Этиологиясы мен патогенезі

Бұл қайталамалы, созылмалы жасөспірімдерде, егде кісілерде бірдей шабатын ауыр сырқат. Академик Н.Д.Стражеско анықтағандай ревматикалық қызба өрбуінің ең бірінші дәлелі стрептококк инфекциясы болып табылады. Алғашқыда стрептококк жоғарғы тыныс жолы, жұтқыншақ, көмей аумағын қабындыру (тонзиллит, фарингит және т.б.) бірнеше тәуліктен соң арнаулы емсіз–ақ өзінше саябырсуы мүмкін.Организмде иммундық өзгерістер туғызады. Дегенмен генетикалық болмаса, жүре қалыптасқан механизм, дерт нашар ауруларда β-гемолитикалық «А» тобындағы стрептококк. Ол организмді сенсибилизацияландырып, ең алдымен жүрек-қантамыр тіндерінің сезімталдығын аса өсіреді. Бұл реакция сонымен антикартикалды және басқа антиденелердің шығуына себеп болады. Бірінші екі апта мерзімінде А-стрептококк аурулардың организмінде 100 %-ға дейін, ал қайталап соққан ревматизмде 90% саналады. Стрептококтың улылығының бір себебі оның ішкі және сыртқы қабырғалары М-протеин мен гиалурон қышқылын бөлуі. Адам организмінде стрептококк А-ның өсіп-көбею жолы, оның бөлетін әртүрлі ферменттерәне байланысты: стрептолизин О, стрептолизин С, стрептокиназа, гиалуронидаза және дезоксирибонуклеаза. Бұл антиген қасиетті ферменттер болғандықтан АСЛ-о, АСК, АСГ, анти ДНК азаяды, антиденелердің енуіне себепші болады. О,С-стрептолизиндер жасуша лизосомдарының мембранасын зақымдап, қышқыл гидролазалардың сыртқа шығып, қабыну реакциясын өршітуіне жағдай жасайды. Стрептолизин О-ның кардиотоксикалық (жүрек бұлшық етін зақымдайтын), стрептолизин S-тың буын қабындыратын әсерлері бар екені анықталған. Таблица2. Ресей ревматологтарының съездімен қабылданған ревматизмнің (ревматикалық қызбаның) жіктелі (1996) Клиникалық синдромдар Белсенділік дәрежесі Ағымы Салдары Қанайналым жетіспеушілігінің сатылары Негізгі Қосымша Біріншілік ревмокардит Қайтымды ревмокардит жүрек ақауынсыз жүрек ақауының фонында Артрит жүрек зақымдалуысыз жүрек зақымдалуымен Хорея жүрек зақымдалуысыз жүрек зақымдалуымен Бірінші рет анықталған ревматикалық жүрек ақауы Сақиналы эритема Ревматикалық түйіндер Артралгия Абдоминалды синдром және басқа серозиттер Стрептококты инфекцияның ізашарлары 3 2 1 жедел созылмалы латенті жүрек ақауынсыз жүрек ақауымен І ІІА ІІБ ІІІ Ескерту: диагнозды тұжырымдау кезінде мүмкіндігінше көрсету: ревматикалық қызбаныі шабуылдарыныі нақты санын біріншілік және қайтымды жүрек ақауынсыз кардиттің ауырлық дәрежесін ревматикалық жүрек ақауының түрі Ізашары стрептококты инфекция екенін дәлелдеу (баспа, жәншу, фарингит және т.б. сонымен бірге стрептококты антидене титрінің көбеюі –АСЛ-О, АСК, АСТ) Соңғы жылдары ревматизмі бар ауыр аурулардан – стрептококк антиденелері бөлініп жүр. Бұл жағдайда ревматизмді тек стрептококк А емес, S-та қоздыруы мүмкіндігін дәлелдейді. Стрептококтар және олардың өсу өнімдері организмдегі уландырып, көптеген антиденелерді өндіріп, ревматизмге тән жан-жақты қабыну, стрептококқа қарсы гуморалдық иммунитет реакциясын нашарлатады. Стрептококқа