ISBN 966-538-174-1 61 page

Ñòàëîñÿ. Ñòåëÿ íå âïàëà í³êîìó íà ãîëîâó, ó÷åíèö³ ñèäÿòü âñ³

íà ñâî¿õ ì³ñöÿõ.

Îáðàçè êîðîëÿ ³ êîðîëåâè âèñÿòü íà ñò³íàõ òàì, äå âèñ³ëè.

ijéñíî, í³÷îãî íå ñòàëîñÿ. Îäíà ò³ëüêè çì³íà çàéøëà, ÿêî¿ íå áóëî ùå ïåðåä ñåêóíäîþ: êîæíà ó÷åíèöÿ äèâèòüñÿ ïðîñòî ñåáå é íå ìàº

â³äâàãè ãëÿíóòè â î÷³ ñâî¿é ñóñ³äö³.

̳ãàëàêå íå êàæå ñ³äàòè Îðèñüö³, íå äÿêóº ¿é çà öþ íåáóâàëó óâàãó äî ðóìóíñüêî¿ ïîå糿, ò³ëüêè ðåãî÷åòüñÿ. Òàê ôàëüøèâî (íà-

â³òü Äàð÷èíå íåìóçèêàëüíå âóõî âëîâèëî öåé ôàëüøèâèé òîí), ùî Îðèñüêà ïðèñ³äຠâ³äðàçó â ëàâö³, ÿê ïå÷åðè÷êà.

̳ãàëàêå ùå ðåãî÷åòüñÿ ³ ïèòຠñåðéîçíî Îð³õîâñüêó:

– Äîìí³øîðî Îð³õîâñüêà, à ùî âè ñêàæåòå íà öå, âè, ùî ìàºòå

ñàì³ „äóæå äîáðå“ íà êîæíîìó ñâ³äîöòâ³? ßê âè ñîá³ öå ïîÿñíþºòå, ùî äîìí³øîðà ϳäã³ðñüêà, ïðèâàòèñòêà, â쳺 ³ ðîçó쳺 á³ëüøå â³ä

* ß õîò³ëà (ðóì.).

âàñ ðóìóíñüêó? Íó? – öå éîãî æèä³âñüêå, óëþáëåíå „íó“ ðîáèòü ó öüîìó ì³ñö³ çàâîðîòíèé çàêðóò.

Îð³õîâñüêà âñòàº. Ò³ëüêè íà ï³â òîíà áë³ä³øà, ÿê çâè÷àéíî:

– Ïðîøó ïàíà ïðîôåñîðà, ÿ íå âì³þ ìåíøå, ÿê íàø³ ó÷åíèö³

âì³þòü, – ï³äêðåñëèëà öå ñëîâî „íàø³“.

Ðóìóí óäàðèâ ñåáå ðóêîþ ïî ÷îë³:

– ×è âè õî÷åòå ñêàçàòè, ùî ÿ íå âì³þ äîáðå â÷èòè? Äîìí³øî-

ðà Ïîïîâ³÷, âè òåæ ó÷èëèñÿ ïðèâàòíî, ÷è âè ðîçó쳺òå Êîøáóêà?

Ñòðèâàéòå, âè, çäàºòüñÿ ç îäíîãî ñåëà? Îáèäâ³ ç Âðåí÷åí³? ² òîé ñàì ó÷èòåëü âàñ ó÷èâ. Íó, ä à. Ñêàæ³òü ìåí³, âè ðîçóì³ëè òå, ùî ìè ÷èòàëè ç „Áàëàä ³ ³äèë³é“?

Îð³õîâñüêà, ÿê óæå çàéâà, ñ³ëà. Âñòàëà Äàðêà ³ çðàçó â³ä÷óëà

÷îòèðíàäöÿòü ãîñòðèõ âêîëåíü ïî ö³ëîìó ò³ë³, í³áè âñ³ ö³ ïàðè î÷åé, ùî ïðîáèëè ¿¿, áóëè, ÿê êèíäæàëè. Âîíà áóëà ìàéæå ïðèãîòîâàíà íà öå çàïèòàííÿ ³ çãîðè çíàëà, ùî çàïåðå÷èòü éîìó. Ùîá ðÿòóâà-

òè êëàñó? Ùîá ïîñòàâèòè â÷èíîê Îðèñüêè â ùå ïîãàí³øå ñâ³òëî?

