Азақстанды экономикалық аудандастыру және оның принциптері

2. Картадан газ кен орындарын көрсет. Қарашығанақ газ конденсатының болашағы және дамуы.-----

1.Экономикалық аудандастыру елдің жеке бөліктерінің шаруашылығын жоспарлауда,олардың даму келешегін анықтауда маңызды орын алады.

экономикалық аудандастыру дегеніміз-елді аумақтық еңбек бөлінісі ортақ,өзарабайланысты экономикалық аудандарға топтастыру.

Экономикалық аудан дегеніміз-аумақтық еңбек бөлінісі нәтижесінде қалыптасып,бір-бірінен шаруашылық мамандану және кешенді дамуы жөнінен айырмашылық жасайтын елдің бір бөлігі.

Аумақтық еңбек бөлінісі-әрбір ауданның өзінде өодірілетін артық өнімдерін басқа аудандарға шығарып, олардан өзіне қажет өнімдерді алуы. Мысалы: Қазақстан басқа елдерге мұнай,көмір,қара және түсті металдар, астық, жүн, т.б. өнімдер шығарып, олардан машина, құрал-жабдық,газ және өнеркәсіп бұйымдарын алып отырады.

Қазақстанның түрлі бөліктері арасынлда революцияға дейін-ақ, яғни ХІХ ғасырдың соңы мен ХХғасырдың басында шаруашылықтың аумақтық айырмашылықтары байқалды. Ол кезде бүкіл Қазақстанда көшпелі мал шаруашылығы, солтүстік далалық алапты дәнді дақылдар, оңтүстік суармалы және тәлімі егіншілік,бау-бақша, ал орталықта, батыс пен шығыста тау-кен өнеркәсібі дами бастады.

Кеңес үкіметі жылдарында аумақтық еңбек бөлінісінін,көлік қатынасының дами түсіп, елдің жеке бөліктерінің шаруашылық түрлеріне мамандануы байқалды. Ел аумағында өндіргіш күштердің ұтымды орналастырылуы ішкі экономикалық-географикалық айрмашылықтардың одан әрі дами түсуіне және республика ішіндегі экономикалық аудандардың пайда болуына әсер етті.

Экономикалық аудандарды шаруашылықты аумақтық ұйымдастырудың нәтижесі ретінде қарау керекЭкономикалық аудандар шаруашлықтың кешенді дамуымен сипатталады.

Белгілі ғалым Н.Н.Баранский Қазақстан аумағын бес экономикалық ауданға бөлді.

Аудандастыруда экономикалық аудандар шаруашылығының мамандануына,өндіріс кешендерінің құрылымына қарай топтастырылады.Бұл аудандар аумақтық-өндірістік кешендердің қалыатасуына мұмкіндік туғызады.

Экономикалық –географиялық белгіліріне қарай Қазақстан аумағы- Орталық Қазақстан,Шығыс Қазақстан,Батыс Қазақстан,Солтүстік Қазақстан,Оңтүстік Қазақстан аудандарына бөлінді.

Әрбір экономикалық аудан бірнеше облыстарды біріктіріп, олардың аумағында шаруашылықтың үш тобы,яғни маманданған, қосалқы және қызмет көрсетуші салалары қалыптасады.

Маманданған сала сол аудандағы шаруашылықтың жетекші әрі өнімнің басым бөлігін беретін саласы.Мысалы,Шығыс Қазақстан ауданының маманданған салалары –энергияны көп қажет ететін түсті металлургия және су электр стансалары.

Қосалқы сала маманданған салаларды жетілдіруге,оны онан әрі дамытуға қызмет етеді.Орталық Қазақстандағы маманданған металлургия өнеркәсібін электр энергиясымен қамтамасыз ету –қосалқы саланың қызметі.Әрбір аудан халқын тұтыну заттарымен қамтамасыз ету- қызмет көрсету саласына жатады.

Қазақстанды экономикалық аудандастыруда өндіріс пен елдің саяси-әкімшілік бөліну бірлігі экономикалық аудандастырудың алғышарттары ретінде басшылыққа алынған.

3. Картадан көрсетесің