Папиллома вирусты инфекция . 3 page

Жатыр.

Жатыр (uterus, s. metra, s. hyster) –- алмұрт тәрізді, алдыңғы беткейлік артқа бағытқа қарай иілген тегіс бұлшық етті мүше. Босанбаған әйелдерде салмағы 50 г, ұзындығы 7–-8 см, ең жалпақ түбінің енңі 5 см, қабырғаларының жуандығы 1-–2 см. Жатыр үш бөлікке бөлінеді:(1.22-сурет):

1.22-сурет. Жатырдың фронтальды өлшемі (схемасызба).

ЫЫ!! Перевод рисунка!!!

Перим- Периметрий

Дно – Түбі

Тело – денесі

Эндом – эндометрий

Миом – миометрий

Перешеек – қылта

Анат вн зев – анатомиялық ішкі аңқа

Гист вн зев – гистологиялық ішкі аңқа

Бок св – бүйірлік күмбез

Нар зев – сыртқы аңқа

Шейка – мойны

Влаг - Қынап

Жатыр мойны мүшенің ұзындығының шамамен 1/3 бөлігін алып жатады. Босанбаған әйелдерде жатыр мойнының қынаптық бөлігінің (portio vaginalis) формасы конус тәрізді, ал босанған әйелдерде цилиндр формалы. Жатыр мойнының барлық ұзындығынан ұршық тәрізді формалы цервикальды канал өтеді (canalis cervicalis). Осы формасының пішінінің арқасында саңылауында цервикальды каналдың бездерінің секреті -кілегейлі тығынды ұстап тұрады.

Бұл кілегей күшті бактериоцидті қасиетке ие, сол арқылы жатыр қуысына инфекция көзінің енуіне кедергі жасайды. Цервикальды канал жатыр қуысына ішкі аран арқылы (orificium internum), ал қынапқа сыртқы аран аңқа арқылы ашылады (orificium externum).Босанбаған әйелдерде сыртқы аран аңқа нүктелі формалы пішінді болады, ал босанған әйелдерде көлденең саңылау тәрізді, босану кезінде кішкентай жыртылыстарға әкелуі ұшырауы мүмкін.(1.23-сурет).

Жатыр қуысы фронтальды кесінді де үшбұрыш пішінді болады.

МойындырықҚылта (istmus) – -жатыр денесі мен жатыр мойны аралығында орналасатын, ені 1 см -ді құрайтын аумақ. Жүктіліктің 3-ші триместрде қылтадан мойындырықтан- жатырдың төменңгі сегменті түзіледі, жатырдың төменңгі сегменті – -босану кезіндегі жатыр қабырғасының ең жұқа бөлігі. Осы жерде жиі жатырдың жыртылуы болады және осы жерге кесарь тілігі операциясы кезінде тілік жасайды.

Жатыр денесі (corpus uteri) –- мойындырықтан жоғары орналасқан жатырдың бөлігі,оның жоғарғысы жатыр түбі болып табылады (fundus). Жатыр қабырғасы үш қабаттан тұрады (,1.22- суретті қараңыз): ішкі – -кілегейлі қабық (endometrium), ортаңғы –- бұлшық етті қабаты (myometrium)., сыртқы – -сірнеліерозды қабат (perimetrium).

1.23-сурет. Сыртқы аңқаран пішіні:а –- босанбаған әйелдерде, б – -босанғандарда.

Жатырдың кілегей қабығы қандай қабаттардан тұрады?

Жатырдың кілегей қабығы 2 қабаттан тұрады: базальдыі және функциональды. Етеккір цикліы бойы ұрықтанған жұмыртқа жасушасынны қабылдауға дайын эпителийде пролиферативті процесстер болады. Егер ұрықтану болмаса, эндометрийдің функциональды қабаты сылынып түседі де, менструальды етеккірлік қан кету болады. Етеккір аяқталған кезде уында,базальдіы қабаттың жасушаларынын әсерінен функциональды қабат қайтадан түзіле бастайды.

Жатырдың ортаңғы қабатының құрылымы қандай?

Оотаңғы қабаты (бұлшық етті)- тегіс салалы бұлшық еттен тұрады, бұлшық еттер ортаңғы тұсында сақина тәрізді, ал сыртқары және ішіне қарай қиғаш орналасады.(1.24-сурет).

1.24-сурет. Жатырдың бұлшық етті қабатының орналасуы (сызбахема).

ЫЫ!! Перевод рисунка!!