Ùîá â³äìåæóâàòè ¿¿, âðåøò³, ïðè âñ³õ â³ä ñåáå? Öÿ îáñòàâèíà, –

ùî âîíè ç îäíîãî ñåëà, – íåçâàæàþ÷è íà âñ³ ¿õ ð³çíèö³, ðîáèëà ¿õ â î÷àõ êëàñè ÿêèìèñü ñ³àìñüêèìè ñåñòðàìè. ͳ-í³. Âîíà íå çàäóìó-

âàëàñü àæ òàê íàä öèì. Ïðîñòî éøëà çà íàéáëèæ÷èì ãîëîñîì ñâ

âäà÷³, ÿêà íå òåðï³ëà ëèçóíñòâà òà áðåõí³. Íà òàêó â³äïîâ³äü íàñòà-

âèëàñÿ Äàðêà ùå ïåðåä õâèëèíîþ. Àëå òåïåð îäíå îòå ïðåçèðëèâå

Îð³õîâñüêî¿ „íàø³“ ñìàãíóëî ¿¿ ãîðä³ñòü, ÿê áàòîãîì. Íå ï³äëàáóç-

íþâàòèñü, áî é òàê ñêîð³øå ÷è ï³çí³øå âèéäå íà äåííå ñâ³òëî òå, ùî âîíà ìåíøå â쳺 ðóìóíñüêó â³ä íàéã³ðøî¿ â êëàñ³! – íå áðåõà-

òè ó âëàñí³é îáîðîí³, à ò³ëüêè ïîêàçàòè, ùî ö³ äâ³ ç Âåðåí÷àíêè, ö³

„÷ó泓 ñâî¿ì çíàííÿì ìîæóòü âñ³õ „íàøèõ“ çà ïîÿñ çàòêíóòè. Î, íàñîëîäî ïåðåìîãè! – ãîðÿòü Äàð÷èí³ î÷³. – „Î, ïîìùåíà çíåâà-

ãî, ùî º ñîëîäøå â³ä âàñ?“

– Íó, äîìí³øîðà?

¯é çäàºòüñÿ, ùî ÷îòèðíàäöÿòü ïàð î÷åé çá³ãëîñÿ â îäíó òî÷êó ³ ïå÷óòü, òàê ïå÷óòü, ùî õî÷åòüñÿ çàêðèòè ðóêàìè ãîëîâó ³ âò³êàòè êóäèñü ÷èì ñêîð³øå â³ä öèõ òîðòóð. Äàðêà íå âï³çíຠñâîãî ãîëîñó

– òàêèé ÷óæèé â³í ¿é âèäàºòüñÿ:

– ß òåæ ìàëî ùî ðîçóì³ëà ç òîãî, ùî ìè ÷èòàëè.

Ñêàçàëà ³ â³äðàçó âïàëà íà ëàâêó. Òàê ìèòòþ ïîêèíóëè ¿¿ âñ³

ñèëè. Íà âñå ¿¿ ò³ëî âäàðèâ ðÿñíèé ï³ò, ³ âîíà çðàçó ñòàëà ëåãêî 165

áåçâ³ëüíà â³ä íüîãî. À ìîæå, ò³ëüêè â³ä ò³º¿ çàìðÿ÷åíî¿ ñâ³äîìîñòè, ùî ñòàëîñÿ òàê, ÿê ³ ñë³ä? Âæå ç çàïëþùåíèìè ïîâ³êàìè ÷óëà, ÿê íà÷å ç ÿêî¿ñü â³ääàë³ ðóìóí ïèòàâñÿ:

– Ùî âîíà ñêàçàëà?

Õòîñü (÷è íå Êîëÿñêà?) ïåðåêëàäàâ éîìó Äàð÷èí³ ñëîâà ïî-

í³ìåöüêè, ïîò³ì ùå õòîñü ïîâòîðèâ ïî-ðóìóíñüêè. Ùîñü õîëîäíå

é òâåðäå ñòèñíóëî ¿¿ çà ðóêó: ðóêà Îð³õîâñüêî¿. Íå â³ääàëà ¿é öüî-

ãî ïðèâ³òó, àëå ÷óëà, ùî ïî íåíàâèñò³ äî Îð³õîâñüêî¿ âæå é ì³ñöå

çàñòèãëî. Ðóìóí ãîâîðèâ äî êëàñè (÷è öå ìîãëî ùå Äàðêè òîðêà-

òèñÿ?).