қарсы иммунитеттің бұзылуы лейкоциттердің фагоциттік жылдамдығы стрептококтарды толық жою, еріту, фагоциттеу процесінің жетпей, толық аяқталмай, олардың лейкоциттер құрамында сақталып қалғандығын байқалтады. Лейкоциттер протеиндер мен мукополисахаридтердің азаюы. Бұл себеп стрептококтардың тұрақты сақталуы және кей жағдайда стрептококк инфекциясының қайталап тұруы ағзаның бұл инфекцияға сенсибилизациялануына аллергиялық реакцияның үдеуіне бейімдейді. Патогенезі 2 фазадан тұрады: І. Жасушаларды зақымдану агенті қабыну процесінің жедел фазасын –кининдердің сыртқа шығуы, вазоактивті аминдердің бөлінуі арқылы (гистамин, серотонин) майда қан тамырлар айналымның бұзылуын, жасуша экссудациясы фагоцитоз процесін күшейтеді. ІІ. Бұл фазаға дәнекер тіні тұрғысынан репаративті процестер (жасушалардың тез бөлініп көбеюі, мукополисахаридтердің енуі) қосылып, ақыры фиброзбен, коллаген тіндерінің қалыптасуымен аяқталады. Ревматизмнің жіктелуі мен номенклатурасы Аурудың фазасы Зақымданудың клиника анатомиялық сипаттамасы Ағымының сипаттамасы Қанайналым жағдайы жүрек басқа ағзалар мен жүйелер Белсенді І, ІІ, ІІІ дәрежеде қақпақша– лардың ақау–сыз біріншілік ревмокардит 2. қақпақша ақауымен қайталама ревмокардит Полиартрит, серозиттер,плеврит, перитонит, абдоминалды синдром, хорея, энцефалит, менингоэнцефалит, церебралдық васкулиттер, неврті психикалық бұзылыстар Жедел Жеделдеу Созылыңғы Шексіз рецедивті латенті Н0-қанайналым жетіспеушілігі жоқ Н1-қанайналым жетіспеушілігі– нің 1 кезеңі НІІ-қанайналым Жетіспеушілігі–нің 2 кезеңі Белсенді емес 3. Айқын жүрек өзгеруі жоқ ревматизм Ревматикалық миокардиосклероз Нефрит, гепатит, пневмония, тері зақымдануы, ирит, иридоциклит, тиреоидит Жүректен тыс зақымданулардың қалған белгілері мен зардабы Ескерту: Мүмкіндігінше негізгі зақымдалу локализациясын анықтау керек (эндокардит, миокардит, перикардит, панкардит), коронарлы және ревматикалық өршуінің соңын көрсету керек. Белсенділігі ІІІ (айқын дәрежесі) Клиникалық белгілері: Қызбамен бірге аурудың айқын жалпы және жергілікті белгілері, зақымданған ағзаларда қабынудың, экссудативті компонентінің басым болуы (жедел полиартритғ диффузы миокардит, панкардит, серозит, пневмония және т.б.) ЭКГ, ФКГ және рентгенологиялық симптомдар. Ревматикалық процестің орналасуына байланысты плевра, өкпе, жүрек қабықтарының қабынуының симптомдары едәуір орташа және әлсіз айқындалған болуы мүмкін. Лабораториялық көрсеткіштер. Қабынулық.Иммунологиялық активтіліктік көрсеткіштері жоғары. Қанда: нейтрофильдік лейкоцитоз, ЭТЖ-40 мм/сағ. жоғары, СРБ ++++, фибриноген, серомукоид, α2-глобулин деңгейінің жоғарылауы, АСЛ-О, АСТ, АСК жоғары титрі тән. Белсенділігі ІІ (орташа дәрежесі) Клиникалық белгілері: Қызба ревматикалық шабуылдың орташа клиникалық беліглері, зақымдалған ағзаларда айқын емес қабынудың экссудативті компоненті, белсенділіктің ІІІ дәрежесіне қарағанда аз. ЭКГ, ФКГ және рентгенологиялық симптомдар: экссудативті перикардит, жедел диффузды