Мат (фал) тр – Жатырлық (фаллопиев) түтігі

Соб св яч – Аналық бездің өзіндік байламы

Кр св яч – Аналық бездің дөңгелек байламы

Кр-мат св – Сегізкөз-жатырлық байлам

Кард (гл) св матки – Жатырдың түбегейлі (басты) байламы (Макенродт байламы)

Ст вл – Жатыр қабырғасы

Сірнеліерозды қабат жатырды қалай қоршап жатады?

Сыртқы қабат іш қуысының висцеральды жапырақшасы болып табылады..Алдынан, қуыққа өтер тұсында іш қуысы жатыр- қуықтық қатпар (plica vesicouterina) түзеді, астында бірнеше көлемде борпылдақ жасушалар орналасады. Кесарь тілігі операциясы кезінде жатырға ену үшін осы қатпарды кеседі және бұл қатпар жатырдың тігісіне сенімді жақыш (перитонизация) қызметін атқарады.

Кіші жамбас қуысында жатыр қалай орналасады?

Жатырдың қалыпты орналасуы – бұл- жатырдың кішкене алға иіліп, жатыр денесі мен мойны аралығында доғал бұрыш құрап (anteflexio-versio) орналасуы (.1.25-сурет).

1.25-сурет. Кіші жамбас қусында жатырдың орналасу нұсқалары: а – -anteflexio;,б – -retroflexio.

Жатыр қосалқыларына не жатады?

Жатыр қосалқыларына (adnexa uteri) жатады: жатыр түтіктері, аналық бездер және байламдары.

Жатыр түтіктерінің анатомиялық құрылымы мен функциясы қандай?

Жатыр түтіг і(tubae uterinae) -– жатыр денесі бұрыштары аумағынан шығып, жатырдың жалпақ байламы бойымен жамбастың бүйір қабырғасына беттейді (.1.26-сурет). Жатыр түтігі ұрықтанған жұмыртқа жасушасынны жатыр қуысына өткізуші қызметін атқарады. Жатыр түтігінің орташа ұзындығы 10–-12 см- ді құрайды. Түтік ұзына бойы біркелкі емес:

· Интерстициальды бөлігі (pars interstinalis s.intramuralis) -0,5 мм- ді құрайтын түтік саңылауынан тұрады.

· МойындырықҚылта бөлігі (pars isthmica) – -жатырдан шыға беріс бөлігі, мұнда түтіктің ішкі диаметрі біршама үлкен интерстициальды бөлігімен салыстырғанда.

· Ампулярлы бөлігі (pars ampullaris)- – түтіктің ең жуан бөлігі, саңылауы кеңейіп, соңында құйғыш (infundibulum tubae) түзеді, 5 мм.

Түтік құйғышынан көптеген шашақтар шығады (fimbrae tubae), ұзындығы 1–-1,5 мм. Олардың ең ұзыны аналық бездік (fimbriae ovarica) деп аталады.

Түтік қабырғасы үш қабаттан тұрады:

· Ішкі- кілегей қабаты, цилиндрлі кірпікшелі эпителийдан тұрады.

· Ортаңғы –- бұлшық етті, тегіс бұлшық ет жолақтарынан тұрады.

· Сыртқы –- серозды сірнелі қабық, жатырдың және жалпақ байламның іш пердесін қамтиды.

1.26-сурет. Жатыр түтігінің құрылы:: 1 – -pars intramuralis;, 2- – pars isthmica;, 3- – pars ampullaris;, 4 – infundibulum tubae;,5 – -fimbriae tubae.

Жатыр түтіктері перистальтикалық жиырылады, кірпікшелері жиырылуынын ұрықтанған жұмыртқа жасуша жатыр қуысына жылжиды. Түтіктің ампулярлы бөлігінің борпылдақ жасушаларында рудиментарлы эмбриональды түзілістер орналасады: аналық без қосалқыларын (parovarium) құрайтын epoophoron және paroophoron.

Аналық бездердің анатомиялық құрылымы мен функциясы қандай?

Аналық без (ovarium,s. oophoron) -– әйел жыныс безіне жататын, өлшемі орташа 3,5x2,5x1,5 см-ді құрайтын жұп ағза. Жыныс гормондарын бөліп шығарады: эстрогендер, прогестерон және андрогендер. Аналық без жатырдың жалпақ байламының артқы жапырақшасында орналасады. Кішкене бөлігі, яғни, қақпасы (hylus ovarii) жалпақ байламмен жабулы болады, бұл қақпадан жүйке тамырлары мен қан тамырлары шығады. Ал көп бөлігі іш пердемен жабылмайды да, іш қуысында орналасады.

