Арау және физикалық тексеру

Жалпы жағдайын және өмірге маңызды мүшелердің қызметін бағалау(есі,тынысы,қанайналымы).

Қанкету дәрежесін бағалау.

Тері және шырышты қабаттарын,бауырдың зақымдалу белгілерін(асцит,телеангиоэктазия),бөртпе,кахексия бар ма, визуальды қарау.

Пульсті,АҚ,ЖСЖ анықтау.

Ішінің жұмсақ,тыныс алуға бірдей қатысады.

Ректальді зерттеу:меленены анықтау,гемарроий.

Нәжісте қанның болуы.

Құсу(ашық,қара түсті,кофе қойыртпасы түстес)

Ауруханаға дейінгі этаптағы ем:

АІТ-нан қанкету кезінде жедел жәрдем көмегі шұғыл түрде ауруханаға хирургиялық бөлімшеге жеткізу. ЖСС және АҚ бақылап отыру.

Геморрагиялық шок белгілері анықталса (қалтырау,суық тер, өршімелі тахикардия)және гипотония көктамырға тамшылатып сұйықтықтарды енгізу, гидроксиэтилкрахмал 400 мл,5% — 400 мл глюкоза ерітіндісі, 0,9% — 400 натрий хлорид ерітіндісі.

АІТ-ның жоғарғы бөлімдерінен қанкету болса:

2 мин бойы фамотидин 20 мг (1 ампуласын 5-10 мл 0,9% NaCl ерітіндісімен араластыру), көктамырға тамшылатып (тері астына салуға болады) октреотид 0,1 мг (соматостагин аналогы).

фибринолиз белсенуі кезіндегі қанкету болса (паренхиматозды қанкету немесе ұзақ қанжоғалту): ε-аминокапрон қышқылы 5% — 100 мл (5 г).

94 ST сегментінің көтерілуімен жүретін ЖКС. Клиникасы. Шұғыл көмек көрсету принциптері. Тромболитикалық терапия.

Бұл кеуде қуысында ауырсыну сезімі және басқа жағымсыз сезімдері,ST сегментінің тұрақты көтерілуімен немесе ЭКГ да Гис шоғырының сол аяғының жаңа блокадасы (алғаш рет пайда болған) бар науқастар. ST сигментінің тұрақты көтерілуі коронарлы артериялардың жіті толық окклюзиясына байланысты. Бұл жағдайда ем мақсаты қан тамырының ішкі кеңістігін тез және тұрақты қалпына кеелтіру. Бұл үшін тромболитиктер дәрілер немесе тура амбиопластика қолданылады.

Кленикасы: Ангиональды ауырсыну тыныштық уақытында 20 мин созылады.

Инсператолы ентігу.Тері жамылғысының түсінің өзгеруі.(бозарған,мрамор тәрізді,цианоз)

Салқын тер,өлімге деген қорқыныш,науқас қозғыш,полиурия.

Жүрек тоны тұйық,АД кішкене төмендеуі кейде жоғарлауы да мүмкін.систоликалық жоғарлайды.

Лабараториялық зерттеу: тропонина Т и гликоген-фосфорилазы ВВ экспресс тест арқылы алынған оң.

*Нитроглицерин: таблетка 0,0005 г; раствор 0,1% для инъекций в ампулах по 10

мл, аэрозоль.

2. Изокет (изосорбита динитрат) таблетка 5 мг, 10 мг, 20 мг, 40 мг, 60 мг;

раствор для инъекций 0,1% 10 мл; аэрозоль

3. *Ацетилсалициловая кислота таблетка: 100-500 мг шайнап

4. *Морфин раствор для инъекций в ампуле 1% по 1 мл ауырсынуды басу үшін

5. *Фентанил раствор для инъекций 0,005% 2,0.Ауврсынуды басу үшін, ЖЖЖ төмендетеді.

7. *Дроперидол 2,5% раствор для инъекций 10,0 АД төмендету үшін құсуға қарсы препарет ретінде орналасады.

8. *Трамадол 50 мг в 1мл. наркотикалық анальгетик болмаған жағдайда.қолдануға болмаған жағдайда.

