Арт адамдар мен мугедектерге арналган әлуеметтiк көмек көрсету орталықтарының жұмыстарының мазмұнын қарастырып кетсек.

Онда бiрнеше болiмшелер кiредi.

Күндiзге келу болiмшесi, олар 30 – га таман зейнеткерлер мен мугедектерге комек корсетдi. Онда тамактану, медициналык жэне мәдени жумыстар жургiзiледi.

Уакытша келу болiмшесi 15 адамга гана арналган. Онда емдеу жэне реабилитациялык жумыстар жургiзiледi, мэдени жэне материалдык комектер, тэулiктi тамактану жагдайлары жасалынады.

Уйге келiп элеуметтiк комек беру болiмшелерiнде калалык жерлерде 120 адамга, аулдык жерде 60 адамга комек бередi мунда зейнеткерлер мен мугедектердiн кунделiктi комектi кажет ететiн, ягни акысыз жэне акылай кунделiктi жэне уакытша элеуметтiк – материалдык комек беру жумыстары жургiзiледi.

Шугыл элеуметтiк комек беру болiмшелерiнде элеуметтiк камсыздандырудын кен жагдайлары корсетiлген:эр турлi жагдайда ыстык тамак пен азык – тулiкпен камтамасыз ету;киiм – кешек, аяк киiм жэне кажеттi куралдармен камтамасыз ету;эртурлi материалдык комектер; уакытша баспана тауы беру, онын iшiнде “сенiм телефоны”: кукыктык комек корсету, баскада комектiн формалары мен турлерiн колданады.

Мекен – жайлык элеуметтiк коргау. Ол ен бiрiншi комектi оте кажет ететiн адамдарга, ягни жалгыз басты зейнеткерлерге, мугедектерге жэне 80 жастан аскан карттарга кол ушын бередi

Элеуметтiк зерттеулердiн нэтижесi бойынша, камсыздандырудын ен тиiмдi турлерiне: зейнетакынын осуi, зейнетакымен камсыздандыру, уйге барып комек берудiе осуi, карттар уйiнiн осуi, онда карттардын жаксы туруына, турмысынын жаксы болуы жатады. Осы айтып кеткен зейнетакмен камсыздандыру жусмыстары ен курделiде тиiмдi элеуметтiк комек казiргi мемлекеттерде жаксы дамыган.

Кейбiр елдерде зейнеткерлер оз зейнетакысын енбек стажынын улкен – кiшiлiгiне карамай, бiрдей денгейде алатын болса, баска мемлекеттерде зейнеткерлердiн енбек стажынын улкендiгiне орай зейнетакысы жогары болады. Бул бiздiн мемлекетте де практика жузiнде журдi жэне ол жумыстар жалгасуда. 90 жылдары окiнiшке орай мемлекетте зейнетакы тагайындау жэне беру оте томен дэрежеде болды. Ягни зейнетакынын колемi оте томен болды жэне ол уакытында берiлмедi.

Аудандык жерлерде карт адамдарга тургылыкты мемлекеттiк органдар элеуметтiк комек ретiнде мынадай жумыстар жургiздi: жумыссыз зейнеткерлерге акшалай комек корсетiлдi; категорияларына байланысты карттарга льготалар жасалынады, ягни телефоннын, уйдiн акшасын томендеттi, дэрi – дэрмек дэрiгердiн жазылуымен тегiн берiлдi жэне тагы да баскалар.

Сонымен катар карттарга элеуметтiк – техникалык комек беруге конiл болу керек. Онда озiн –озi камсыздандыра алмайтын карттарга арналган киiм –кешек, аяк киiм, адамдардын омiрiне кажеттi курал саймандар гегиеналык процедураларды орындайтын курал кажеттiлiгi карастырылады.

Бул мэселенiн шешiлуiне архитекторлардын, дизайнерлардын, геронтологтардын оздерiнен бурыннан бар жоспалары мен жумыстарынын жолдары кэсiби – техникамен байланысты. Осларга токталсак

а) автоматтандырылган асуйлiк комплекс, тамак дайындау кезiнде програмалык операцияны кадагалау;

б) тосек тартып жаткан карттарды котерiп, оларга санитарлык – гигиеналык комек корсету аппараты;

в) арнайы карт адамдар колданатын уй жинау куралдары, сонымен коса жасы келген адамдарга оте кажеттi, комекшi, тиiмдi, зияны жок курылгы;

г)аяк киiмдi онай киуге арналган, аяк киiм жинап коюшы;

д) улкен адамдарга ваннада жуына алу кабiлетiн жасау;

Бул ой жаксы болганымен, бiздiн елде мундай курылгыларды колдану мумкiндiгi аз.

Ен жаксы дамыган камсыздандыру формасы, ол жалгыз басты аз халык туратын жергiлiктi жердегi карт адамдарга тегiн жол жумыстары болып табылады. Олардын iшiнде эртурлi кэсiптегi дэрiгерлер, элеуметтiк кызметкерлер. Олар турлi комек беру жумыстарын аткарады: медициналык, элеуметтiк, кэсiби, консультациялык жэне тагы баска.

Карт адамдарга элеуметтiк комек беру жэне камсыздандыру элеуметтiк кызметкер ушiн оте улкен iс – эрекет кимылы. Оздерiнiн бiлiмдерiмен,бiлiктiлiгiмен жэне адамгершiлгiмен олар карт адамдардын омiрiн жаксарта алады, ягни когамда оз орнын таба алушылыкка, омiрiнiн мэнiн тусiндiруге комектеседi.