Биогеохимия пәнің, зерттеу әдістері. Биогеохимияның дамуы мен қалыптасуының қысқаша тарихы

Биогеохимия ғылыми бағыт ретінде геохимия ғылымының қойнауында өмірге келген. Оның негізгі тұжырымдарын кеңестік ғалым, геохимияның, биогеохимияның, радиогеологияның, ғылыми мектептің негізін түзген В.И.Вернадский (1863-1945) қалаған. Геохимияның ғылым ретінде өмірге келіп, қалыптасуына Д.И.Менделеевтің химиялық элементтердің периодтық заңын ашуы (1869), орыстың атақты топырақтанушысы В.В.Докучаевтың еңбектері, әсіресе оның «Минералдар патшалығындағы аймақтылық туралы» деп аталатын жұмысы (1899) күшті ықпал еткен.

XIX ғасырдың соңындағы мұндай ғылыми жаңалықтар В.И.Вернадскийге геохимия саласындағы негізгі міндеттерді керемет тұжырымдай білуге, сөйтіп оны Жер ғаламшарының геологиялық дамуындағы химиялық элементтер атомдарының тарихы туралы дербес ғылым ретінде атап көрсетуге мүмкіндік берді.

Ұлы ғалым В.И.Вернадский геохимия туралы ілімді дамыта келе, өзінің ұстазы В.В.Докучаевтың біздің ғаламшардың геологиялық тарихындағы тірі заттың рөлі жөніндегі ойлары тереңдете түсті. Ол топырақтың геологиялық дене емес, тірі заттың геологиялық түзілімдерге әсер етуінен пайда болған биокос- қлі дене екеніне назар аударып, осы арқылы биосфера туралы ілімнің өмірге келгені туралы болжам айтқан.

Осылайша, В.И.Вернадский В.В.Докучаевтың идеяларын дамыта отырып,«тірі зат», «Биосфера» секілді іргелі ұғымдары тұжырымдайды, сөйтіп тірі заттың геологиялық маңызына ғылыми ой жүгірткен әлемдік ғалымдардың тұңғышы дәрежесіне дейін көтерілген. Ол «тірі зат» деген ұғымды тірі ағзалардың жиынтығы ретінде қарастырып, оны масса, химиялық құрам және энергия рентінде түсіндірі, биогеохимиялық үрдістердің жаңа түрлерінің пайда болуындағы геологиялық үрдістерге жеткізетініне сендіреді.

Біздің ғаламшардың сан ғасырлық геологиялық тарихында тірі заттық ұандай ғаламат маңызы болғанын көрсету арқылы В.И.Вернадский бұл ғылыми бағыты өзі биогеохимия (био- өмір, тіршілік, гео - жер) деп атаған дербес ғылым деп тану керектігі жөніндегі қортындыға келеді. Ол жаңа ғылымның алдында тұрған міндеттерді тұжырымдай келе, биогеохимиялық зертхана ұйымдастырып оның негізінде Геохимия және аналитикалық химия институтын құрады., кейін бұл инстетутқа ұлы ғалымның есімі беріледі.