Нейтрондар жəне антинейтрондар

Атом ядросындағы екінші негізгі нуклон болып саналатын қарапайым бөлшек - нейтрон (n). Нейтронның электр заряды жоқ, массасы протон массасына шамалас.

Нейтронның зат ішінде өту қабілеті өте жоғары, сондықтан да ол ортада қозғалғанда иондауға, ешқандай энергия шығыны болмайды. Нейтронда электр заряды жоқ болғандықтан, оған кулондық тебу күші əсер етпейді, сондықтан да атом ядросына өте оңай енеді. Нейтрон атом ядросын оңай қоздыратын болғандықтан, ядролық реакция алуға өте ыңғайлы.

Нейтронның массасы электронның массасынан 1838,63 есе

Нейтрон орнықсыз қарапайым бөлшек, ол атом ядросынан бөлінгеннен кейін 1000 секундтан соң, бета бөлшегіне ыдырайды. Нейтронның жартылай ыдырау периоды 1013 сек. Нейтронның ыдырау сұлбасы:

мұндағы, ^~ _e – электронды антинейтрин.

~ 307 ~

Нейтронның антибөлшегі – антинейтрон, оның да заряды

нөлге тең, массасы нейтрон массасына, спині ₂, ал магниттік

моменті, нейтронның магниттік моментінің абсолют мəніне тең, бірақ таңбасы қарама-қарсы. Символдық белгісі - n^~.

Антинейтронның ашылуы антипротонның бар екендігін көрсетті, оны қарапайым бөлшектердің қазіргі теориясы құптады, оның негізінде П. Дирактың электрондық теориясын алуға болады.

Антипротонды алғаш рет 1956 жылы американдық физиктер Б. Корком, Г. Ламбертсон, О. Пиччион, В. Вензел, т.б. ашты. Олардың бақылауы нəтижесінде антипротондар зат ішінде қозғалғанда қайта зарядталу кездесетіндігін байқады. Антипротондардың қайта зарядталу реакциясы, нуклондар мен антинуклондардың бір-бірімен заряд алмасатындығынан екендігін келесі сұлбада көрсетілген: