Реферат. Выканала вучаніца 11 класа

На тэму:”Планета Юпітэр”

Выканала вучаніца 11 класа

Гелец Дзіяна

Вулька-1,2014.

Пятая ад Сонца і самая вялікая планета Сонечнай сістэмы. Юпітэр, названы ў гонар цара рымскіх Багоў, пануе і сярод дзевяці планет нашай Сонечнай сістэмы, супернічаючы з Сонцам ў сваім харастве. Ён больш чым у два разы цяжэй, чым усе іншыя планеты разам узятыя, і ў 318 разоў цяжэй Зямлі. Юпітэр з добрай волі назіральнікам. Дыск планеты досыць вялікі для таго, каб уладальнікі нават сціплых тэлескопаў змаглі адрозніваць у яго атмасферы найпростыя структуры аблокаў. А галілеевых спадарожнікі былі б бачныя няўзброеным вокам, калі б іх не засланяюць ззянне чароўнага гаспадара. Юпітэр на небе саступае ў яркасці толькі Сонца, Месяцы, Венеры і зрэдку Марса.

Ужо пяць АМС пабывалі ў гэтай гіганцкай планеты. Гэта амерыканскія апараты «Піянер 10», «Піянер 11», «Вояджэр 1», «Вояджэр 2» і «Галілеа». Апошні на мяжы тысячагоддзяў ўсё яшчэ кружыўся каля Юпітэра, збіраючы найважнейшыя навуковыя звесткі. Юпітэр ўяўляе сабой гіганцкі газавы шар, дыяметр якога ў дзесяць разоў перавышае дыяметр Зямлі, складаючы адну дзясятую дыяметра Сонца. Яго маса роўная 0,1% масы Сонца, а хімічны склад (па ліку малекул) вельмі блізкі да складу Сонца: 90% вадароду (які знаходзіцца на Юпітэры ў малекулярнай форме) і 10% гелія.Сярод следовых газаў найбольш істотныя вадзяной пар, метан і аміяк. Пад пластом аблокаў няма ніякай цвёрдай паверхні. Замест гэтага ніжэй знешніх слаёў назіраецца (пры павелічэнні ціску з глыбінёй) паступовы пераход ад газу да вадкасці.

Магнітнае поле Юпітэра велізарна, нават у параўнанні з велічынёй самой планеты - яно распасціраецца на мільёны кіламетраў. Калі магнітасфера яго была б бачная, яна мела б пры разглядзе з Зямлі кутняй памер роўны месяцовым.

Суправаджаны сваімі спадарожнікамі і велізарнай складанай атмасферай, Юпітэр звяртаецца вакол Сонца амаль за 12 гадоў, з'яўляючыся бліжэйшай да яго планетай-гігантам. Атмасфера яго мае шмат маланкамі і гіганцкімі віхурамі, такімі, як Вялікае Краснае Пляма. Маса Юпітэра складае толькі адну васьмідзесятых долю ад неабходнай для адукацыі зоркі. Меншае значэнне масы не дазваляе нетрах Юпітэра разагрэцца да патрэбнай тэмпературы.

У цяперашні час вядома шаснаццаць натуральных спадарожнікаў, якія круцяцца вакол Юпітэра. Яны падзяляюцца на чатыры групы. Па кругавых арбітах у экватарыяльнай плоскасці рухаюцца чатыры маленькіх ўнутраных спадарожніка (Метида, Адрастея, Амальтея і теба) і чатыры вялікіх галілеевых спадарожніка (Ян, Еўропа, Ганімед і Каліста). Трэцяя група (Леда, Гималия, Лиситея і Элара) - маленькія спадарожнікі на кругавых арбітах, нахілены пад вуглом 25 ° - 29 ° да экватарыяльнай плоскасці і якія ляжаць на адлегласці 11 - 12 млн. Км ад Юпітэра. Знешняя група (Ананке, Кармэ, Пасифе і Сыноп) - маленькія спадарожнікі з зваротным рухам па арбітах. Гэтыя арбіты з'яўляюцца адносна выцягнутымі эліпса з істотным нахілам да экватарыяльнай плоскасці і ляжаць на адлегласці 21 - 24 млн. Км ад Юпітэра. Чатыры галілеевых спадарожніка і іх руху па арбіце можна лёгка ўбачыць у маленькі тэлескоп ці бінокль.

