Емтиханбилеті

1. Қоғамдық шаруашылықтың түрлері: натуралды, тауарлы шаруашылық мәні, пайда болу себептері

2. Дағдарыс түрлері, мәні

3. «Қазақстан-2030» Стратегиясының басымдықтары

1. Натуралды шаруашылық – қоғамның тек өз қажеттіліктері үшін ғана қажетті өнімдердің жиынтығын өндірумен айналысатын тұйық шаруашылық. Натуралды шаруашылықтың негізгі сипатты белгілері:

- экономикалық қатынастар жүйесінің тұйықтылығы;

- әмбебап қол еңбегіне негізделген өндірістің орын алуы;

- қоғамдық еңбек бөлінісінің жоқ болуы;

- өндіріс пен тұтынудың арасында тікелей экономикалық байла-ныстардың орын алуы;

- еңбек өнімдерінің айырбасқа түспеуі.

2) Тауарлы шаруашылық - өнімдердің жеке тұтыну үшін емес, олардың айырбастау және сату үшін өндірілуін сипаттайтын шаруашылықтың дамыған түрі. Тауарлы шаруашылықтың негізгі сипатты белгілері:

- экономикалық қатынастар жүйесінің ашықтылығы;

- қоғамдық еңбек бөлінісінің дамуы;

- тауарлар айырбасының орын алуы;

- еңбектің мамандандырылуы;

- өндіріс пен тұтынудың арасындағы жанама экономикалық байланыстардың орын алуы;

- еңбек өнімдері нарыққа сату немесе айырбас үшін түседі және содан кейін тұтынылады.

Натуралды шаруашылық алғашқы қауымдық, құл иеленушілік және феодалдық өндіріс әдісінде басым болды. Алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырауынан еңбек өнімінің бір бөлігі тауарға айнала бастады. Бұл мал шаруашылығының егін шаруашылығынан бөлінуінен туындап, еңбек өнімділігінің өсуіне және өндірушілердегі артық өнімнің құрылуына алып келеді. Ал бұл өз кезегінде, олардың арасында айырбасты тудыруға жағдай жасап, тауар өндірісінің дамуына түрткі болды. Кейіннен, қолөнердің егіншіліктен бөлінуі және сауданың оқшаулануы тұрақты айырбасқа, жеке меншіктің пайда болуына жол ашты.

Тауарлы шаруашылықтың пайда болуына негізінен үш жағдай әсер етті:

1. Тереңдетілген ең ірі еңбек бөлінісінің және жұмыс күшінің мамандандырылуы.

2. Жеке меншіктің пайда болуы.

3. Тауар өндірушілердің экономикалық жағынан оқшаулануы.

2.Экономикалық дағдарыс – дағдарысты, тоқырауды, жандануды және өрлеуді дәйекті түрде қамтитын ұдайы өндірістік цикл кезеңдерінің бірі. Нарықтық жағдаяттың күрт құлдырауымен, ұлттық экономиканың тұрақсыздануымен, қоғамдық ұдайы өндірістегі үйлесімсіздіктің күшеюімен сипатталады. Экономикалық дағдарыс тауар капиталын артық өндіруден (сатылмаған өнімдердің өсуі), өндірістік капиталдың артық қорлануынан (өндірістік қуаттардың толық қуатпен жұмыс істемеуінің көбеюі, жұмыссыздықтың өсуі), ақша капиталының артық қорлануынан (өндіріске жұмсалмаған ақша санының көбеюі) көрініс табады.

Қаржы дағдарысы –мемлекеттік қаржы жүйесінің түрлі құрылымдық

- Ақша-несие дағдарысы – ақша жүйесінің бұзылуы. Комерциялық

- Валюталық дағдарыс - әлемдік рыноктық айналыстан алтын

- Биржалық дағдарыс – бағалы қағаздардың бағамының бірден

- Аграрлық дағдарыс – ауыл шаруашылығы өніадерінің сатылу

3.«Қазақстан –2030» стратегиясы»

Бағдарламаныңбастыстратегиялықмақсаты – Қазақстанреспубликасыныңжоғарыиндустриальдыдамуғақолжеткізудіжәнедамушыелдерқатарынан, қазіргі «азиялықжолбарыстары» депаталатынОңтүстік Корея, Малайзия, Бруней, Сингапур, Тайвань сияқтыАзияныңгүлденгениндустриальдыелдерқатарынаөтуінжүзегеасыру. Осы мақсатқажетудегіжолдар:

1. Бизнестіңбарлықтөртдеңгейінде: өтпеліэкономиканыңбарлықсфераларындағылыми-техникалықжетістіктердіңашу мен енгізужолдарындаішкіжәнесыртқымемлекетаралықкәсіпкерлікқызметтің (шағын, орта, іріжәнемемлекеттік) қалыптастыру мен ынталандырусаясатынжалғастыру.

2. Экономикадасалалық, құрылымдыққайтақұрудыжүзегеасыру.

Қазақстанғалымдарыатапкөрсеткендей, Қазақстандаөзуақытындажүргізілген индустриализация – іріэкономикалықіс-әрекетқалыптастыруғажолашты. Бірақ та, республикадағы индустриализация процесініңөзі, егер оны экономикалықтехникалыққұрылымыныңөзгерістеріменбайланыстырғанда - олаяқталады,

№ 4 Емтихан билеті