9. *Преднизолон 25 мг в 1 мл

10. *Декстроза 5% раствор 200,0, 400,0, фл

Емі: Тромболетиктермен емдеуге көрсеткіш ЭКГ да ST-T сегментінің жоғарлауы Гис аяғының блокадасы бар науқастардға.

Алғаш рет түскенен кейін 12 сағат ішінде симптомдар пайда болуы.

ST-T сигмент 0,1 мВ жоғарлауы.Науқас 75 жаста болса.гипотония,тахикардия. Жүректің алдыңғы жағы миокарт инфаркті.Қайталанған инфаркт миокартты.Қант диабеті.

Тромболитикалық емге қарсы көрсеткіш: Гемарагиялық инсульт,Ишемиялық инсульт 6 ай бұрын.бас ми травмасы,бас ми ісігі.3 ай ішінде ауыр травма хирургиялық араласулар болған жағдайда.АІЖ қан кету. Қан кету жие болатын жағдайларда.аневризма аорты. Ми бас қан айналым бұзылысы. Тура емес анкоагулянттармен емделген жағдайда.инфекциялық эндокардит кезінде қолдануға болмайды. Инфаркт миарада ST-T сиг көтерілмеуі кезінде қолдануға болиайды.артқы инфаркт миакартты кезінде қолдануға болмайды.

Каранарлы қан тамырды қалпына келтіру үшін Стрептокиназа 1500000 ед в/в тамшылатып 30 мин енгіземіз 30 мг преднизалонан кейін.

♦актилизе, альтеплаза, тканевой активатор плазминогена: 90

минут в три этапа – 15 мг енгіземіз. внутривенно болюсно, 50 мг.внутривенно капельно в течение

35 минут и 35 мг.внутривенно капельно в течение 60 минут.

Гепарин 5000 Ед в-в Асперин 160-300мг.

95Жедел коронарлық синдром. Жіктелуі. Клиникасы. Диагностикасы. Шұғыл көмек көрсету принциптері.

ОКС миокардтың жедел өршімелі ишемиясымен шақырылатын жағдайлар жиынтығын біріктіретін түсініктеме:

Тұрақсыз стенокардия

ST-көтерілуімен жүретін

ST-көтерілінсіз

Класификация клиникалық ағымына байланысты ауырсынумен,абдоминальный,атипиялық ауырсынумен,астматикалық,аритмиялық,церебро вскулярлық.бессимптомный,некроз аймағын орналасуына байланысты сол жақ қарынша инф,оң жақ қарынша инф. Жүрек булшық ет зақымдану тереңдігіне байлангысты.(ЭКГ)көрінісіне байланысты.Q пайда болатын инф миокард 2 ши Q пайда болмайтын,теріс Т тішесі пайда болатын.Асқынуына байланысты асқынатын, асқынбайтын

Клиника типичные жалыбы жүрек аймағында төс артында басып немесе қысып ауратын интенсивті ауырсыну.Ұстама 15 мин көп болады. Сол қолға немесе оң қолға жаққа мойынға жаурын астына сол жақтағы.эпигастальды аймақа таралуы мүмкін.Науқас қозғыш тынышсыз.Қорқыныш сезімі болады.нитраттарды сублингвальды қолдану эффективті емес. Немесе ауырсынуды баспайды.Тері қатпары бозаруы,гипергидроз, маңдайда салқын тер. Бірден алсіздену ауа жетпеу сезімі.Асқынуы жүрек өткізгішімен ритм бұзылысы.жжж.кардиогенді шок, перикордит,пост инф стенокардия,ИМ варинт ауырсыну: ангинозды ауырсыну,нитратқа тұрақты,абдоминальды: эпигастральды ауырсыну диспепсиялық көріністермен: жүрек айну, жеңілдік акелмейтін ауырсыну,іш кебу,ықылық тию,

атипиялық ауырсыну:ауырсыну синдромы орналасуы атпиялық түрде

астматикалық:ентігу ұстамасы, ауа жетпеу жезімі- стекардияның эквиваленті.

