Сәуленің деформацияланған денеде қосарланып сынуы

Біртекті изотроп денеге сырттан күш әсер етіп оның бөлшектерінің өзара орналасу тәртібі өзгергенде, яғни ол деформацияланғанда, оған анизотроптық қасиеттер пайда болуы мүмкін. Сонда бұл денеге түскен жарық сәулесі қосарланып сынады. Бұл құбылыс XIX ғасырдың бас кезінде байқалды. Мысалы, бір мөлдір изотроп денені, мысалы А целлулоид кубшені, ұлы қималары өзара перпендикуляр екі никольдың ара-

лығына жарық жолына қоялық. Егер А кубшеге қысым түспесе көру өрісі қараңғы болады, демек N₂ николь жарықты өткізбейді. Егер ол кубше суретте көрсетілгендей, О₁О₂ бағыты бойынша сығылса немесе керілсе, көру өрісі жарық тартады, демек, бұл жағдайда М₂ никольдан жарық өтеді. Тәжірибеге қарағанда бұл сыну көрсетікштерінің айырмасы (п ₀ — п_е) аудан бірлігіне түскен күш, демек кернеу шамасына пропорционал болады, яғни: (1)

Егер деформацияланған дененің қалындығы l болса, одан өткен кәдімгі сәуле мен өзгеше сәуленің оптикалық жолдарының айырмасы (2)

Олардың фазаларының айырмасы

(3)

Жарық сәулесін қолдан қосарландырып сындырудың денелердің деформациялану мәселелерін шешу үшін мәні зор.