Основной курс: 15 дәрес

Һөнәрләр
Дөньяда күп һөнәрләр бар: укытучы, сатучы, шофер, төзүче, язучы, рәссам һәм башкалар. Минем сеңлем – укучы. Абыем шофер булып эшли. Рәдиф – төзүче. Ул яңа биналар һәм зур йортлар төзи. Ә минем дустым Исмәгыйль – сәүдәгәр.
Сез нинди язучыларны беләсез? Толстой, Гюго, Ремарк, Диккенс һәм башка күп язучыларны сез укыгансыз дип уйлыйм. Алар нинди телдә язганнар? Толстой рус телендә, русча язган; Гюго французча, Ремарк немецча (алман телендә), ә Диккенс инглизчә язган. Ә сез нинди татар язучыларын беләсез? Г. Ибраһимов, Ф. Әмирхан, Г. Бәширов, Г. Кутуй, Г. Исхакый һәм башкаларны ишеткәнсез дип уйлыйм. Татар шагыйрьләре арасында Г. Тукай, М. җәлил, Һ. Такташ дигән исемнәрне ишеткәнсездер.
Рәссамнар нишли? Алар рәсем ясыйлар. Сез нинди бөек рәссамнарны беләсез? Бөтен дөньяга танылган Леонардо да Винчи, Эдгар Дега, Поль Гоген, Ван Гог, Пабло Пикассо, Сальвадор Дали кебек рәссамнарны белмәгән кеше юктыр. Ә сез нинди рус рәссәмнарын яратасыз? Ә татар рәссамнарын беләсезме? Миңа Б. Урманче, Л. Фәттахов рәсемнәре ошый.
Төзүче нишли? Ул биналар төзи.
Язучы нишли? Ул романнар, хикәяләр яза.
Ә шагыйрь шигырьләр яза.
Композитор музыка, җырлар иҗат итә.
Тегүче нишли? Тегүче безгә киемнәр тегә.
Табиб нишли? Ул кешеләрне дәвалый. Ул кайда эшли? Ул шифаханәдә эшли.
Сатучы нишли? Ул төле әйберләр сата. Ул кибеттә эшли.
Нефтьче нишли? Нефть табып чыгара.
Эшче нишли? Ул эшли. Нинди эшче һөнәрләре бар? Токарь, ташчы, тимерче һәм башкалар.
Программчы нишли? Ул компьютерда эшли. Ул кайда эшли? Ул хисаплау үзәгендә эшли.

Танышу
Мин Хәсән Фәсхетдинов. Мин Казан дәүләт педагогия институтында укыйм. Мин анда физика һәм математика өйрәнәм. Мин өйләнмәгән. Миңа 23 яшь. Мин шахмат уйнарга яратам. Һәр атна мин шахмат клубына йөрим. Минем әти-әниләрем Казаннан ерак түгел бер авылда торалар. Тагын минем бер сеңлем бар. Ул әле мәктәптә укый. Минем иң якын дустым – Фәрит. Без аның белән бергә тулай торакта яшибез.
Бу – Марат Исмәгыйлев. Ул татар, Арчада яши. Өйләнгән, аның ике баласы бар. Берсе – кыз. Исеме – Әлфия. Ул мәктәптә укый. Ә икенчесе – малай. Анысы әле балалар бакчасына йөри. Марат үзе – игенче. Ул комбайнда эшли. Аның хатыны Наилә – укытучы, мәктәптә математика дәресләрен алып бара.
Болар – Әлфия белән Илнур. Алар Чистайда яшиләр. Икесе дә сәгать заводында эшлиләр. Аларның өйләнгәннәренә әле ярты гына ел. Илнур – инженер, ә аның хатыны хисапчы булып эшли.
Бу – Гөлсем Әмирова. Ул тегүче булып эшли. Гөлсем кешеләргә кием тегә. Ул Казанда фабрикада эшли. Гөлсем үзенең эшен бик ярата. Эштән соң аның буш вакыты калмый. Гөлсем кияүдә, аның өч баласы бар. Алар өчесе дә мәктәптә укыйлар. Гөлсемнең ире – төзүче, ул биналар һәм йортлар төзи.
Әмир – программчы. Ул Чиләбедә яши, заводта эшли. Ул өйләнгән, аның ике кечкенә баласы бар. Олысы балалар бакчасына йөри, ә кечкенәсенә әле бер яшь тә юк. Әмирнең хатыны эшләми, ул бала белән өйдә утыра. Әмир телевизордан футбол карарга ярата. Тагын җәй көннәрендә ул балык тотарга ярата.
Бу – Мәликә. Ул – танылган язучы. Мәликә иреннән аерылган. Ул Әстерханда ялгыз яши. Аның балалары юк, аның буш вакыты да юк. Мәликә хикәяләр дә, шигырьләр дә яза. Аның әсәрләре газетларда һәм журналларда басылып чыга.
Бу – укытучы Асия Закирова. Ул Әлмәттә яши, мәктәптә инглиз теле укыта. Ул бик балаларны ярата. Аның үзенең дә биш баласы бар. Асиянең ире нефтьче булып эшли.
Мәрьям Сабирова Баулыдан. Ул укучы, тугызынчы чыйныфта укый. Аның әнисе хисапчы булып эшли, ә әтисе – шофер. Аның тагын сеңлесе белән энесе бар. Алар шулай ук мәктәптә укыйлар.

Минем танышлар арасында нинди генә һнәр кешеләре юк! Минем әтием инженер булып «КамАЗ» заводында эшли. Һәр көнне ул иртә белән сәгать җидедә эшкә китә һәм кич белән сәгать алтыда кайта. Фирая апа – әтинең сеңлесе – балалар бакчасында тәрбияче. Ул анда унбиш елдан артык эшли инде. Тәрбияче булыр өчен, балаларны яратырга һәм аларны аңлый белергә кирәк. Әтинең тагын бер сеңлесе авылда яши. Ул сыер савучы булып фермада эшли. Аның эше бик авыр. Аның ял көннәре бик аз, чөнки сыерларны ял көннәрендә дә, бәйрәмнәрдә дә саварга кирәк.
Минем әнием – укытучы. Ул мәктәптә югары сыйныфларда татар әдәбиятын һәм уртанчы сыйныфларда татар телен укыта. Һәр көнне әнинең дүрт-биш дәресе була. Тагын әле педагогик җыелышлар, сыйныфтан тыш эшләр… Шуңа күрә әни һәр көнне эштән арып кайта. Укытучы эше бик авыр.
Әнинең апасы чәчтарашханәдә чәч алучы (парикмахер) булып эшли. Чәч алучы булып эшләү дә җиңел түгел. Сания апа көннәр буе аяк өстендә эшли. Ә әнинең абыйсы Рәис абый – сәүдәгәр. Рәүф абыйның Казанда кечкенә генә кибете бар. Ул анда көне-төне эшли. Аның ял итәргә вакыты юк. Ул телевизор да сирәк кенә карый, ял көннәрен дә үзенең кибетендә уздыра. Ул башка шәһәрләргә еш йөри.
Ә мин үзем укытучы булырга телим. Мин тарих дәресләрен алып барачакмын.
Барлык һөнәрләр авыр, һәм, үз һөнәреңдә оста булыр өчен, бик күп эшләргә кирәк.

