынан (контроль) мынадай өнім алынды (16-кесте).
16-кесте
| Қайталанылуы | Өнімі ц.га | Орта шамадан ауытқуы |
| I | 25,4 | -0,6 |
| II | 26,8 | +0,8 |
| III | 25,2 | -0,8 |
| IV | 26,6 | +0,6 |
| Қосындысы | 104,0 | 3,0 |
| Орта шама | 26,0 | - |
Орта шаманың және ауытқулардың дұрыс есептелгендігін тексеру үшін біз алдымен оң және теріс ауытқулардың қосындысын табамыз:
-0,6÷(-0,8)=-1,4
÷0,8÷0,6 = ÷1,4.
Бұл есептеулер тек тексеру үшін ғана керек және келешектегі есептеулерге ешқандай қатыспайды.
Оң және теріс ауытқулардың қосындысы бір-біріне тең, демек есептеулер дұрыс жасалған (орта шама және ауытқулар дөңгелектенген жағдайда оң және теріс ауытқулардың қосындыларының арасында аздаған айырма болуы мүмкін, мысалы ондық бөліктерге. Мұндай айырмашылықты елемеуге болады. Ауытқулардың таңбасына қарамай-ақ қосындысын табамыз (біздің мысалымызда ол≈3,0), онан соң оны 4 қайталану үшін берілген 0,1809 тең константаға көбейтеміз.
3,0 х 0,1809 = 0,5427
Орта шама 26±0,54 ц. Тағы бір мысал алып қарастырамыз (17-кесте).
17-кесте
| Варианттар: | Ауытқулар |
| 6,0 | |
| 20,0 | |
| 20,0 | |
| 16,0 | |
| 12,0 | |
| 16,0 | |
| Қосынды 90,0 Орта шама 15,0 |
24x0,0934=2,24 х=15,0±2,24
Жеңілдеу және көдімгі жолмен табылған қателердің айырмашылығы 0,03-ке тең болғандықтан оған мән бермеуге болады, яғни айырмашылығы жоқ деп қарауға болады.
Тәжірибенің дәлдігі. Тәжірибенің дөл екендігін анықтаудың үлкен манызы бар. Өйткені ол арқылы алынған мәліметтердің сенімділік дәрежесі анықталады. Яғни қатенің арифметикалық орта шамаға процент пен алған қатынасын есептеу арқылы табылады.
Егер Р-нің мәні 3%-тен кем болса тәжірибе жеткілікті мөлшерде дәл деп есептелінеді, егер Р-нің мәні 5% болса -қанағаттанарлық деп есептеледі. Егер Р-нің мені 6-7%-ке тең немесе одан артық болса алынған қорытындыларға сақтықпен қарауға тура келеді. Тәжірибені методиканың барлық шарттарын сақтай отырып қайталау керек.
Date: 2016-02-19; view: 1224; Нарушение авторских прав; Помощь в написании работы --> СЮДА... |