миокардит, плеврит көрсетіп симптомдар айқын немесе әлсіз айқын байқалынады. Лабораториялық көрсеткіштері: ревматизм белсенділігінің жедел фазалық лабораториялық белгілері, орташа стрептококқа қарсы иммунитеттің көрсеткіштеріне жатады. Лейкоцитоз болмауы мүмкін, ЭТЖ-20-40 мм/сағ. Басқа лабораториялық көрсеткіштері сәйкес орташа жоғарылаған. Белсенділігі І (минималды дәрежесі) Клиникалық белгілері: Белсенді ревматизм процесінің клиникалық симптомдары әлсіз айқындалған. Ағзалар мен тіндерде қабынудың экссудативті компонентінің белгілері болмайды. Моносиндромдық қабынулық зақымдану тән. ЭКГ, ФГК және рентгенологиялық симптомдар әлсіз айқындалған, өкпеде және серозды қабықшаларда экссудативті өзгерістер көрсеткіштері жоқ. Клиникалық белгілері Ревматизмнің клиникалық сипаттамалары өте бай, жан-жақты. Сыпат белгілерінің көпшілігі оның сатысына, формасына, кезеңіне, ревматизмнің қайталау соққысына байланысты. Клиникалық белгілердің құралуына байланысты 3 кезеңін ажыратады: 1-кезең: Жасырын (бүркемелі, белгісіз) –стрептококк инфекциясының қозуы басылып, ревматизм соққысы басталғанға дейін 2-4 аптаға созылады. Бұл кезең ағзаның сенсибилизацияланып, дәнекер тіннің стрептококк антигеніне жауап ретінде токсико-инфекциялық зақымдануына, иммундық өзгерістерге байланысты. 2-кезең: Ревматизм соққысы. Ағзалар тұрғысынан айқын клиникалық симптомдармен белгіленеді –ревматилық полиартритғ кардит, хорея, осылардың қосындысы. 3-кезең:Ағзаның қорғаныс иммунологиялық қабілетінің реакциялары бұзылып, жалпы дистрофиялық ағзалар өзгерістерге ұшырайды. Үдеген ревматизм процесінің ең тұрақты белгісі –ревмокардит. Ревмокардитте 80-100 % дейін миокард, оған жиі эндокардит қосылады, ал 5-12% маңайына жүректің барлық қабаттары да зақымдалады. Клинкалық белгілердің айқындалуы жүрек бұлшық етінің экссудативті қабынуының таралуына, одан әрі экссудативті перикардит, пелврит тәрізді асқыну белгілерінің қосылуына байланысты. Ревматизмде миокардтың зақымдалуы жүрек шекарасының ұлғайына, тондарының бәсеңдеуіне, күңгірттеуіне, патологиялық ІІ-ІV тондарының бұлшық ет қабыну салдарынан пайда болатын (үрек ұшы тұсында) систолалық шуға әкеліп соқтырады. Сиректеу ІІІ тоннан кейін мезодиастикалық шу естілуі мүмкін. ЭКГ белгілері:тахикардия, брадикардия, синустық аритмия, синоаурикулярлық блокада сияқты ритм және қарынша миокардының реполяризациясы анықталады. Жүректің жыпылықтауы тәрізді асқынуы тек қайталама ревмокардитте ұшырайды. Ревмоэндокардит жүре қалыптасқан ақауының 80% себепшісі. Аурулардың 1/3 жүрек ақаауы ревматизмнің бірінші соққысынан кейін-ақ пайда болып, ол ең алдымен митралды қақпақшаны, сиректеу қолқа қақпақшаларын зақымдайды. Ревматизмнің жүректен тыс ерекше тән көріністерінің бірі буындардың зақымдалуы. Бұл жедел өршіген танымалдануы буынның синовиалды қабатының қабынуымен әсерленетін формасы. Жаңа ревматизмде полиартрит 50% ауруларды кездеседі, әсіресе үлкен және орта тізе, тобық, иық, шынтақ, білезік сияқты буындарды қамтиды. Ревматизм полиартритіне және басқа тән қасиеттер буындардың қосарлана ісінуі, өкініштігі әлбетте залалсыздығы буын қимылының тұрақты бұзылмауы, буын синдромының 2,5-3 аптадан аспауы, процестің күрт басылып тез аяқталуы. Ревматизмде буынның ісінуі, оның ауруы буын айналасындағы бұлшық еттерде, қалтасының қабынып, сарысу жиналуына байланысты. Буын сұйығын тексергенде одан тек фибрин, нейтрфилдік лейкоциттерді және лимфоциттерді табуға болады. Ол асептикалық тұрғыдан қарағанда таза. Ревматизм кеселінде ревматикалық серозит, перикардит, плеврит, көкеттің (диафрагма) қабынуы орталық жүйке жүйесімен, бүйректің шалдығуы тәрізді асқыну жолдары болатындығын ескерген жөн. Ревматизмнің тері қабат белгілеріне де көңіл аударған жөн. Олар түйіндес және сақина тәрізді эритемалар байқалынуы мүмкін: буын төңірегінде, бас терісінде, сіңір бойында. Ревматикалық қызбаның емдеуі. Ревматикалық қызбаның, жүрек ақауының қалыптасуының алдын - алудағы емнің нәтижелігі белсенділік дәрежесін, ағым вариантын және кардиттің айқындылығын, жүрек ақауының қақпақшалық сипатын ескеріп жасалған индивидуалды ем мен ауруды ерте анықтауға байланысты. Жалпы мұндай бағдарлама микробқа қарсы, қабынуға қарсы терапиядан, иммунологиялық гемостазды қалыптастыру, рационалды балансты тағамдану мен физикалық күштемеге үйрену, ауыр жүрек ақауларын дер кезінде хирургиялық емдеуден тұрады. Антибиотиктерді қолдану ревматикалық қызба мен оның салдары болып табылатын жүректің созылмалы ревматикалық ауруымен күреске бағытталған емдеу шараларының міндетті бөлігі болып саналады. Біріншілік алдын-алу шаралары - бета гемолитикалық А тобының стрептококтық инфекциясымен шақырылған ауруларды емдеу – антибиотиктердің негізгі 4 тобымен (пенициллиндер, цефалоспориндер, макролидтер, линкозамидтер) жүргізіледі. Пенициллин қатарының антибиотиктері бактериалды клетканың зат алмасуына әсер етеді. Олардың иммунодепрессивті әсері (біріншілік иммундық жауаптың түзілуінің бұзылуы, вирусқа қарсы иммунитеттің төмендеуі, Т-лимфоциттердің цитотоксикалық белсенділігінің төмендеуі мен фагоциттердің белсенділігінің азаюы) анықталды, ол қысқа уақыт жүргізілген ем кестелерінде де байқалады. Алайда 38% жағдайда феноксиметилпенициллинмен емдеудің әсерлігі болмайды. Ол феноксиметилпенициллиннің жұтқыншақ бездерінің терең тінінде кездесетін ко-патогендер (алдынды стафилококк, гемофильді таяқша т.б.) синтездейтін ь-лактамазалармен гидролизденуіне байланысты. Бұл жағдайда қорғалған пенициллиндер (амоксициллин/клавуланат) тағайындалады. Ал бұл препараттардың жанама әсері байқалғанда линкозаминдер тағайындалады. Ревматикалық қызбаның белсенді фазасын емдеуде қазіргі кезеңде қолданылатын қабынуға қарсы әсерлі заттарға глюкокортикостероидты препараттар, салицил, индол туындылары, фенилсірке қышқылының дериваттары, т.