Аналық без куб тәрізді немесе цилиндрлік эпителиймен жабылған, астында екінші қабаты – ақшыл қабық (tunicae albuginea) орналасады, бұл қабат коллагенді талшықтардан құралады. Ақшыл қабық астында негізгі қабаты – -қыртысты заттары (substanstia corticalis) орналасады. Қыртысты қабатта әртүрлі даму сатыларындағы фолликулалар орналасады. Төртінші – -аналық бездің милық қабаты, көптеген қан тамырлары мен жүйке талшықтарынан құралатын нәзік дәнекер тінінен тұрады.

Аналық безде жұмыртқа жасушаның өсуі және дамуы жүреді. Бұл жұмыртқа жасуша овариальды циклдіың ортасында жарылған фолликуладан шығып, әуелі іш қуысына, сосын жатыр түтігі арқылы жатыр қуысына түседі. Жарылған фолликула орнында сары дене (corpus luteum) түзіледі. Сары дене прогестерон гормонын (жүктілікті сақтаушы гормон) бөледі. Жүктіліктің екінші жартысында, гормон өндіруші функцияны плацента атқарғанда, сары дене регресске ұшырайды да, ақ денеге айналады (corpus albicans).

Әйелдердің ішкі жыныс мүшелерінің орналасуы қалай сақталады?

Ішкі жыныс мүшелері іліп тұрушы[U3], бекітушіфиксирлеуші және тұрақтандыратын аппарат көмегімен белгілі бір топографиялық орнын сақтап тұрады. Осы аппараттар көмегі арқылы жатыр және қосалқылары ұсталып тұрады,және қажет кезінде, әсіресе, жүктілік кезінде, босануда қозғалуына мүмкіндік туғызады.

Жатырдың іліп тұрушы аппараты дегеніміз не?

Жатырдың және оның қосалқыларының іліп тұрушы аппараты- – бұл мүшелерді бір- бірімен және жамбас қабырғасымен жалғайтын жұп байламдардан тұрады. (1.27-сурет).

1.27-сурет. Жатырдың іліп тұрушы аппараты: 1 – -lig. latum uteri;,2 – -lig. suspensorim ovarii;,3- – lig. ovarii proprium;,4 – -lig. teres uteri.

· Жатырдың жалпақ байламы (lig.latum uteri)- – ішастардың алдыңғы және артқы табақтарынан құралған, құрылысы бойынша жатырдың шажырқайы болып саналады. Кіші жамбас астаудың бүйір қабырғасына бағытталып, іш астардың париетальды ішпердегетабағына жалғасады. Бүйір бөліктерінің артқы беткейінде аналық бездер жабысады.

· Аналық бездің сүйемелдеуші байламы (lig. suspensorium ovarii)- – жалпақ байламның сыртқы бөлігі, аналық безден және түтіктің ампулярлы бөлігінен жатырдың бүйір қабырғасына бағытталады. Байламның салыстырмалы беріктігі мұннан өтетін қан тамырларға байланысты.(a. еEt.v. ovarica);

· Аналық бездің меншікті байламы (lig. ovarii proprium) аналық бездің жатырлық полюсінен жалпақ байламның артқы беті бойымен жатырға бағытталады. Тегіс салалы элементтері, жатыр артерияларының және веналарының тармақтарының осы аналық безден өтуі байламның беріктігін көрсетеді.

· Жатырдың домалақ байламы (lig. teres uteri)- – тегіс салалы бұлшық еттерден және дәнекер тіннен тұратын ұзындығы 10–-15 см, диаметрі 3–-5 мм-ді құрайтын ұзын байлам. Жатыр түтігі бұрышының алдынан және төменінен басталып, жалпақ байламның алдынан шап каналдарына барады. Үлкен еріндер тұсында тармақталады.

Жатырдың бекітуші (фиксациялаушы) аппаратына не жатады?

Жатырдың бекітуші (фиксациялаушы) аппаратына жатады:(1.28-сурет):

1.28-сурет. Жатырдың бекітуші (фиксациялаушы) аппараты: 1- – spatium prevesicale,; 2 – -spatium paravesicale;,3- – spatium vesicovaginale;,4- – m. levator ani;,5- – spatium retrovaginale;,6 – -spatium pararectale,; 7 – -spatium rectorectale,; 8- – fascia rectalis;,9 – -lig. sSacrouterinum;,10- – lig. Cardinale;,11- – lig. Vvesicouterinum,12- – fascia vesicalis;,13 – -lig. pubovesicalis.

