Сөйлеу бұзылыстарының пайда болу себептері

Құрсақта даму кезеңінде, туылу сәтінде және баланың алғашқы даму кезеңінде миына жағымсыз әсер алуы сөйлеу бұзылыстарына соқтырады. Сөйлеу жетілмеуінің құрылымы мен деңгейі мидың зақымдалуының ауырлығына және жайылтпаушылығына байланысты. Бұл факторлар миға ауытқушылық әсер ету уақытымен байланысты. Мидың ең ауыр зақымдануы ерте эмбриогенез кезеңінде /құрсақтағы эмбрионның 3-4 айға жетуі/ жүйке жасушаларының дифференциациялануы байқалады.

Мидың жетілмеуі негізінде сөйлеудің ауыр бұзылыстарының пайда болуының ең жиі себептері жүктілік кезінде ананың инфекция мен интоксикацияға шалдығуы, туылу сәтінде зақымдалу, ана мен нәрестенің резус-фактор немесе қан тобының сәйкес келмеуі, орталық жүйке жүйесінің аурулары және баланың алғашқы даму жылында миының зақымдалуы болып табылады.

Алкогольдік синдромға шалдыққан балалар аз салмақпен туылады, психикалық және физикалық дамуда артта қалады. Бұл балаларда жалпы сөйлеу жетілмеуі мен қозғалыстың тежелу синдромы бірігеді, олардың ақыл-ой жұмысына қабілеттілігі өте төмен.

Егер бала миының сөйлеу бөлімдеріне жағымсыз әсер оның сөйлеуі қалыптасқан кезде орын тапса, онда ол құлдырауы мүмкін /афазия/.

Сөйлеудің жалпы жетілмеуі аяқталмаған ауытқушылық процестің нәтижесі болып табылады. Оны ағымдық жүйке-психикалық ауырулар әсерінен пайда болатын сөйлеу дамуының бұзылыстарынан ажырата алу қажет /эпилепсия, шизофрения және т.б./. Интеллектуалдық жетілмеуі бар балаларға қарағанда анық көріністері байқалады - минималды ми дисфункциясы. Сөйлеу бұзылыстары этиологиясында ерекше орынды перинаталдық энцефалопатия алады - туылу сәтінде мидың зақымдануы.

Орталық жүйке жүйесінің органикалық және функционалдық жетіспеушілік деңгейі мен локализациясына байланысты сөйлеу бұзылыстарында байқалуы мүмкін:

1. Локальді сөйлеу кемістігі /бас миының сөйлеу бөлімдерінің жетіспеушілігі/ - танымдық сфераның екінші деңгейлі бұзылыстары.

2. Бірлескен психосөйлеу кемістігі /сөйлеу бөлімдерінің және бас ми самай-төбе-желке бөлімдерінің қыртыстары/ құрылымына танымдық сфера мен сөйлеу бұзылыстары кіреді.