Аритмиялық: ритм бұзылысы

Церебра васкулярлық: ми қан айн бұзылысының белгілері: бас айналу естен тану құсу.

Бессиптомный: тек ЭКГ арқылы таналады.

ДИАГ: ананез, осмотр, жалпы жағдайын қарау,өмірге маңызды орг қарау: есі,тыныс алу қан айналым.

Визуальды қарау:тері қатпары бозғылт,жоғарғы ылғалдылығы мойын веналары ісіну,

Пульс ЖЖЖ ТАЖ АД 2 қолда перкусия,жүрек шекарасы ұлғаюы,пальпация жүрек түрткісін бағалау.Жүрек қан тамыр аускутациясы:3 тон немесе 4 тон болады.жаңа шу пайда болуы.Өкпе аускултациясы ылғалды сырылдар

ЭКГ: ИМ белгісі: ижедел зақымдану болса ST сиг жоғарлауы оң Т тішесімен қосылады.немесе теріс Т тәс өтетін(ST сигментінің депресиясымен төменге.)

Ірі өшақты немесе трансмуральды некроз паталогQ пайда болуы жане R-R тіс төмендеуі.немеспе R тіс жоғалуы.жане Q-S пайда болуы.ИМ қосымша белісі: ги с шоғырының блакадасы, биомаркилерге текскру, (тропанин тест МВ кретин фосфа киназа,миоглобин.)

ЕМІ арқасымен жатқызып басын сал көтерәңіз нитроглецерин тіл астына таб. 0,5-1 мг аэрозоль немесе спрей 0,4-0,8 қажет жағадайда жане АД қалыпты деңгейде 5-10 мин қайталау керек. Асперин егер науқас жедел жардем дарігері келмей турып қабылдамаса 160-325 мг таб. Кислородтерапия 3-5 л мин. Ауырсынуды басу үшін наркотикалық анальгетик Морфин 1мл -1% 20 мл 0,9% NaCL араластырып нитроглецерин 10мл 0,1% 100 мл 0,9 % NaCL ертіп в-в капельно.

ST сиг көтерлуі тәждік артерияның жедел бітелуі жане микард ишемиясын көрсетеді сондықтан қан айналымды қалпына келтірді тромболизис қолдану арқылы некроз ошағын азайтуға немесе жоюға болады.Егер жүретегі ауырсыну басталған уақыттан бастап ауруханаға дейінгі уақыт 60 мин асып кетсе онда тромболитек қолджану туралы маселе шешу керек стрептокиназа 1,5 млн МЕ көктамырға 30-60 мин ішінде енгізеді.

Алтеплаза 15 мг в-в болусно 0,75 мг на кг (max 50 мг) 30 мин 0,5мг на кг (мах 35мг) 60мин асперин қосымша в-в болусна гепарин 60мг на кг мах 4000ед.

96 Геморрагиялық шок. Альговер индексі. Шұғыл көмек көрсету принциптері.

Геморрагиялық шок жедел қан жоғалтуда ОВҚ 10 % төмендегенде пайда болады.

Клиникалық тәжірибеде “таза күйде” анықталады:

Суицидті жағдайларда (тамырларды кесу),

Жатырдан тыс жүктілік, жатыр түтігінің жыртылуымен асқынған,

Көкбауырдың жыртылуы

Асқазан жара ауруы кезінде қан кету және т. б.

Көп жағдайларда шоктың потагенезі қан жоғалту мен көлеміне ғана байланысты емес болуы мүмкін, сондай-ақ оның пайда болу механизмі қан жоғалтудың жылдамдығына байланысты болады (жарақаттың түрі мен көлемі).

Патогенез. Жедел қан жоғалту, веноздық қанның қайтуы және жүректің лақтыру қасиетіндегі ОВҚ төмендеуі симпатико-адреналды жүйенің қосылуына әсер етеді системы, соның салдарынан қан тамырларының, артериолалардың және прекапиллярлардың сфинктердің, және басқа да мүшелер, жүрек пен ми тамырларын қоса тарылуы пайда болады. Қан тамырлар жүйесінде қанның орталықтануы басталады, аутогемодилюция (сұйықтықтың тамыр жүйесіне көшуі) гидростатикалық қысымның төмендеуі нәтижесінде. Жүректің лақтыру қасиеті төмендей береді, артериолдың тұрақты спазмы пайда болады, қанның реологиялық қасиеті өзгереді (эритроциттердің агрегациясы "сладж" - феномені).