Магнітнае поле Юпітэра ў 12 разоў мацней зямнога - компас там будзе працаваць хвацка, толькі паўночны канец стрэлкі заўсёды будзе накіраваны на поўдзень.Нават сабраўшы 2/3 масы планет Сонечнай сістэмы, Юпітэра не хапіла гэтага для таго, каб у цэнтры планеты пачаліся тэрмаядзерныя рэакцыі: планета ў 80 разоў лягчэй самай маленькай зоркі галоўнай паслядоўнасці. Аднак Юпітэр валодае уласным крыніцай цяпла, звязаным з радыеактыўным распадам рэчывы і энергіяй, якая вызваляецца ў выніку сціску. У цеплавым рэжыме Юпітэра вялікую ролю гуляюць патокі ўнутранай энергіі з цэнтра планеты.Юпітэр складаецца, у асноўным, з вадароду і гелія. Пад аблокамі знаходзіцца пласт глыбінёй 7-25 тыс. Км, у якім вадарод паступова змяняе свой стан ад газу да вадкасці з павелічэннем ціску і тэмпературы (да 6000 ° С). Выразнай мяжы, якая адлучае газападобны вадарод ад вадкага, відаць, не існуе. Гэта павінна выглядаць як бесперапыннае кіпенне глабальнага вадароднага акіяна. Падзенне ў яго каметы ў 1994 годзе выклікала велічэзнае цунамі шматкіламетровай вышыні.

Па меры апускання ў акіян Юпітэра на працягу 20 тыс. Кіламетраў хутка павялічваюцца ціск і тэмпература. На адлегласці 46 тыс. Кіламетраў ад цэнтра Юпітэра ціск дасягае 3 млн. Атмасфер, тэмпература - 11 тыс. Градусаў. (Нагадаем, што тэмпература паверхні Сонца каля 6 тыс. Градусаў.) Вадарод не вытрымлівае высокага ціску і пераходзіць у вадкае металічнае стан.

Атмасфера Юпітэра складаецца з вадароду (81% па ліку атамаў і 75% па масе) і гелія (18% па ліку атамаў і 24% па масе). На долю астатніх рэчываў прыходзіцца не больш за 1%. У атмасферы прысутнічаюць метан, вадзяны пар, аміяк; маюцца таксама сляды арганічных злучэнняў, этану, серавадароду, неону, кіслароду, фосфена, серы. Вонкавыя пласты атмасферы ўтрымліваюць крышталі замарожанага аміяку.

Юпітэр ўпершыню наведалі касмічныя апараты ў 1973 года, калі міма Юпітэра праходзілі «Піянер-10» (1973 год) на адлегласці 132 тыс. Кіламетраў ад аблокаў і «Піянер-11» (1974 год) на адлегласці 34 тыс. Км. ад аблокаў.Дзякуючы «Піянерам» на Зямлю было перададзена некалькі сотняў якасных фотаздымкаў Юпітэра, таксама была ўпершыню вымераная магнітасфэра планеты.Далей у 1979 годзе міма планеты праляталі «Вояджэр», якія перадалі 33 тысячы фотаздымкаў планеты. Упершыню былі выяўленыя Вялікае Краснае Пляма, пра які сказана вышэй, і кольцы Юпітэра.У 1992 годзе міма Юпітэра праходзіў касмічны апарат «Уилс», але новых дадзеных, акрамя таго, што ён вымераў магнітасфэру Юпітэра, перададзена не было, таксама не было зроблена ніводнага фотаздымка, так як гэты апарат у першую чаргу прызначаўся для вывучэння Сонца і ня быў абсталяваны фотакамерамі.

З 1995 аж па 2003 год на арбіце планеты пастаянна знаходзіўся «Галілеа». Дзякуючы гэтай місіі астраномы і навукоўцы атрымалі мноства новых дадзеных аб планеце, у прыватнасці былі атрыманы дадзеныя аб газавым складзе Юпітэра. Акрамя гэтага зроблена велізарная колькасць фотаздымкаў, што дало магчымасць вывучыць дынаміку атмасферных працэсаў планеты, і былі атрыманы новыя дадзеныя аб яго спадарожніках.У 2007 годзе (28 лютага) апарат «Новыя гарызонты» па шляху да Плютону зрабіў гравітацыйны манеўр ў наваколлі Юпітэра. На Зямлю было перададзена 33 гігабіту дадзеных і зроблены новыя адкрыцці на Юпітэры.Наступная місія NASA запланаваная на 2010 год, з высновай на арбіту Юпітэра касмічнага апарата «Юнона» з мэтай правесці дэталёвае вывучэнне планеты. Таксама на гэты год запланавана яшчэ адна міжпланетная місія па вывучэнні спадарожнікаў Юпітэра.