Көмей стенозы. Жіктелуі. Диагностикалық критерийлері. Шұғыл көмек

Көмей стеонзы – дауыс байламы арқылы ауаның жылдам н/е баяу өтуінің қиындауына әкелетін көмей өзегінің қысылуы.

Жіктелуі:

- Даму жылдамдығына ж/е этиологиялық факторына байланысты:

1.Кенет, бірден- бұл аз уақыт ішінде бірнеше секундтан бірнеше минутқа дейін дамиды..

Этиология: көмейдегі бөгде дене, көмек жарақаттары.

2. Жедел- ұзақ уақыт аралығында бірнеше минуттан тәулікке дейін дамиды.

Этиология: эпиглоттит, көмей абцессі, көмей баспасы, мойын флегмонасы, термиялық ж/е химиялық күйік,ота кезінде төменгі көмей нервтерінің зақымдалуы,ұзақ жоғарғы трахеобронхоскопия.

3. Жеделдеу-бірнеше күн ішінде дамиды (кейде бір аптаға дейін).

Этиология: Көмей дифтериясы

4. Созылмалы-бірнеше апта, ай н/е жыл ішінде дамиды.

Этиология: Балаларда көмей папилломатозы, көмейдің қатерсіз ж/е қатерлі ісігі, гуммозды сифилис, туберкулез, склерома, тыртықты өзгерістер.

- Дәрежесіне байланысты:

I. компенсациясатысы тыныстың қиындай түсуімен ж/е жиілеуімен, тыныс алу мен тыныс шығаруың арасындағы паузаның азаюымен, физикалық жүктеме кезінде инспираторлы ентігудің пайда болуымен сипатталады.

II. толық емес компенсация сатысында- тыныс алуға айқын күш керек, тынысы шулы, алыстан естілетін, терісі бозарған. Науқас мазасыз, тыныс алуға қосымша бұлшық еттер мойын ж/е кеуде клеткасы қатысады,тыныс алуғанда бұғанаүсті ж/е бұғанаасты аймағы, қабырға аралықтары ішке кірген.Көрсетілген белгілер аздаған физкалық жүктемеде туынайды.

III. декомпенсация сатысы- жағдайы ауыр, тынысы жиі,беткей, тершең, тері жамылғысы боғылт-көк, акроцианоз, сосын жайылмалы цианоз болады. Науқас ортопноэ қалпында болады.

IV. Терминальды сатысы (асфиксия)- науқаста бірден шаршағыштық пен енжарлық дамиды, тынысы беткей, үзілмелі(Чейн-Стокс), терісі бозғылт-сұр, пульсі жіп тәрізді, қарашығы кеңейген, естен тану, еріксіз зәр шығару мен дефекация, өлімде туындауы мүмкін.

Диагностикалық критерийлері: Көмей стенозының себебін анамнез жинау н/е көмейді қарау арқылы болады.

Негізгі клиникалық симптомдары:

1. Инспираторлы ентігу

2. Тыныс алуға мойын және кеуде клеткасының бұлшық еттерінің қатысуы (бұғанаүсті ж/е бұғанаасты шұңқырының, қабырға аралықтарының ішке кіруі).

3. Қалқанша шеміршегінің экскурсиясы анықталады, тыныс алғанда-төмен, тыныс шығарғанда – жоғары.

4.Тыныс ырғағының баяулауы (тыныс алуың баяулауы, тыныстық паузалардың азаюы).

5. Көмейлік шудың пайда болуы, даусының өзгеруі (қарлығуы н/е дыбыссыз).

6. Венозды стаз.

7. Пароксизмальды пульс (тыныс алу кезінде баяулауы н/е жоғалуы).

Шұғыл көмек: бірінші кезекте стеноздың сатысын анықтау, екіншіден себебін.

-Көмей стенозының I - II сатысында (субкомпенсация):

1. Науқасқа эмоционалды ж/е психикалық тыныштық жағдай жасау.

2. Жоғарғы тыныс жолдарының өткізгіштігін қалпына келтіру. Стенозды рефлекторлы алаңдатпалық процедуралар арқылы азайту(ыстық аяқтық ванналар, кеуде клеткасына қыша қағаз қою, булы ингаляция), бұларды гипертермия мен жүрек-қан тамыр жеткіліксіздігі кезінде жасамайды.

3. Жартылай отырған қалыпта, жылы сілтілі су ішкізу.

4. Ылғалдандырылған оттегі ингаляциясы.

- II - III сатысы (декомпенсация): 1. Медикаментозды ем:

- преднизолон 3% ерт60-90 мг (3-5 мг/кг балаға) б/і, т/і струйно;

- хлоропирамин 2% -1,0 (0,1 балаға) н/е димедрол 1% -1,0 (0,1 балаға), б/і, т/і;

- седуксен 0,5% -2,0 (0,1 мл/жыл балаға) б/і, т/і.

- III-IV сатысында: 1.Трахеяның шұғыл интубациясы, қажет жағдайда ӨЖЖ (ИВЛ). Интубация жасай алмағанда коникотомия.