Ары қарай перифериялық тамырлардың спазмы микроциркуляцияның бұзылуының негізгі себебі болады, ол келесі фазаларға жіктелетін қайтымсыз шокқа алып келеді:

вазоконстрикция фазасы капилярлардағы қан айналымының төмендеуі

вазодилатация фазасы қан тамырларының кеңеюі және ондағы қан айналымының бұзылысы;

Қантамыршілік шашыранды ұю синдромы

Қайтымсыз шок фазасы.

ҚШҰС жауап ретінде фибринолитикалық жүйе іске қосылады.

Клиника. ОВҚ жеткіліксіздігіне, қанның КОС өзгеруіне және перифериялық қан айналымының электролитті балансының бұзылуы және ҚШҰС әкелетін механизммен анықталады.

Клиникалық симптомокомплекс белгілеріне: әлсіздік, бас айналу, шөлдеу, ауыздың құрғауы, жүрек айну, көз алдында қараюлар, тері жамылғысының бозаруы, жабысқақ салқын тер, жүзінің өзгеруі, тахикардия және пульстың АҚ-ның төмендеуі, ентігу, цианоз.

Геморрагиялық шок ағымының 3 сатысы анықталады.

1 саты - компенсациялы, қайтымды шок ОВҚ 15—25 % қан жоғалту кезінде туады (1300 мл қанға дейін). Сонымен қатар артериалы қысым қатты төмендейді, байқалады.

II саты - декомпенсациялы, қайтымды шок ОВҚ-ның 25—45 % қан жоғалтуынан болады (1300—1800 қан), АҚ төмендеуі болады (систологиялық 100 мм. сын. бағ. б. төмен), тахикардия минутына 140 дейін.

Ill саты – қайтымсыз шок ОВҚ 50 % жоғары жедел қан жоғалту кезінде туады (2000—2500 мл- қан), АҚ 60 мм. рт. ст. төмен немесе анықталмаған, пульс жиірек минутына 150 соққы.

Қан кету мөлшерін анықтау үшін Альговер индексі қолданылады:

ЖЖЖ 1 мин- 0,54 қалыптыда

САҚ-1,0 –қауып төндіруші шок -1,5 жане одан жоғары –геповалемиялық шок.

Шок индексінің қалыпты көлемі

Әртүрлі көлемде қан жоғалту кезіндегі Альговер индексі маңызы:

шокпен куресудің принциптері

Науқасқа ең алдымен ауырсынуды басудан бастау керек, транспорттық иммобилизация.

Жарақаттық шок жағдайындағы науқасты комплексті емдеу шараларымен емдейді. Емнің негізгі мақсаты шокты тудыратын маңызды мүшелердің функцияларын сақтау.

Комплексті емдеу әдісінің маңызды элементтері:

Зақымданғандарды жылыту. Егер де жылы бөлмелер болмаса, әсіресе эвакуации кезінде, жылыту жалпы ораумен немесе грелкаларды қоюмен жүзеге асырылады. Суланған киімін шешіп тастау керек. Шокқа қарсы бөлмелерде (24-25 градус) болу керек. Шокқа қарсы палаталарда контактты жылыту әдістерін орындау қажеті жоқ. Жылытуға ыстық шай, аз мөлшердегі алкоголь, ыстық тағам әсер етеді. Алайда іштің зақымдануында, құсу болып жатса, сұйықтықты қолдануды шектеу керек. Радиационды комбинирленген зақымдалу нәтижесінде туындаған шокты бірмезгілде 50 г 40% алкоголді беруге болмайды.

Науқасты Тренделенбург қалпына жатқызамыз (насилканың иаяқ жағын жоғары көтереді, жастықты алып тастайды).