· Жатырдың көлденең (негізгі) байламы (lig. transversum uteri) – -жатыр мойнын ішкі аран аңқа деңгейінде қоршап жатқан радиальды түбегейлі орналасқан тегіс салалы бұлшық еттен және дәнекер тіннен тұрады. Негізгі байлам жолақтары жамбас фасцияларында жинақталып, жатырды жамбас түбіне бекітеді.

· Қасаға- қуықтық байлам (lig. pubovesicalis) – -жатырдың төменңгі бөлігінің алдыңғы беткейінен өтіп, қуыққа және қасағаға баратын тегіс салалы және дәнекер тінді жолақтар.

· Сегізкөз- жатырлық байлам (lig.sacrouterium)- – тегіс салалы бұлшық еттерден және фиброзды жолақтардан тұрады. Жатыр мойнының артқы беткейімен ішкі аран аңқа деңгейінен сәл төмеңірек өтіп, тік ішекті бүйірінен орап алады да, сегізкөздің ішкі беткейімен жамбас фасциясымен қосылады.

Жатырдың бекітуші және іліп тұрушы аппараты жүктілік кезінде созылады да, жатырдың өсуіне сай қозғалмалығын қамтамасыз етеді.

Әйелдің ішкі жыныс мүшелерінің ұстап тұрушы аппаратына не жатады?

Әйелдің ішкі жыныс мүшелерінің ұстап тұрушы аппараты –- бұл жамбас түбін құрайтынт бұтаралықтың фасциялары мен бұлшық еттері. Жамбас түбінің бұлшық еттері үш қабатқа бөлінеді: сыртқы, ортаңғы, ішкі (.1.29-сурет).

1.29-сурет. БұтаАралық: 1- – m.isсhiocavernosus;,2 – -fascia diaphragmatis urogenitalis inferoir,; 3- – m. transversus perinei profundus,; 4 – -fascia diaphragmatis urogenitalis superior;,5- – m. transversus perinei superficialis;,6- – anus,; 7 – -m. sphincter ani externus;,8 – -lig. sSacrotuberale;,9 – -m. gluteus maximus;,10 – -m. levator ani;,11- – lig. аAnococcygeum;,12- – fascia diaphragmatis pelvis inferior;,13- – centrum tendineum perinei;,14- – m. bBulbospongiosus;,15- – fascia lata;,16 – -ostium vaginae,; 17 – -fascia perinei superficialis,; 18 – -ostium urethrae externum;,19 – -glans clitoridis.

Сыртқы қабатқа кіретін бұлшық еттер:

· шоңданай-үңгірлі бұлшық ет (m.isсhiocavernosus)- – шонңданай төмпегінен клиторға баратын жұп бұлшық ет.

· Буылтықты- кеуекті бұлшық ет (m. bulbospongiosus)- – қынап кіреберісін екі жақтан қоршап жататын жұп бұлшық ет.

· Артқы өтісті қысатын сыртқы бұлшық ет (m. sphincter ani externus) тік ішектің төменңгі бөлігін сақина тәрізді қоршап жатады.

· БұтаАралықтың беткей көлденең бұлшық еті (m. transversus perinei superficialis) әлсін-әлсін дамыған. Шонңданай төмпегінің ішкі беткейінен бұтаралықтың сіңірлік орталығының бағытталатын жұп бұлшық еттері. Мұнда келесі беттің аттас бұлшық етімен қосылады.

БұтаАралықтың ортаңғы қабатының бұлшық еттері несеп- жыныстық көкет (diaphragma urogenitale) деп аталады, құрамына кіреді:

· Зәр шығарушы каналды қысатын бұлшық ет (m. sphincter urethrae externum);

· БұтаАралықтың терең көлденең бұлшық еті (m. transversus perinei profundus);,қасаға мен шонңданай сүйектері, симфиз аралығындағы үшбұрышта орналасатын жұп бұлшық ет.

Жамбас түбінің немесе жамбас диафрагмасының ішкі қабатының бұлшық еттері (diaphragma pelvis) –- артқы өтісті көтеретін бұлшық етті (m. levator ani) құрайды. Бұл бұлшық ет берік, жақсы дамыған бұлшық ет. Үш жұп түйіннен тұрады:

· Қасаға- құйымшақтық бұлшық ет (m. pubococcygeus);

· Мықын- құйымшақтық бұлшық ет (m. iliococcygeus);

· Шонңданай -–құйымшақтық (m. isсhiococcygeus).