б. жатады. Глюкокортикостероидтардың үлкен тобынан клиникалық тәжірибеде кең тарағаны - преднизолон. Дексаметазон тағайындамаған жөн, себебі ол натрий мен суды ұстап қалады. Ревматикалық қызбада ауру белсенділігі неғұрлым жоғары болса, глюкокортикоидтардың емдік әсері соғұрлым әсерлі болады. Жедел ревматикалық қызбаның айқын немесе аз байқалатын түрінде, полисерозиттерде, хореяда, вальвулиттерде 20-30 мг/тәул. мөлшерде ұсынылады. Үрдістің ІІІ және ІІ дәрежелі белсенділігі бар қайталамалы ревматикалық қызбада, айқын немесе аз байқалатын кардитті емдеуде, соның ішінде белсенді кардиттің нәтижесінде жүрек жетіспеушілігі дамығанда да кортикостероидты препараттар керек. Бұл жағдайларда электролитті баланстың бұзылуына аз әсер ететін препарат ретінде 12-16 мг/тәул. триамциналон қажет. І дәрежелі белсенділікте кортикостероидты препараттар ұсынылмайды. Преднизалон 20-30 мг/тәул. мөлшерде емдік әсер алғанша, әдетте 2 апта тағайындалады, кейін мөлшерін 2,5 мг таблеткадан әрбір 5-7 күнде төмендетіледі. Барлық емдеу курсы 1,5-2 айға созылады. Емдік кешеннің екінші компоненті – ацитилсалицил қышқылы – тұрақты, төмендейтін мөлшерде (тәулігіне 3-4 г) науқас ауруханада болған уақыттың барлығында және шыққан соң 1 аптадан аз емес уақыт көлемінде қабылдайды. Ревматикалық қызбаның емінде стероидты емес қабынуға қарсы препараттар қолданылады. Бұл препараттарды тағайындаудағы негізгі мақсат – ревматикалық үрдісті тежеу және біріншілік ревмокардитпен науқастарда жүрек ақауының қалыптасуының алды-алу. Ал қайталамалы ревмокардитте бұл терапия науқастың жалпы жағдайын жақсартып, қақпақшалық ақаудың үдеуін тежейді. Ревматикалық үрдісті тежеуде В.А. Насонова (1991) ұсынған индометацин мен вольтарен қолданылады. Индометацин айқын емдік әсер көрсетеді, кардиттің субъективті симптомдары (кардиалгия, жүрек қағу, ентігу) емнің 8-10 күнінде және объективті симптомдары 14-16 күндері жойылады, полиартрит пен полисерозит бұдан да ерте жойылады. Препараттың цереброваскулит және өкпелік васкулитке оң әсері бар. Оң динамика, әсіресе, ІІІ – ІІ дәрежелі белсенділікті ревматизмде, айқын және аз байқалатын кардитте анықталған. Индометацинді бірінші күні капсула түрінде (25 мг) ішке тағайындалады, асқазан-ішек жолын тітіркендірмеу үшін тамақтанғаннан кейін бір немесе екі рет береді. Егер науқас жақсы көтеретін болса мөлшерін терапевтік мөлшерге (75-100 мг) ағымның қатты өршуі кезінде сирек 125-150 мг-ға дейін көтереді. Жедел және жеделдеу ағымда ем амбулаторлық жағдайда бір ай көлемінде жалғасады. Ауруды ұзаққа созылған ағымында ауруханадан шыққан соң индометацинді қабыну үрдісінің белсенділігінің лабораторлық көрсеткіштерінің толық қалпына келгенше 2-3 айдан кем емес уақыт, ал үздіксіз рецидивті ағымда 50-75 мг/тәул. бірнеше ай немесе жыл береді. Индометацин сұйықтыңтың жиналуына әкелмейтіндіктен жүрек ақауы, жүрек жетіспеушілігі фонындағы қайталамалы эндокардитпен науқастарға тағайындалады. Қарсы көрсеткіштер: жүктілік және лактация, асқазанның ойық жарасы, жаралы колит, аллергиялық реакциялар. Препаратты машина жүргізушілеріне, осыған ұқсас мамандық иелеріне тағайындамайды, себебі преапарат зейінді төмендетеді және бас айналуын