Диагностикасы. 1.Жалпы қарау, салмақты өлшеу, дене массасының индексін анықтау (ДМИ)

1. Жалпы қарау, салмақты өлшеу, дене массасының индексін анықтау (ДМИ), саниметрлік лента арқылы бел мен бөксе айналымын өлшеу, олардың арақатынасын анықтау. ДМИ есептеу кезінде дене массасы кидограммен, бойы метрмен, өлшем бірлігі шаршы метрмен (кг/м2) өлшенеді (кесте 11.3).

11.3 кесте. Дене массасының индексін бағалау (ДДСҰ, 1997)

Бел айналымын (БА) өлшеу қабырғаасты мен жамбас сүйектерінің ортасынла ортаңғы қолтық сызығының бойымен өлшенеді. Қалыпты жағдайда БА әйел адамдарда 80 см артық емес, ал ер адамдарда — 94 см болуы тиіс. Бөксе айналымы (БА) сан сүйегінің басы бойымен өлшенеді. Семіздік абдоминальді болып егер БА/БА арақатынасы әйел адамдарда 0,85-тен ер адамдарда 1,0-ден жоғары болғанда саналады.

2. Метаболикалық синдром висцералды семіздіктің келесі өзгерістердің біреуімен ұштасқанда диагностикаланады: триглицеридтер↑, ЖТЛП↓, АҚҚ↑., гипергликемия немесе қант диабеті2 тип.

Диабеттің Мемлекетаралық Федерация қағидаларына сәйкес (IDF, 2005) МС диагнозы орталық семіздіктің (БА европалық ер адамдар үшін 94 см, әйелдер үшін 80 см) төменде көрсетілген төрт өзгерістердің екеуімен ұштасуы кезінде ғана қойылады:

— үшглицеридтер (ҮГ) деңгейінің жоғарылауы 150 мг/дл (1,7 ммоль/л) немесе сол бұзылысқа тән спецификалық ем.

— жоғарғы тығыздықты липопротеиндтер деңгейінің төмен болуы (ЖТЛП): < 40 мг/дл (1,03 ммоль/л) ер адамдар үшін, <50 мг/дл (1,29 ммоль/л) әйелдер үшін немесе сол бұзылысқа сәйкес спецификалық ем.

— жоғарылаған артериялық қан қысымы (АД): сиcтолалық АҚҚ 130 немесе диастолалық АҚҚ85 мм сын.бағ. немесе артеряилық гипертензияны ерте диагностикалау.

— қан сарысуында ашқарынға глюкоза деңгейінің жоғарылауы 5,6 ммоль/л немесе ерте диагностикаланған ІІ типті қант диабеті.

3. Тамақтану (науқастан бірнеше күн бұрын жеген тамақтарының тізімін сұрау) мен физикалық белсенділігін мұқият зерттеу.

4. Метаболикалық синдром асқынулары мен компоненттерін диагностикалау (гликемия деңгейі, липидтік спектр).