КҮНЕГҮЛӘР

1. Нокталар урыннарына сүзләр языгыз:
1) Минем … һәм … арасында нинди генә һөнә кешеләре юк!
2) Фирая апа – әтинең … – балалар … эшли.
3) Ул анда унбиш елдан … эшли инде.
4) Тәрбияче булыр …, балаларны яратырга һәм аларны … беләргә кирәк.
5) Фәридә апа сыер … булып … эшли.
6) Сыерларны … көннәрендә дә, … дә саварга кирәк.
7) Ул мәктәптә югары сыйныфларда татар … һәм … сыйныфларда татар телен укыта.
8) Тагын педагогик …, сыйныфтан … эшләр ….
9) Әнинең апасы чәчтарашханәдә … … булып эшли.
10) Чәч алучы булып эшләү дә … түгел.
11) Ә әнинең абыйсы Рәүф абый – ….
12) Ул анда …-… эшли.
13) Ул телевизор да … карый, ял көннәрен дә кибетендә ….
14) Ә мин укытучы булырга ….
15) Барлык һөнәрләр авыр, һәм, … һөнәреңдә … булыр өчен бик күп … кирәк.

2. Сорауларга җавап бирегез:
1) Сез нинди һөнәрләр беләсез?
2) Хәсән Фәсхетдиновка ничә яшь?
3) Ул һәр атна нинди клубка йөри?
4) Марат Исмәгыйлев кем булып эшли?
5) Аның ничә баласы бар? Аның балалары олымы?
6) Әлфия белән Илнур кайда яшиләр? Алар кайчан өйләнешкәннәр?
7) Гөлсем Әмированың ничә баласы бар?
8) Аның ире кем булып эшли?
9) Әмир өйләнгәнме?
10) Әмир буш вакытында нәрсәләр эшләргә ярата?
11) Мәликә кем булып эшли?
12) Мәликә кияүдәме?
13) Асия Закирова мәктәптә балаларга нәрсә укыта?
14) Мәрьям Сабированың әти-әниләре кем булып эшлиләр?
15) Сез кайсы язучыларны беләсез?
16) Сезгә кайсы язучылар ошый?
17) Сез нинди бөек рәссамнарны беләсез?
18) Сезгә кайсы рус рәссамнары ошый?
19) Сезгә нинди һөнәрләр ошый?
20) Сез кем булырга җыенасыз?

4. Курсив белән язылган сүзләргә сораулар куегыз:
1) Миңа егерме бер яшь.
2) Миңа егерме бер яшь.
3) Мин укытучы булып эшлим.
4) Син шофер булып эшлисең.
5) Кич белән ул китап укырга ярата.
6) Иртә белән Марат телевизордан яңалыклар карый.
7) Әйе, ул иртә белән чәй эчә.
8) Рәдиф иртә белән чәй эчә.
9) Марат иртә белән кофе эчә.
10) Төзүче йортлар һәм биналар төзи.

5. а) Сүзләргә -чы/-че кушымчаларын ялгагыз һәм тәрҗемә итегез:
Таш, нефть, җиңү, көрәш, комбайн, тимер, ау, Ленин, Стаханов, Дарвин, спорт, хоккей, куян, тел, балта, футбол.
б) Сүзләргә -лы/-ле кушымчалары ялгагыз һәм тәрҗемә итегез:
Әлмәт, Смоленск, Африка, Америка, Австралия, Архангельск, Өфе, Чиләбе, Мисыр (Египет), Томск, Чаллы, Алабуга, Түбән Кама, ай, кояш, кар, томан, йолдыз, яңгыр.

6. җөмләләне дүрт заман формаларында языгыз:
1) Ул кибеткә бара.
2) Мин компьютерда эшлим.
3) Син китап укыйсың.
4) Алар хат язалар.
5) Без кинога барабыз.
6) Сез самолетта очасыз.
7) Алар теплоходта йөзәләр.
8) Син Мәскәүгә китәсең.
9) Мин Чаллыдан кайтам.
10) Без Алабугадан кайтабыз.

7. Татарчага тәрҗемә итегез:
Мой отец работает инженером на большом заводе. Он рано утром уходит на работу и возвращается лишь поздно вечером. Его сестра тетя Фирая работает воспитательницей в детском саде. Тетя Фирая работает воспитательницей уже 15 с лишним лет. Другая сестра отца живет в деревне. Она работает дояркой на ферме. А мама работает учительницей в школе. Она ведет уроки татарской литературы в старших классах и уроки татарского языка в средних классах. Она очень любит свою работу. Мама сильно устает. А брат моей мамы дядя Рауф открыл свое дело. У него есть маленький магазин. Он работает там день и ночь. Дядя Рауф часто ездит в другие города. А сам я собираюсь стать учителем и преподавать в школе историю.
Чтобы стать мастером своей профессии, надо очень много работать.

Основной курс: 16 дәрес.

Маратның чәче нинди? Маратның чәче кара. Аның күзләре нинди? Алар зәңгәрсу. Аның сәламәтлеге ничек? Бик әйбәт түгел шул. Аның кичә теше авыртты. Ул табиб янына бардымы соң? Юк, ул шифаханәгә бармады әле.
Хәбирнең күзләре нинди? Алар соры. Ул яхшы күрәме? Юк шул. Шуңа күрә ул күзлек киеп йөри.

* * *
– Исәнмесез.
– Исәнмесез.
– Минем исемем – Рифат.
– Таныш булыйк, минем исемем – Мәсүт.
– Сез кайдан килдегез?
– Мин Төркиядән килдем. Ә Төкиядә мин Измир шәһәрендә яшим.
– Сезгә Татарстанда ошыймы?
– Миңа монда бик ошый. Ләкин Татарстанда Төркиягә караганда салкынрак. Ә гыйнвар һәм февраль айларында бигрә салкын булды.
– Сез монда күптәнме?
– Мин үткән елның ноябрендә килгән идем. Мин Татарстанда инде ярты елдан артык яшим.
– Сез татарча бик яхшы сөйләшәсез.
– Рәхмәт. Татар теле төрек теленә охшаган. Шуңа күрә төрекләргә татар телен өйрәнергә авыр түгел.

* * *
– Сез кайда яшисез?
– Мин Чаллыда яшим.
– Сезнең гаиләгез зурмы?
– Юк, мин үзем генә ялгыз торам. Мин әлегә өйләнмәгән.
– Сез хәзер ничә яшьтә инде?
– Миңа әле егерме биш кенә тула.
– Кайсы кеше яшьрәк чакта да өйләнә бит… Ә сезнең һөнәрегез нинди?
– Мин программчы. Мин бер зур халыкара фирмада эшлим. Һәрвакыт командировкаларда булам.
– Чит илләргә йөрисезме соң?
– Әйе, аеруча еш Төркиядә булам.
– Сез төррекчә яхшы беләсезме?
– Әйе, мин төрекчә дә, инглизчә да сөйләшәм.

* * *
– Алло, исәнмесез.
– Исәнмесез.
– Синме бу, Марат?
– Әйе, мин. Ялгышмасам, бу Рәдиф түгелме?
– Ялгыщмыйсың, бу мин.
– Син кайдан шалтыратасың?
– Әлмәттән.
– Син анда нишләп йөрисең соң? Мин синең Әлмәткә киткәнеңне белмәдем дә.
– Монда эшләр белән килгән идем.
– Эшләрең ничек булды соң? Уңышлымы?
– Әйбәт, мин инде иртәгә Казанга кайтырга уйлыйм.
– Автобус белән кайтасыңмы?
– Әйе, автобуска билет алдым инде.
– Автобусың Казанга ничәдә килә?
– Сәгать икеләр тирәсендә Казанда булырмын дип уйлыйм.
– Мин сине каршы алырмын. Син Тукай мәйданы янында төшәсеңме?
– Әйе… Казанда һава торышы ничек?
– Казанда җылы, кар ява.
– Ә монда кар яумый, салкын җил.
– Ярар, иртәгә очрашырбыз.
– Ярый, сау бул, иртәгәгә кадәр.

* * *
– Сез хәзер кайда эшлисез?
– Мин эшләмим әле, институтта укыйм.
– Ул әле бетмәдемени?
– Юк, мин дүртенче курста гына укыйм. Тагын ел ярым укыйсы бар.
– Өйләнгәнсең дип ишеттем.
– Әйе, өйләнгәнгә бер ел була инде.
– Балаларыгыз бармы соң?
– Юк, әлегә балаларыбыз юк. Алдан укып бетерәсе бар.
– Безгә хатыныгыз белән бергә кунакка килегез. Минем иптәшем белән дә танышырсыз.
– Хәзер сессия вакыты шул. Белмим, вакыт булырмы?
– Килегез, бүген үк. Әйтик, кичке сәгать җидедә.
– Ярар, килергә тырышырбыз.
– Без көтәбез.
– Ярар, килербез.

Һарвакыт шулай була шул. Мин ашыгам-ашыгам, ә ул тагын килмәде. Мин соңга калмаска тырышам һәм аннары яңгыр астында ярты сәгать чамасы торлым, ә ул килмәде. Мин яңгыр астында, биш минут саен сәгатькә карый-карый, басып тордым. Кешеләр каядыр баралар да баралар, минем яннан үтеп китәләр, аларның миндә эшләре юк. Ә син шулай да килмәдең. Мин нәрсә уйларга да белмәдем. Бәлки, һава торышы начардыр, бәлки, яңгыр куркыткандыр. Белмим. Уйлыйм-уйлыйм да, бәлки ул мине яратмый инде дип уйлап куям.

КҮНЕГҮЛӘР

1. Татарчага тәрҗемә итегез:
1) Меня зовут Игорь Семенов. Я живу в Казани. Раньше я жил в Нижнекамске. В Казань я приехал в мае прошлого года. Сейчас учусь на втором курсе исторического факультета Казанского государственного педагогического университета. Мне очень привлекает история Татарстана. Это очень богатая история, в ней много неизученного. Поэтому я изучаю татарский язык.
2) Рустам – торговец. Он живет в Турции. Ему сорок пять лет, и у него большая семья. Его жена не работает, ведь у них семеро детей. Рустам часто приезжает в Татарстан по делам своей фирмы. Он прекрасно говорит по-татарски и по-английски.
3) Ляйля Хасанова – продавщица. Она работает в магазине. Ее муж работает в больнице. Он врая. У них двое детей: мальчик и девочка. Мальчик учится в третьем классе, а их дочь еще ходит в детский сад. Их дочь зовут Альфия.
4) Алсу Гарипова работает учительницей в школе. Она ведет уроки татарской литературы в старших классах. Алсу очень любит литературу, и все свободное время читает художественные книги и журналы. Учить детей – это очень интересная и тяжелая работа. Алсу каждый день приходит домой уставшей.

2. Сорауларга җавап бирегез:
1) Сезнең исемегез ничек?
2) Сез хәзер ничә яшьтә?
3) Сезнең туган көнегез кайчан?
4) Сез кайда эшлисез яки укыйсыз?
5) Сез кайда яшисез?
6) Сезнең һөнәрегез нинди?
7) Сезнең гаиләгездә ничә кеше бар?
8) Әти-әниегезнең исемнәре ничек?
9) Алар кайда эшлиләр?
10) Сез гаиләгездә нинди телдә сөйләшәсез?
11) Сез иртә белән ничәдә ашыйсыз? Бергә ашыйсызмы?
12) Сез кичке ашны сәгать ничәдә ашыйсыз?
13) Әти-әниегез эштән ничәдә кайталар?
14) Сезнең абыегыз, апагыз, энегез яки сеңлегез бармы?
15) Ул (алар) кайда эшлиләр яки укыйлар?
16) Сезнең иң якын дусларыгыз кемнәр?
17) Сезнең бабаегыз яки әбиегез бармы? Алар хәзер нишлиләр?
18) Сезнең якын туганнарыгызның һөнәрләре нинди?
19) Сез киләчәктә кем булырга уйлыйсыз?
20) Туганнарыгызның сәламәтлеге ничек?