шақырады. Вольтарен де белсенді қабынуға қарсы стероидты емес препарат. Вольтареннің индометациннен салыстырмалы клиникалық әсерлілігі кем емес, бірақ асқазан сөлінің әсеріне төзімді қабаты бар 25 мг таблетка түрінде шығарылатындықтан асқазан-ішек жолына минималды әсер ететінін көрсетті. Әдетте аллергиялық реакциялар, сирек бас айналу сияқты жеке көтере алмау, мұрыннан қан кету, микрогематурия тәрізді жанама әсерлері байқалады. Қазіргі уақытта қабынуға қарсы әсері одан да жоғары және жанама әсерлері аз ЦОГ-2 селективті ингибиторлары жасалынды (алғашқы өкілдері жоғары селективті рофекоксиб, целекоксиб, мелоксикам, нимесулид препараттары). Олардың қабынуға қарсы әсері тіннің деструкциясын тудыратын супероксид аниондарының түзілуін тежейді және клетка апоптозына қатысатын каспаза -3 белсенділігін төмендетеді. Бұл препараттармен ревматикалық қызбаны емдеу жолдары тәжрибеге енгізіліп, зерттелуде. Ұзаққа созылған және үздіксіз-рецидивті ағымды ревматикалық қызбада стероидты емес қабынуға қарсы ем көп айлар немесе қажет болған жағдайда көп жылдар аминохинолин туындыларын қабылдаумен бірге жүреді. Делагил немесе плаквенил 0,25 немесе 0,2 г 2 рет күніне, бір ай көлемінде тамақтан соң, содан соң 0,2 г-нан кешкі астан кейін, дәрігердің бақылауымен (қажет болған жайғайда) қабылданады (жанама әсерлері – гастралгиялар, көрудің бұзылуы, лейкопения, дерматиттер және т.б.). Қан айналым жетіспеушілігінің емі сәйкесінше жүргізіледі. Айқын ревмокардитпен науқастарда олар тек ревматикалық үрдіске қарсы заттармен бірге қолданғанда ғана әсер береді. Егер қанайналым жетіспеушілігі белсенді ревмокардит нәтижесінде дамыса, онда сұйықтық жиналуын тудырмайтын, стероидты гормондар, яғни преднизолон мен триамцинолонды емдік кешенге қосуға болады. Сонымен қатар, қатаң түрде сұйықтық (800 мл тәулігіне дейін) және ас тұзын шектейді. Ревматикалық қызбаның екіншілік алдын алу шаралары. Ревматикалық қызбаның екіншілік алдын алу шаралары рецидивтердің және аурудың үдеуінің алдын алуға бағытталған. Бұл мақсатпен ай сайын, ал ДДҰ-ның соңғы ұсыныстары бойынша үш апта сайынқ бициллин-5-тің ересектерге 1 500 000 бірл. мөлшерінде 5 жыл көлемінде жүргізілетін екіншілік профилактика жасалынады. Біріншілік ревмокардит немесе хореямен ауырып шыққан науқастарға (жүрек зақымдалуы жоқ және созылмалы инфекция ошақтары жақсы санацияланған) алғашқы 3 жылда ай сайын, ал соңғы 2 жылда көктем-күздік маусымда рецидивтер профилактикасы бициллиннің сол мөлшерімен жүргізіледі. Қақпақшалық жүрек ақауы дамыса, хорея (созылмалы) немесе үздіксіз-рецидивті түрде өтсе, созылмалы стрептококты ошақтар болса және қайталамалы ревмокардитте жыл бойы бициллинмен профилактиканы 5 жыл көлемінде жүргізу ұсынылады. Соңғы жылдары екіншілік профилактика жүргізі үшін жаңа бензатин-пенициллин – экстенциллин препараты жасалынды. Ол 2 400 000 бірлік бензатин бензилпенициллиннен тұрады және 1 айда немесе 3 аптада бір рет тағайындалады. Соңғы клиникалық зерттеулердің нәтижесі бойынша