Англия, Франция және Германияда өндірістік капитализмнің дамуы

Батыс елдерінде капитализмнің дамуы ортағасырлық экономиканың даму уақытымен сәйкес келді.11-15 ғ эксплуатацияның ауырлығына қарамастан, шаруаларға өздерінің шағын шаруашылығын ашуға мүмкіндіктер бола бастады.Италия, Германия, Англия және т.б. мемлекеттердің қолөнершілері еңбек өнімділігінің арқасында өндірістік тәжирибе жинақтап,өндірістік технологияларды дамытты.Бұл дамытулар 16 ғ ң басында материалдық өндірісте көптеген өзгерістерге алып келді.Шағын өндірістен ірі өндірістерге ауысу болып отырды. Жалпы алғанда өндіріс, жекелеп алғанда өнеркәсіп, өндіріс машинасына негізделе бастады.Бұл жаңалықтың енуіне Англияда болған өнеркәсіптік төңкеріс әсер етті.Ол өндіргіш күштердің дамуына жаңа сапалы негіз берді.Сол кезден бастап бірсыпыра еуропа елдерінде каптиалистік жолмен индустрияландыру ісі басталды.19-ғасырда және20- ғасырдың бас кезінде көптеген елдер бірінен соң бірі капиталистік система қойнауына ене бастады.Еуропадағы Англия, Франция,ГерманияИталия сияқты елдер мен қатар Батыста Солтүстік Америка,Шығыста Жапония ірі капиталистік елдерге айналып,өздеріне тән материалдық-техника базасын жасады.Материалдық техникалық база- белгілі бір қоғамның өндіргіш күштері негізінде дамып, қызмет атқаратын өзінің мазмұны жағынан әбден толық және дербес техника экономикалық категория.Бұл кез капитализмнің шарықтау шегі болды.Экономикалық жүйеде еркін бәсекеден мемлекеттік монополияға өту процесі кең етек алды.Сөйтіп, каптиалистік монополия қалыптаса бастады.Шарттары:энергетикалық базаның өсуі; ірі, ауыр техникалық жетістіктердің қолданылуы, транспортта жаңа қозғалтқыш механизмді енгізілуі т.б.Германия. экономикалық салмағы жағынан Англия мен Францияны басып озған мемлекет.Мұнда ірі өндіріс құрылысы болды. Ерекшелігі: өндіріс, сауда, көлік біріккен ірі банктердің бақылауында болуы.1910 жылы жалпы салымның 10 млрд. маркасы 10 ірі банк иелігінде болған. Мемлекеттер картель мен синдикат қолданылған. Мысалы көмір саласындағы «Рейнско-Вестфальский»синдикаты.

Англия. Бұл елде ескі құралдар мен төмен деңгейдегі еңбек өндірісіне байланысты үлкен шығындар болып, Германия сияқты мемлекеттен өндірістік капитализм жағынанан артта қалуына себеп болды.Негізгі даму бағытында колониялық империя ұстанымын қолданды.Бұл бағыт жоғары табыс пен ұлттық тауар өндірісін сақтауға көмектесті.Ал Францияда 19-ғасырдың соңында колониялық империяны құрды.Ол нарықта өнім өндіруге кепіл берді. Жеңіл өндірісте негізгі кәсіпорындар дербестігін сақтап қалған болатын.