3. Өстәге сораулар буенча һәм танышу темасына таянып, үзегез турында 30 җөмләле инша языгыз:

4. Курсив белән язылган сүзләргә сораулар куегыз:
1) Мин Төркиядән Измир шәһәреннән килдем.
2) Мин үткән елның маенда килгән идем.
3) Юк, мин әле өйләнмәгән, ялгыз яшим.
4) Мин программчы, компьютерда эшлим.
5) Мин Ирек мәйданы янында төшәм.
6) Казанда көн әйбәт: җылы һәм кар ява.
7) Зөлфиягә быел уналты яшь тулды.
8) Юк, мин хәзер эшләмим, мин институтта укыйм.
9) Минем вакытым юк шул.
10) Минем өйләнгәнгә бер ел була инде.

5. җөмләләрне дүрт заман формасында куегыз:
1) Мин кызымны көтәм.
2) Зөлфия китап укый.
3) Марат иртән кофе эчә.
4) Рәүф абый иртә белән чәй эчә.
5) Кич белән яңгыр ява.
6) Иртән боз ява.
7) Ул көндезге ашны ашамый.
8) Ул Казанга бармый.
9) Сез Чаллыга китәсезме?
10) Томанлы иртә.

Основной курс: 17 дәрес.

Кабатлау

КҮНЕГҮЛӘР
1. Тәрҗемә итегез:
1) Әлбәттә, без иртәгә Казанга китәчәкбез. Безнең автобус беренче яртыда булачак.
2) Бәлки иртәгә кар явар. Бүген төньяктан бик салкын җил булды.
3) Кичә салкын һәм болытлы көн иде. Ә бүген иртәдән күктә кояш балкый.
4) Быел ноябрьдә миңа егерме өч яшь тулачак. Киләсе елда, бәлки, мин инситутны тәмамлармын.
5) Киләсе елда без, бәлки, мәктәптә практикага барырбыз. Анда без үзебезнең беренче дәресләрне укытырбыз.
6) Кич белән син китап укырга яратасыңмы? Син фантастик романнар укырга яратасыңмы? Ә кайсы жанр сиңа күбрәк ошый: хикәяме әллә романмы?
7) Табиб хастаханәдә эшли. Ул кешеләрне дәвалый. Сез соңгы тапкыр кайчан хастаханәга бардыгыз?
8) Безнең бакчада бик күп җиләк-җимещ агачлары үсә. Сезгә нәрсә күбрә ошый: алмамы, чияме әллә кура җиләгеме?
9) Безнең урманнарда күп төрле агачлар үсә. Урманда кышын дә, җаен дә бик матур була. Буш вакытта мин гел урманга китәм.
10) Үткән атнада алар зур концертка барганнар. Концерт бик озак барган. Алтыда башланган концерт сәгать унда гына беткән. Алар икенче тапкыр кечкенәрәк концертка барырлар дип уйлыйм.
11) Үткән айда без футболга бардык. Туксан минут кычкыра-кычкыра утырдык, ә футболчылар бер туп та кертмәделәр.
12) Тегүче киемнәр тегә, ә төзүче биналар һәм йортлар төзи. Ә дизайнер белән архитектор нишлиләр? Алар тегүчегә нинди кем тегәргә, ә төзүчегә нинди бина төзәргә икәнен күрсәтәләр.
13) Минем әниемә илле яшь тулды. Өйдә зур бәйрәм булды. Әнигә нинди генә бүләкләр бирмәделәр! Мәсәлән, мин зур кәрзин чәчәк бүлә иттем.
14) Алмазның апасына утыз бер яшь тулачак. Аның апасы кияүдә инде, аның ике баласы бар. Кечкенәсенә әле ике яшт тә тулмаган. Шуңа күрә аның апасы өйдә бала белән утыра.
15) Егет кешегә җитмеш төрле һөнәр дә аз. Ләкин бер һөнәрдә генә булса да, егет кеше беренче булырга тиеш.
16) Һөнәрсез кеше – кулсыз кеше. Монысы бик дөрес. Шуңа күрә һәр кешегә вакытында укырга, вакытында һөнәргә өйрәнергә кирәк.
17) Синең абыең тел белгече булып эшли. Аның өч китабы чыкты инде. Хәзер ул институтта студентларны укыта.
18) Гепард җир өстендә иң тиз хайван дип санала. Ул бер сәгатькә йөз километр чаба ала диләр. Ләкин андый тизлектә ул кыска арада гына чаба ала.
19) Анаконда җир шарында иң зур елан дип санала. Анаконда Амазонка елгасы буйларында яши. Дөньяда иң зур елгада иң зур елан яшәргә тиеш инде.
20) Кытайда миллиард 300 миллион чамасы кеше яши. Шулай итеп, дөньяда яши торган кешеләрнең һәр алтысының берсе кытайлы булып чыга.