3. Анальгезерлеуші дәрілерді енгіземіз құралды (промедол, омнопон, және басқа) тері асты немесе тамырішілік. Применение Ішкі тыныс алу немесе АҚ-ның критикалық дәрежеге дейін немесе одан да төмендеуі анальгетиктерді қолдану қарсы көрсетілім, сонымен қатар БҚАБ-да.

4. Вишневский бойынша новокаинды блокадаларын жасаймыз. Блокада ауыр тітіркенулерді басады, ал өзі шок кезіндегі компенсаторлы механизмдердің мобилизациясына әкелетін әлсіз тітіркену болып табылады. Кеуденің зақымдалуы кезінде бір немесе екіжақты вагосимпатикалық блокада, іштің зақымдалуы кезінде екіжақты паранефральды блокада, аяқ-қол зақымдануы кезінде футлярлы блокада қолданылады.

Көктамырдан көктамырға және көктамырдан артерияға қанның құйылуы, қан плазмасының құйылуы, альбумина,шокқа қарсы сұйықтықтың енгізілуі. При шоке 4 дәрежелі шок кезінде алдымен артерияға (250-500 мл) қан енгізіледі, содан соң тамырдан тамырға тамшыланған қан құюға ауысады. При шоке 3 дәрежелі шок кезінде қан құйылады немесе басында струйным әдіспен полиглюкин, АҚ көтерілгеннен кейін тамшылы. Егер 3 дәрежелі шок кезінде АҚ деңгейі төмендеп кетсе, бірден тамырдан артерияға қан құюды бастау керек. Гемотрансфузиямен қатар шок кезінде полиглюкинның құйылуы маңызды орын алады. Соңғысында зақымдалу жағдайының ауырлығына байланысты 400-1500 мл дозада енгізіледі. 3-4 дәрежелі шок кезінде, егер қан болмаса степени, если нет крови, часть полиглюкин бөлігін тамырлы артерияға қандағы сияқты дозада енгізіледі.

. Жүрек-тамыр құралдарын енгізу (строфантин, корглюкон, 5% сұйықтықтағы глюкоза). Одан да ауыр жағдайларда адреномиметиялық құралдар көрсетілген (эфедрин, норадреналин, мезатон) және глюкокортикоидтер (гидрокортизон және әсіресе преднизолон). Ескерту, тізбектелген дәрілік заттарды гемотрансфузиямен немесе коллоидты ертінділермен бірге тағайындау керек.

Кислородтың жетіспеушілігімен күрес үшін дымқылданған кислородты ингаляция, цититон инъекциясы және лобелин тағайындайды. Тыныс алудың айқын бұзылысы кезінде трахия интубациясын жасайды немесе трахеостом қояды және де ӨЖВ жасайды.

Алмасу бұзылыстармен күресу үшін витаминдер енгізу, әсіресе аскорбин қышқылы және В1 витамині, кальций хлориді (10 мл 10% сұйықтық көктамырға).

97 ӨАТЭ. Жіктелуі. Диагностикалық критерилері. Шұғыл көмек көрсету принциптері.

ӨАТЭ-өкпелік артериясына бағыны мен тармақтарына тромб немесе эмбол тамыр қабырғасына бекініп қанның жылжуына кедергі келтіруі әсерінен өкпелік паринхимаға қан бармай қалуынан дамитын патологиялық ауру.

Жіктелуі дамуына байланысты:Жедел түрі:кенеттен кеуде артында ауырсыну,ентігу,АД төмендеуі,жедел өкпелік жүрек байқалады.

Жеделдеу: тыныстық және оң жақ қарынша жеткіліксіздігі. Өкпе инфаркты,қан түкіру байқалады.

Рецидивирующая форма қайталама ентігу,естен тану,өкпе инфакрт көрінісі.

Өкпе артериясының зақымдану орнына байланысты: үлкен емес зақымданған аймақ 30% (ентігу,тахипное,басайналу,қорқыныш сезімі)

Орташа: зақымданған аймақ 30-50% (кеуде тұсында ауырсыну,тахикардия,АД төмендеуі,тез пайда болған әлсіздік,өкпе инф бегілері,жөтел,қан түкіру)

Масивті зақымданған аймақ 50% (жедел оң жақ қарыншасының жеткіліксіздік,обстуктивті шок,мойын веналарының ісінуі.)