Босану кезінде бұтаралық көп жағдайда жарақаттанады, соның ішінде, әсіресе, жамбас түбінің ішкі қабатына күш түседі. Бұл бұлшық еттер мұқият тігілуі керек, өйткені, жамбас түбінің ішкі қабаты жатыр мен қынаптың орнығуын сақталуында маңызы зор.

Әйелдің ішкі жыныс мүшелерінің қанмен қамтамасыз етілуі мен иннервациясы қалай жүзеге асады?

Ішкі жыныс мүшелері қанды жұп тамырлардан алады (1.30-сурет), қолқа тармақтары (аналық без артериялары) немесе мықын артерияларының (жатыр артериялары) тармақтары.

Жатыр артериялары (a. uterina) –- жатыр қабырғаларымен жүреді де, оны қанмен қамтамасыз етіп, жатырдың жалпақ және домалақ байламына, жатыр түтігіне, аналық безге және қынаптың жоғарғы бөлігіне тармақтар береді.

Аналық без артериялары (a. ovarica) –- аналық безді, түтіктерді және жатырдың бөліктерін қанмен қамтамасыз етіп, жатыр артерияларының тармақтарымен анастомоз құрайды.

Қынаптың жоғарғы бөлігі жатыр артериясының тармағы болып табылатын жұп қынап артерияларымен (a. vaginalis) қанмен қамтамасыз етіледі. Ортаңғы бөлігі – -төмеңнгі қуық артерияларының қынаптық тармақтарымен (a. vesicalis inferior) және ортаңғы тік ішектік артериямен (a. rectalis media) қанмен қамтамасыз етіледі – ішкі мықын артериясының тармақтары.(a. iliaca interna).

Қынаптың төменңгі бөлігі қанды ішкі жұп жыныс артериясынан (a. pudenda interna) және ортаңғы тік ішек артериясынан (a. rectalis media) алады, сондай- ақ, ішкі мықын артериясы тармақтарынан (a. iliaca interna).

1.30- сурет. Жамбас мүшелерінің артериялары: 1 – -aorta abdominalis,; 2- – a. mesenterica inferior;,3 – -a. iliaca communis;,4 –- a. iliaca externa;,5 –- a. iliaca interna;,6 – -a. glutaeа superior,; 7 –- a. glutaeа inferior;,8- – a. Uuterina;,9- – a. uUmbilicallis;,10- – aa. vesicales;,11 – -a. vVaginalis;.12 – -a. pudenda interna;,13- – a. рPerinеalis;,14 – -a. rectalis infsuperior;,15- – a. clitoridis,; 16 – -a. rectalis media,; 17 – -a. uterina,; 18- – r. tubarius,; 19 –- r. ovaricus,; 20 – -a. ovarica,; 21- – a. sacralis mediana.

Веналық ағыс аттас веналар арқылы жүзеге асады, аналық без және жатыр арасындағы жалпақ байлам бойында (plexus uteroovaricus) және қуық пен қынап аралығында (plexus vesicovaginalis) өрім түзеді.

Ішкі жыныс мүшелерінің иннервациясы іш қуысы мен кіші жамбас арасындағы жүйке өрімдерінен жүзеге асады.

· Жоғарғы құрсақастылық;

· Төмеңгі құрсақастылық (жамбастық);

· Қынаптық;

· Аналық бездік;

Жатыр денесі басым симпатикалық жүйкемен нервтенеді, ал жатыр мойны және қынап – парасимпатикалықпен қамтамасыз етіледі.

Тестік тапсырмалары.

Бір немесе бірнеше дұрыс жауабын таңдаңныз.

1. Сыртқы жыныс мүшелеріне жатады:

1) Үлкен және кіші жыныс еріндері;

2) Қынап кіреберісі;

3) Қынап;

4) Жатыр мойны;

5) Жатыр.

2.Қынап кіреберісінде орналасады:

1) Жатыр мойны;

2) Зәр шығару каналының саңылауы;

3) Парауретральды без.

3.Сыртқы жыныс мүшелерінің қанмен қамтамасыз етілуі:

1) Ішкі мықын артериясының тармақтарымен;

2) Сыртқы мықын артериясының тармақтарымен;

3) Жатыр артериясымен;

4) Жатыр артериясының тармақтарымен/ (a. Vvaginalis)/;

5) Аналық без артериясымен.