– Äîìí³øîðà Îð³õîâñüêà çðîáèëà ìåí³ ïåðåä ö³ëîþ êëàñîþ äî-

ê³ð, ùî ÿ íå âì³þ â÷èòè. Ìîæëèâî. Öå äðóãèé ð³ê ì øê³ëüíî¿

ïðàêòèêè. Àëå ìè ïåðåä õâèëèíîþ äîâ³äàëèñÿ ùå ïðî ùîñü: ìè ìàëè êëàñè÷íèé ïðèêëàä òîãî, ùî íàéêðàùèé ïðîôåñîð íå çìîæå

áàãàòî çðîáèòè, êîëè ó÷åíèöÿ íå ëþáèòü ïðåäìåòó ³ í å õ î ÷ å íà-

â÷èòèñÿ éîãî. Îò ìàºìî ïðèêëàä – äîìí³øîðà ϳäã³ðñüêà ³ äîì-

í³øîðà Ïîïîâ³÷. Ïàíîâå ïðîôåñîðè òàêî¿ äóìêè, ùî Ïîïîâ³÷ êðà-

ùå îð³ºíòóºòüñÿ â íàâ÷àíí³, à ïðîòå âîíà íå ëþáèëà ðóìóíñüêî¿ –

³ ùî ç òîãî âèéøëî? Âèéøëî ç òîãî òàêå, ùî ñëàáøà ó÷åíèöÿ íà ö³-

ëó ãîëîâó ïåðåðîñëà â öüîìó ïðåäìåò³ öþ í³áè òî êðàùó. Ïàí êîðå-

ïåòèòîð, ìîæå, áóâ ìîëîäèé „êàâàëºð“, ³ éîìó íå ãîäèëîñÿ „ïàíí³“

Äàðö³ çâåðòàòè óâàãó… äî òîãî éîìó ïëàòèëè çà òå, àëå â øêîë³…

â øêîë³ òðîõè ³íàêøå äèâëÿòüñÿ íà ö³ ñïðàâè.

Äàðêà ñëóõàëà öüîãî áàç³êàííÿ ç äåÿêèì çäèâóâàííÿì: „Ïîùî ùå ö³ êóë³, êîëè âîðîã âïàâ óæå, ñìåðòåëüíî ïîðàíåíèé â³ä ïåðøî-

ãî óäàðó?“

̳ãàëàêå õîäèòü åëàñòè÷íèìè êðîêàìè â íîâèõ ëàêåðîâàíèõ òóôëÿõ, ³ íåìà ñïîñîáó çàòêàòè éîìó ðîò:

–  øêîë³ º ïðîñò³, äóæå ïðîñò³ çàñîáè íà ó÷åíèöü, ÿêèì íå õî-

÷åòüñÿ ëþáèòè ÿêèéñü ïðåäìåò. Òóò íå òå, ùî âäîìà – ìàìà ³ òà-

òî, òóò í³õòî íå áóäå ïðèìóøóâàòè äî íàóêè… Äîìí³øîðà Ïîïîâ³÷

ïåðåêîíàºòüñÿ ïðî öå ñàìà. Òàê, òàê…

×è äëÿ ïîãðîçè ³íøèì, ÷è çíîâ ïîñèëàþ÷è îäíó êóëüêó ó ïëå÷³

ïîê³éíèêà, â³í çàãëÿíóâ ó ñâ³é çàïèñíèê, ïîñì³õíóâñÿ äî ñåáå ³ ñõî-

âàâ éîãî ç ì³íîþ: „çàïàì’ÿòàºìî ñîá³!“

Óðîê òÿãíóâñÿ äîâãî ³ áåçíàä³éíî. Ó÷èòåëü „âèðâàâ“ Îðèñüêó ê³ëüêà ðàç³â. Âîíà çà êîæíèì ðàçîì â³äïîâ³äàëà, ä³éñíî, êðàùå

çà ³íøèõ, àëå òàê ³ âèäíî áóëî, ùî öå íå äàâàëî ¿é âåëèêîãî çàäî-

âîëåííÿ. гâíî ç äçâ³íêîì ̳ãàëàêå âèõîâçíóâñÿ ³ç êëàñè.

Êëàñà íà îäèí ìèã çáåð³ãຠñïîê³é, ÿê ¿çäåöü, ùî ïóñêàºòüñÿ