Сверхмассивная 70 % (кенеттен естен тану,диффузды цианоз дененің жоғарғы аймағында,қан айналымның тоқтауы,судорги,тыныс алу тоқтауы.

Факторы риска:

- жасы улкен

- гиподинамия,

- иммобилизация нижней конечности в течение последних 12 недель или её паралич;

- постельный режим более 3 дней;

- перенесенные операции (особенно на органах таза, живота и нижних конечностей),

переломы нижних конечностей;

- злокачественные новообразования;

- ожирение;

- варикозная болезнь;

- беременность, ранний послеродовый период и оперативное родоразрешение;

- сердечная недостаточность, клапанный порок сердца;

- мерцательная аритмия;

- сепсис

- нефротический синдром;

- применение пероральных контрацептивов, диуретиков в высоких дозах,

заместительная гормональная терапия;

- инфаркт миокарда;

- инсульт;

- гепарининдуцированная тромбоцитопения;

- эритремия;

- системная красная волчанка;

- наследственные факторы - дефицит антитромбина III, протеинов С и S,

дисфибриногенемия.

Диагност критерии: ӨАТЭ айқын кардиореспираторлық бұзылыстармен көрінеді,өкпелік артериялардың майдатармақтарының окклюзиясының әсерінен өкпе паринхимасының гемарагиялық тығыздалуынан (жие некроздалуына) өкпелік инфакрт байқалады.

ӨАТЭ-сы көрінеді

Кенеттен ентігу,қорқыныш,бірден әлсіздік,бас айналу,

Өкпелік инфакрт дамыған кезде жөтел кеуде тұсында ауырсыну,(тыныс алу актысымен байланысты,фибринозды левриттің пайда болуымен байланысты) қан түкіру байқалады.

Жалпы қарау кезінде: мойын веналарының ісінуі және пульсациясы,жүрек шекарасының оңға ығысуы,тынысалу кезінде эпигастральды пульсация күшейенді.Өкпелік артерияд 2 ши тон екі еселенуі және акценті байқалады.

Тыныс әлсізденуі,майда көпіршік тәрізді хрип шектелген аймақта,құрғақ хрип.

Плевра уйкеліс шуы.бауыр ұлғаюы. Цианоз әртүрлі көріністе. Гипертермия.тахипное 20 мин тай кеуде тұсында ауырсыну,жөтел,

Электрокардиографическая диагностика ТЭЛА:

·P-pulmonale (перегрузка правого предсердия);

·Поворот электрической оси сердца вправо (синдром Мак-Джина-Уайта – глубокий

зубец S в I стандартном отведении, глубокий зубец Q и отрицательный зубец T в III

отведении);

·Смещение переходной зоны влево;

·Перегрузка правого предсердия;

·Острое развитие полной блокады правой ветви пучка Гиса;

·Инфарктоподобные изменения – элевация ST в отведениях II III aVF и/или подъем

ST в V1-4 (в отличие от инфаркта миокарда для ТЭЛА не характерны реципрокные

изменения);

·Инверсия Т в правых (V1-3) грудных отведениях;

В 20% случаев ТЭЛА не вызывает изменений на ЭКГ.

ЕМІ

ӨАТЭ-күдік туғанда антикоагулянтты терапия қолданылады

Гепарин 5000 МЕ в-в струйно

Варфарин 2,5мг, Асперин 160-325 мг ішке жайнау керек.

60-90мг приднизалон салғанан соң троболизистик терапия қолдану керек.

Стрептокиназа 250000 МЕ в-в капельно 30 мин сосын 1250000 МЕ тамшылатып 100000МЕ-саг жылдамдықпен.

Алтеплаза 15мг в-в болюсно сосын 0,75 мг-кг 60 мин

Қан айналым тоқтауы байқалса сердечно легычная ранимация жасалынады.

Гипоксияга оксигенотерапия жасаймыз.ауырсыну синдромды басу үшін наркотикалық анальгетиктер қолданамыз.

