Тәжірибелік сабақ. Интрузивті және эффузивті магматизм нәтижесінде түзілетін тау жыныстары

Сабақтың мақсаты: Жер қойнауында жүретін геодинамикалық үрдістерді, интрузивті және эффузивтімагмалық тау жыныстарының түзілу жолдарын анықтап оларды құрылымдары мен түзілімдерін, оларды түзетін минералдардың негізгі түрлерін анықтау.

Сабаққа қолданылатын құрал-жабдықтар: минералдар мен тау жыныстарының жинақтарының үлгілері, оқулықтар, сызғыш, ұлғайтқыш әйнек.

Пйдаланатын әдебиеттер тізімі:

1. Короновский Н.В. Общая геология: Учебник. – М.: Изд-во МГУ, 2002. – 448 с..

2. Якушова А. Ф., Хаин В.Е., Славин В.И. Общая геология: Учебник для вузов. – М.: Изд-во МГУ, 2008. – 448 с.

3...

Студенттердің білімін тексеруге арналған сұрақтар мен тапсырмалар:

1. Эндогендік геологиялық (геодинамикалық) үрдістердің энергия көлдерін, даму жолдары мен өзара қатынасын анықтаңдар

2. Магмалық ошақтары мен олардың пайда болу жолдарын түсіндіріңдер.

3. Магман түзілу жолдарына қарай жіктеңдер

4. Интрузивтті және атпа (эффузифті) тау жыныстарының түзілу жолдарын, бір-бірінен айырмашылығын анықтаңдар.

Сарамандық жұмыстарға арналған тапсырмалар:

1-тапсырма: Оқулықтың мәтінін, интернет деректерін 6.1-кестедегі интрузивті жыныстардың анықтағышын пайдаланып Капал гранит, Қызылтас диорит, Шарықтас габро кен орынынан алынған үлгілерді пайдаланып граниттің құрылымы мен түзілімін, химиялық құрамын анықтап төмендегі кестені толтырыңдар.

Ә) интрузивті жыныстардың ірі, эффузифті жыныстардың ұсақ түйіршікті болуының себептерін түсіндіріп, өз ой қорытындыларыңды шығарыңдар.

2-тапсырма: Оқулық пен дәрістің мәтініне, интернет деректеріне, тау жыныстарының үлгілеріне талдау жасап түзілу тереңдігіне байланысты интрузивті және эффузифті жыныстардың құрылымы мен түзілімдеріне салыстырмалы сипаттама беріп кестені толтырыңдар. Айырмащшылықтарын анықтап ой қорытындыларын шығарыңдар.

6.1-кесте. Интрузивті жыныстардың анық тағышы

3-тапсырма: Оқулықтың мәтініне, интернет деректеріне талдау жасап лаколит, батолит түсініктеріне анықтама беріп геология оқулығынан суретін салыңдар. Түзілу жолдарын, бір-бірінен басты айырмашылықтарын анықтап өз ой қорытындыларыңды шығарыңдар.

4-тапсырма: А)Оқулықтың мәтінін, тау жыныстарының үлгілерін пайдаланып эффузивті магмалық жыныстардың пайда болу жолдарын химиялық құрамын анықтап интрузивті магмалық жынытардан негңізгі айырмашылықтарын табыңдар.

Ә) Эффузивті магмалық жыныстардың 6.2-кестедегі анықтағышын пайдаланып төмендегі кестеде бепрілгекн эффузивті жыныстардың құрылымын, түзілімін, химиялық және минералдық құрамдарын анықтаңдар.

6.2-кесте. Эффузивті жыныстардың анықтағышы