Ультрамикроскоптық әдіс

Ультрамикроскоп арқылы коллоидты ерітінді құрамында ұсақтығы 2 – 3 нм кем емес бөлшектер санын, пішінін анықтауға болады.

Бөлшектер пішіні алардың жарқырауымен анықталады. Егер, коллоидты бөлшектен шашыраған жарық сәулесі бірқалыпты жарқырып тұрса, онда бөлшектер пішіні шар тәріздес болғаны.коллоидты бөлшектен шашыраған жарық алма кеэек сөніп не бәсеңсіп, онан соң жрқырап тұрса, онда бөлшектер пішіні таяқша тәріздес болғаны. Броундық қозғалыс әсерінен бөлшек өз координатасын үнемі өзгертіп отырады. Жарық толқынының сәулесі бөлшктің қай бөлігіне түскеніне қарай жарық шашырауы бірде орын алады, бірде орын алмайды. Осының нәтижесінде бөлшектер бірде көмескіленіп, бірдежарқырап көрінеді.

Ультромикроскоп арқылы коллоидты ерітіндідегі бөлшек санын және оның өлшемін анықтауға болады.

Ерітіндідегі ерітілген зат массасы және оның тығыздығы белгілі болса, оның радиусын анықтауда мына формулалар пайдаланады:

,

,

Мұндағы: m – ерітілген зат массасы;

ν - бөлшек саны, белгілі – бір көлем ішінде;

ρ – дисперсті фаза тығыздығы;

ι – бөлшек куб тәріздес болғанда оның қыры.

Ультромикроскоп әдісіменбөлшек радиусын анықтау үшін нақты бір көлемдегі бөлшек санын есептеп алады.

Коллоидты ерітіндінің массалық концентрациясы берілсе де, жоғарыда келтірілген есептеу формуласы орынды, өйткені:

,