Экологиялық жүйедегі процестер

Экологиялық жүйедеөтіп жататын табиғи процестер негізінен 4 құрамнан тұрады. Олар: бірге өмір сүретін түрлі организмдер тобы, «қозғаушы күш» болып табылатын энергияның үздіксіз болуы, заттар айналымы және жиналған энергия қорын қайта пайдалану. Экожүйеде өсетін өсімдіктер немесе «жасыл белдеулер» ғылым тілінде автотрофтар деп аталады, жануарлар мен жәндіктер «қоңыр белдеулер» ғылым тілінде гетеротрофтар деп аталады. Автотрофтар (өз бетімен қоректенетіндер) қатарына күн сәулесін сіңіріп, органикалық емес оңай қосындыларды пайдаланып органикалық күрделі заттар шығаратын, олардан қажетті қорлар жасайтын өсімдіктер жатады. Басқа сөзбен айтқанда, күн сәулесін органикалық затқа айналдырып, басқаларға қорек өндіретін өсімдіктерді автотрофтар дейді. Гетеротрофтар (дайын қоректік заттарға мұқтаж организмдер) қатарына негізінен басқа организмдермен, органикалық заттар қалдықтарымен қоректенетін жануарлар, органикалық заттарды ірітіп-шірітіп энергия (қуат) алатын, олардың ірітінділерін пайдаланатын бактериялар (жәй көзге көрінбейтін микроскоппен ғана көрінетін өте ұсақ организмдер) кіреді.

Гетеротрофтар екіге бөлінеді: биофагтарға- тірі организмдерді жеп күн көретіндерге, және сапрофагтарға- өлі органикалық қалдықтармен қоректенетіндерге.

Автотрофтар мен гетеротрофтар бірге өмір сүретін организмдер тобын (сообщество) құрайды. Экожүйедегі энергия және заттар айналымы арқылы олар өзара тығыз байланыста болады. Экожүйелердің бәріде, биосфераның өзі де, ашық жүйелер болып саналады. Өйткені оларға шеттен энергия мен заттар, тірі организмдер келіп- кетіп жатады. Экожүйеде кіріс пен шығыс болуының үлкен маңызы бар. Ондай орта өмір сүруге қолайлы және өзін- өзі бірқалыпты ұстап тұрудың негізгі шарты.

Олар: қозғаушы күш болып саналатын күн сәулесі мен басқа энергия көздері, шеттен келетін қоректік заттар мен организмдер, жүйедегі бірге өмір сүретін түрлі организмдер, заттар мен органикалық элементтер айналымы және олардың жиналған қорлары. Экожүйенің шығыстары оң жағында. Олар:күн сәулесін өсімдіктер пайдаланбаған, тірі организмдерден, жаққан отыннан қоршаған ортаға бөлінген (шашырап тараған) жылу, органикалық заттар мен организмдердің басқа жүйелерге кетуі және органикалық емес түрге айналыпзаттар айналымынан шығып қалған элементтер.