Зертханалық жұмыс №3

Тақырыбы: Енгізілетін тыңайтқыштардың мөлшерін есептеу.

Мақсаты: Берілген ауданға калийлі, азотты, фосфорлы тыңайтқыштардың мөлшерін есептеп шығаруды үйрену.

Жұмысқа түсініктеме:

Ауыл шаруашылығында қолданатын барлық тыңайтқыштар органикалық, минералды, бактериялы және жақсартушы тыңайтқыштар болып бөлінеді.

Органикалық тыңайтқыштарға жататындар: көң, құс санғырағы, күйген көң, торф, жасыл тыңайтқыщтар, ет, балық, тері өнеркәсібінің қалдықтары т.б. Органикалық тыңайтқыштарды қоректік заттар жартылай немесе толығымен органикалық қосылыстар түрінде болады.

Минералдық тыңайтқыштарға өсімдікке қажетті қоректік заттары бар химиялық қосылыстар жатады. Олар: азот, фосфор және калий тыңайтқыштары, сонымен бірге микротыңайтқыштар: бор, молибден, мыс, калий және т.б. элементтер. өсімдіктер тыңайтқыштардың құрамындағы барлық заттарды пайдаланбайды. өсімдіктер пайдаланатын бөлігі әсер етуші зат деп аталады.

Бактериялы тыңайтқыштарға құрамында пайдалы топырақ микроорганизмдері бар препараттар жатады. Олар топырақтың қоректік режимін жақсартатын пайдалы микроорганизмдердің дамуына, көбеюіне септігін тигізеді. Нәтижесінде өсімдіктерді азотпен, фосформен, және т.б. элементтермен қамтамасыз ету жақсарады.

Топырақты химиялық жақсарту кезінде, яғни қышқылдану және сорланумен күресу кезінде, жақсартқыш тыңайтқыштар қолданады. PH = 4,5 – 5,5 болған кезде ізбес енгізу керек.

Тыңайтқыштардың мөлшерін 1га – ға қажетті әсерлі заттың мөлшері ретінде көрсетеді.

Тыңайтқыштарды енгізудің 3 әдісі бар:

1. Негізгі немесе тұқым еккенге дейін;
2. Егу кезінде;
3. Еккеннен кейін немесе үстеп енгізу.

Енгізілетін тыңайтқыш мөлшерін төмендегі формуламен анықтауға болады:

Д = 100 В / К

Мұндағы: Д – тыңайтқыш мөлшері, т/га;

В – тыңайтқыштағы әсерлі зат құрамы;

К – егіс көлемі.

Тапсырмалар:

1. Күздік бидайдың жоспарланған өнімділігі үшін N, P O, K O мөлшерін анықта. Өнім у =53 ц\га; 1т өніммен шығатын N, P, K мөлшерлері; N – 30кг; P₂ O₅ – 11кг;, K₂O – 20кг.
2. Топыраққа әсерлі зат мөлшері мынандай:

N – 162кг\га; P₂ O₅ - 136кг\га; K₂O – 94кг\га мөлшерінде енгізілу қажет

болғандағы тыңайтқыштардың мөлшерлерін есепте.

Бақылау сұрақтары:

1. Тыңайтқыштар қандай топтарға бөлінеді?
2. Органикалық тыңайтқыштарға қандай тыңайтқыштар жатады?
3. Бактериялы тыңайтқыштардың маңызы қандай?
4. Тыңайтқыштарды енгізу әдістері қандай?
5. Енгізілетін тыңайтқыш мөлшерін қалай есептейді?