2. Сорауларга җавап бирегез:
1) җир шарында иң биек тау нинди?
2) Беренче Бөтендөнья сугышы кайчан башланган?
3) Сез нинди кыш айларын беләсез?
4) җәй көне һава торышы нинди була?
5) Үткән җәй яңгырлы булдымы?
6) Кайсы хайванны «җәнлекләр патшасы» дип атыйлар?
7) җир шарында иң озын елга нинди? Ул кайда урнашкан?
8) Кайсы елга озынрак: Эльбамы, әллә Иделме?
9) Европаның иң биек тавы нинди?
10) Синең әтиең ничә яшьтә?
11) Бөек рус шагыйре А.С. Пушкин ничә яшьтә үлгән?
12) Ә Габдулла Тукай ничәнче елны үлгән?
13) Казанда нинди бөек галимнәр яшәгән?
14) Сез нинди татар язучыларын һәм шагыйрьләрен беләсез?
15) Марат иртә белән нәрсә эчә?
16) Төзүче нәрсәләр төзи?
17) Төркиянең башкаласы нинди шәһәр?
18) Сез нинди рус язучыларын беләсез һәм яратып укыйсыз?
19) Сезгә нинди чит ил язучылары ошый?
20) Алар нинди телләрдә язганнар?
21) Сез нинди рәссамнәрне беләсез?
22) Алар кайсы илләрдә яшәгәннәр?
23) Яшелчә бакчасында нинди яшелчәләр үсә?
24) җиләк-җимеш бакчасында нәрсәләр үсә?
25) Татарстан урманнарында нинди агачлар үсә?
26) Ә нинди кыргый хайваннар очрый?
27) Сез нинди очмый торган кошларны беләсез?
28) Кич белән сез нәрсә эшләргә яратасыз?
29) Сезгә нинди һөнәрләр ошый?
30) Сез хәзер кем булып эшлисез яки кайда укыйсыз?

3. Татарчага тәрҗемә итегез:
1) Они вчера приехали из Казани. Они были там две с лишним недели.
2) Мы на прошлой неделе вернулись из Москвы. Мы были там на международной конференции.
3) Вероятно, завтра будет дождь. Сегодня дует холодный северный ветер.
4) Может быть, на следующей неделе мы пойдем на концерт Салавата.
5) Я обязательно приду к тебе сегодня вечером. Жди меня в семь часов.
6) Моему отцу в этом году исполнится 50 лет. Я подарю ему спиннинг. Он так любит ловить рыбу.
7) Моему брату в этом году исполнилось 26 лет. Он старше меня на два года. Но я выше его на 6 сантиметров.
8) Ты когда поедешь в Казань? Я тоже еду в Казань на следующей неделе. Может, поедем вместе.
9) В наших лесах растет много различных деревьев. Я люблю ходить в лес. Там красиво и зимой, и летом.
10) Я уже знаю около тысячи татарских слов. К концу этой книги буду знать около двух тысяч слов, и, может быть, уже начну хорошо говорить по-татарски.