Морфин 1 мл 1% ертіндісін 20мл 0,9% NaCL в-в бөліп 4-10мл әр 5-10 мин сайын ауырсыну синдромын және ентігуді басу үшін. Немесе фенатерол 1-2 мл 0,005% ертінді +1-2 мл 0,25% дроперидол (Систол Ад 90 мм төмен болса)

Инфарктты пневманияда наркотикалық аналгетик кеторалок в-в 30мг 1,0мл

Жедел оң жүректік жет-к арт гипотензии допамин в-в тамшылатып 100-250мкг-мин (400 мгдопамин на 250мл 0,9% NaCL)

Бронхоспазмға сальбутамол 2,5мг небулайзер арқылы.

98 Жоғарыдан құлау. Клиникасы. Шұғыл көмек көрсету принциптері.

Первая помощь при падении с высоты

Высота может быть разной и последствия падения могут быть очень разными. Одно дело, когда человек упал с велосипеда, другое дело, если с 3 этажа.
Если человек упал с небольшой высоты - первым делом нужно определить степень повреждений, чтобы решить, нужно ли вызывать скорую или нет. При этом важно не усугубить травмы: например, при переломе любое движение может еще больше повредить кости и мышцы.
Как правило, человек находится в сознании - стонет или ругается. Если он лежит неподвижно - попросите его подвигать пальцами рук и ног. Если получается - значит позвоночник скорее всего не поврежден. Далее, попросите подвигать руками и ногами. Острая боль при движении, как правило, означает вывих или перелом - нужно вызывать скорую. До приезда скорой - не двигать больной конечностью.
Проверьте возможность сотрясения мозга. Симптомы: головная боль, вялость, сонливость, бледность, тошнота, рвота, кровь из носа. В этом случае вызов скорой - тоже обязателен.
Если все обошлось лишь ушибами и ссадинами - необходимо лишь промыть и продезинфицировать поврежденные места и приложить холод.
Если человек упал с большой высоты, вопрос "вызывать скорую или нет" - не стоит. Стоит вопрос, нужно ли сначала оказать неотложную помощь пострадавшему.
Падение с большой высоты может привести к перелому позвоночника, разрушению внутренних органов, черепно-мозговой травме, разрыву крупных артерий, множественным переломам конечностей, ребер, таза.
Как правило, человек находится без сознания (как минимум из-за сотрясения мозга).
Первым делом (не переворачивая человека) нужно проверить наличие дыхания и пульса (двумя пальцами на шее). Только если пульса нет - перевернуть пострадавшего на спину и сделать искусственное дыхание.
Если человек дышит - ни в коем случае не пытайтесь его перевернуть или усадить. Вызывайте скорую. Только если есть открытые перелому и сильное кровотечение - максимально аккуратноостановите его.

99 Полижарақат. Жіктелуі. Шұғыл көмек көрсету принциптері.

Полижарақат - дененің 2 немесе одан да көп(бас, мойын, кеуде, іш, аяқ-қол, жамбас, омыртқа) анатомиялық аймағының бір уақытта жарақат алуы.

Көптеген жарақаттар 3 топқа бөлінеді:

Біріккен жарақатқа - ішкі мүшелердің, тірек – қимыл жүйесінің зақымдалуы, тері мен тері асты шелінің сыдырылуы, ұзақ жаншылу синдромы жатады.

Көптеген жарақат- қимыл – тірек жүйесінің деңгейіндегі сынықтармен бұзылыстармен көрінеді..

Аралас жарақаттар- механикалық, термиялық, радиациялық жолмен алынған жарақаттар мен күйіктер

Шұғыл көмек

Негізгі қағида:

Диагностикалау барысында уақытты үнемдеу.

Наркотикалық дәрілермен жансыздандыру

Гемодинамиканы және газ алмасуды қалпына келтіру әрекеттері

Егер жарақаттық шокта пайда болған қан айналым бұзылысы жарақат алған кезеңнен 1 сағаттан кейін қалпына келтірілмесе, ағзаның өмірлік жүйесінің ауыр бұзылыстары қайтымсыз болуы мүмкін. Сондықтан «алтын сағат» ережесін ұстану керек:

Сыртқы қан кетуді уақытша тоқтату.