экстенциллин 2,4 млн жүректің созылмалы ревматикалық ауруы жүрек жетіспеушілігімен асқынған науқастарда адекватты екіншілік профилактика шарасы ретінде ұсынылады. Ревматикалық қызбаның жұмыс жіктелуі (РРА, 2003) Клиникалық түрлері Клиникалық көріністері Соңы Қан айналым жетіспеушілігінің сатылары негізгі қосымша Стражеско-Василенко бойынша NYHAЖедел ревматикалық қызба Қайталамалы ревматикалық қызба Кардит Артрит Хорея Сақиналы эритема Тері асты ревматикалық түйіндер Артралгия Абдоминалды синдром серозиттер Жазылу Жүректің созылмалы ревматика-лық ауруы - жүрек ақауынсыз - жүрек ақауы 0 І ІІА ІІБ ІІІ 0 ФК І ФК ІІ ФК ІІІ ФК ІҮ ФК Ревматизмнің жіктелуі мен номенклатурасы (1964 ж.) Аурудың фазасы Зақымданудың клиника анатомиялық сипаттамасы Ағымының сипаттамасы Қанайналым жағдайы жүрек басқа ағзалар мен жүйелер Белсенді І, ІІ, ІІІ дәрежеде 1. Қақпақшалардың ақауынсыз біріншілік ревмокардит 2. Қақпақша ақауымен қайталамалы ревмокардит 3. Айқын жүрек өзгеруі жоқ ревматизм 4.Ревматикалық миокардиосклероз Полиартрит, серозиттер, плеврит, перитонит, абдоминалды синдром, хо-рея, энцефалит, менинго - энцефалит, церебралдық васкулиттер, нервті психикалық бұзылыстар, нефрит, гепатит, пневмония, тері зақымдануы, ирит, иридо-циклит, тиреоидит Жүректен тыс зақымдану-лардың қалған белгілері мен зардабы Жедел Жеделдеу Созылыңқы Үздіксіз рецидивті латенті ҚЖ0-қанайналым жетіспеушілігі жоқ ҚЖ1-қанайналым жетіспеушілігі нің І кезеңі ҚЖІІ-қанайналым жетіспеушілігінің ІІ кезеңі ҚЖІІІ-қанайналым жетіспеушілігінің ІІІ кезеңі Белсенді емес Ескерту: Мүмкіндігінше негізгі зақымдалу локализациясын анықтау керек (эндокардит, миокардит, перикардит, панкардит), коронарлы және ревматикалық өршуінің соңын көрсету керек. Ревматикалық үрдіс белсенділігінің клиникалық-лабораторлық сипаттамасы Белсенділік дәрежесі Клиникалық белгілері ЭКГ, ФКГ және рентгенологиялық белгілері Лабораторлық көрсеткіштер ІІІ (максималды) Аурудың айқын жалпы және жергілікті көріністері: қызба, зақымдалған ағзалар мен жүйе-лерде (жедел полиартрит, диффуз-ды миокардит, панкардит, серозит-тер, ревматикалық пневмония және т.б.). қабынудың экссудативті компоненттің басым болуы Ревматикалық үрдістің орналасқан жеріне бай-ланысты айқын, аздау не-месе әлсіз; жүрек қабық-тары, өкпе, плеврадағы зақымдалумен болатын қабыну симптомдарын көруге болады Иммунды және қабыну белсенділігі-нің жоғарғы көрсеткіші. Қанда ней-трофилді лейкоцитоз, ЭТЖ 40 мм/сағ дейін, СРБ (+++) немесе (++++) глобулиндер фибриноген, серому-коид, гексоз, ДФА деңгейінің жоға-рылауы АСЛ-О, АСГ, АСК-ң жоғары титрі. ІІ (аз байқалатын) Ревматикалық шабуылдың аздаған клиникалық көріністері қызбамен жүреді. ІІІ дәрежедегіге қарағанда зақымдалған ағзаларда қабынудың экссудативті компоненті айқын емес, қабыну үрдісіне көп ағзалардың шалдығу тенденциясы Кардит белгілері аздап (орташа) немесе әлсіз көрініс береді Лабораторлық белгілердің белсен-ділігі аз байқалады. Стрептококқа қарсы иммунитет көрсеткіштері аз байқалады