4. 4.Жатырдың фиксациялаушы аппаратына жатады:

1) шонңданай-үңгірлі бұлшықеті.е.;

2) Қасаға-қуықтық байлам;

3) Сегізкөз-жатырлық байлам;

4) Жатырдың жалпақ байламы;

5) шонңданай-құйымшақтық бұлшық ет.

5. Ішкі жыныс мүшелерінің қанмен қамтамасыз етілуі:

1) Жатырлық артерия;

2) Жабпқыш артерия;

3) Ұрықтық сыртқы артерия;

4) Аналық без артериясы.

6. Жатырдың іліп тұрушы аппаратына жатады:

1) Жатырдың көлденең/ (негізгі), кардинальды (/байламы);

2) Аралықтың беткей көлденең бұлшық еті;

3) Шонңданай-құйымшақтық бұлшық ет;

4) Жатырдың жалпақ байламы;

5) Аналық бездің меншікті байламы.

7. Ішкі жыныс мүшелеріне жатады:

1) Аналық бездер;

2) Жатыр;

3) Кіші жыныс еріндері;

4) Клитор;

5) Қыздық перде.

1.3. Қалыпты менструальды етеккір циклі.

Сабақтың мақсаты: студенттерді қалыпты етеккір циклыі регуляциясымен реттелуімен таныстыру.

Студент білуі тиіс: функциональды жүйенің анықталуын, қарсы байланыстың принциптері мен түрлерін, қалыпты етеккір циклының циклінің реттелуінің, физиологиясын, гонадолиберин (ГнРГ), фоллитропин (ФСГ), лютропин (ЛГ), пролактин (ПРЛ), андроген, эстроген, прогестерон, простогландирдің, бүйрек үсті безі гормондарының, қалқанша безінің рөлін, қалыпты етеккір циклыі критерийлерін, менструальды етеккірлік қан кетудің механизмдерін, функциональды диагностика (ГФД) тесттерін және қалыпты етеккір циклындағы цикліндегі гормондық зерттеулерді.

Студент істей алуы тиіс: функциональды диагностикаға арналған тесттерді жүргізуге материалдар дайындау, олардың көрсеткіштерін және берілген гистологиялық зерттеулер эндометрияны, гормондық көрсеткіштерді бағалай білуі тиіс.

Сабақтың өтілетін орны: оқу бөлмесі

Көрнекілігі: таблицаларкестелер, слайдтар, презентациялар, аналық без бен жатыр эхограммалары.

Сабақты ұйымдастыру жоспары:

· Ұйымдастырудағы сұрақтар, тақырыптың негізі.

· Студенттердің бастапқы білім дәрежесін бақылау.

· Оқу бөлмесінде сабақты толықтыру, сұрақтарға жауап, үй тапсырмасы.

Етеккір циклыі дегеніміз не?

Етеккір циклыі (ЕЦ) – бұл -әйел ағзасын жүктілікке дайындайтын, жыныстық сферадағы ағзаның көптеген жүйесі мүшелерінде болатын циклдік өзгерісті қамтитын күрделі биологиялық процесс.

Менархе дегеніміз не?

Менархе -– әйел өміріндегі алғашқы менструацияның келген уақыты. Менструация көпшілік әйелдерде 12–-14 жаста басталып, 49–-53 жасқа дейін созылады.

Алғашқы етеккір келуін анықтайтын факторлар қандай?

Алғашқы етеккір келуі этикалық, территориялық және әлеуметтік- экономикалық факторлармен анықталады. Оларға тұқым қуалаушылық, конституциональды факторлар, жалпы ағза денсаулығы, дене салмағы жатады. Менархе қыз баланың дене салмағы 47-–48 кг- ға келгендежеткенде,, май ұлпаларының үлесі дененің жалпы салмағына шаққанда орта есеппен 22 -пайызға жеткенде келеді.

Етеккір циклының циклінің қанша уақытқа созылатынын қалай есептеуге болады?

Етеккір циклының циклінің ұзақтығы шартты түрде етеккір келген бірінші күннен бастап, келесі етеккірдің бірінші күніне дейін созылады.

Етеккір циклының циклінің клиникалық көріністері қандай?

ЕЦ ұзақтығы (әйелдерде) бала тууға қабілетті жастағы әйелдерде 21 күннен 35 күнге дейін болады. Әйелдердің 60 пайызында ол 28-–30 күнді құрайды. «Етеккір»термині дегеніміз – ЕЦ-ның соңында бөлініп алынған эндометрий нәтижесінде пайда болатын, әйелдердің жыныс жолынан периодты кезеңді түрде бөлінетін қанды бөліністер.