ҚАЦ жеткіліксіздігін жою.

Газ алмасу бұзылысын қалпына келтіру.

Зақымдану жерінен шокогенді импульсацияны жою.

Сынған аяқ – қолды иммобилизациялау мен науқасты тасымалдау.

Дәрілік терапия мақсаты:

Жедел пайда болған тыныс ырғағының бұзылысын жою, наркотикалық анальгетиктермен жансыздандыру.

жедел тыныс жеткіліксіздігін жою.

науқасты тасымалдау барасында стандартты тасымалдау шиналарын, вакумды матрацтарды, белдіктер мен ағашты, шиттерді қолдану.

Зақымдану аймағында шокогенді импульсацияны тоқтату.

Қанайналым мен метоболизм бұзылыстарын қалпына келтіруге бағытталған.

Политравма.Анықтамасы.Классификация.Диагностика.Жедел көмек.Полижарақат – бірнеше анатомиялық аймақтың немесе аяқ-қол сегменттерінің зақымдалуымен жүретін күрделі патологиялық процесс.Қосарланған синдром – маңызды мүшелердің өмірге қауіпті бұзылыстарымен жүретін және клиникалық екі немесе одан да көп анатомиялы-функционалды аймақтардың жарақаттануымен, шоктық жағдаймен көрінетін патология. Жарақаттық ауру ағымының патогенетикалық классификациясыI. Жарақаттың жедел реакция сатысы, жарақаттық щок және ерте шоктан кейінгі кезеңге сәйкес келеді, II. Жарақаттық аурудың ерте көріністерінің сатысы – ПМЖС бастапқы фазасы – жеке мүшелер мен жүйелердің тұрақсыздығымен немесе бұзылыстарымен сипатталады. III. Жарақаттық аурудың кеш көріністерінің сатысы – ПМЖС жайылған сатысы – егер науқас жарақаттық аурудың І кезеңінде тірі қалса, аурудың болжамы мен соңы осы сатымен анықталады.IV. Реабилитация кезеңі- оңтайлы болжамда толық немесе толық емес сауығумен сипатталады. Жоғарыда қаралған концепция жарақаттық шок, қан жоғалту, жарақаттан кейінгі токсикоз, тромбогеморрагиялық бұзылыстар, жарақаттан кейінгі эмболия, ПМЖС, сепсисті – жарақаттық аурудың бір звеносы ретінде қарастыруға жөн.ПМЖ ағымының сатылары:индукционды (ЖҚЖС туғызатын гуморальді факторлар қатарын синтездеу);каскадты(жеделөкпеден қан кету, каллеккреин-кининді жүйе каскадының активациясы, арахидон қышқылы жүйесі, қан ұю жүйесі және т.б.)екіншілік аутоагрессия (максимальді айқын мүше дисфункциясы және гиперметаболизм, гомеостазды өздігінен реттеу қабілетін жоғалту)Қабыну және зақымдау медиаторларымен иницирленген суммарлы эффект генералды жүйелік қабынулық жауапты құрайды. Полижарақат — дененің 7 анатомиялық бөліктерінің (бас, мойын, кеуде, іш, қол-аяқ, жамбас, омыртқа), екеуі және одан көбінің жарақаты. Полижарақат 3 үлкен топқа бөлінеді:аралас жарақаттар: ішкі мүшелердің, тірек-қимыл жүйесінің бұзылысы, терінің сыдырылуы, қол-аяқтың ұзақ жаншылу синдромы. Көпретті жарақаттар— адамның бір қуыс шекарасында біршене жарақаттар (бауыр және көк бауырдың жыртылуы немесе қолдың бірнеше жерден сынуы)

комбинирленген жарақат — жарақат бірнеше жарақаттаушы қарумен жасалады. Мысалы – механикалық, термиялық, радиационды. Барлық аралас жарақаттарды 6 топқа бөлуге болады:

Топ: ауыр БМЖ; мидың және ми сүйектерінің ми бағанымен жарақаттары. Комамен ауыр жағдаймен және бет сүйектерінің сынықтарымен қосарланады.