Белоктық дистрофия.Гиалинді-тамшылы,гидропикалық дистрофия.Фибриндік өзгерістер.Амилоидоздар туралы айтыңыз?

Жасуша белок алмасуының бұзылуын белоктық дистрофия деп атаймыз.Белоктық паренхималық дистрофияға:гиалинді-тамшылы,гидропиялық,және түлеу жатады.Гиалинді тамшылы дистрофия – жасуша цитоплазмасында гиалин белогіне ұқсас ірі ірі белок тамшыларының пайда болуымен сипатталады. Эл.микроскоппен қарағанда бұл тамшылардың өте ірі,ыдырап жатқанлизосомалар екені анықталды. Бұл өзгерістер негізінен бүйрек өзекшелерінің эпителийінде,бүйрек шумақтары сүзгісінің күшейгенінде н/е белоктардың бүйрек өзекшеліктерінде қайта сорылу бұзылғанда көрінеді. Сонымен гиалин тамшылы дистрофия гломерулонефритке байланысты дамыған нефроздық стндромда,бүйрек амилоидозында,диабетте көрінеді. Негізі бұл қайтымсыз,жасушаның коагуляциялық некрозына соқтыратын үдеріс болып,бүйрек қызметінің төмендеуімен,егер ұзақ уақытқа созылса бүтіндей бұзылуымен сипатталады. Бауырда – бауыр церрозы,жүректе –инфаркт. Гидропиялық(сулы,вакуольді)дистрофия жасуша цитоплазмасында сүйықтықпен толған вакуольдердің пайда болуымен сипатталады.Кейде цитоплазманың ультрақұрылымдары толығымен диструкцияланып жасуша сүйықтықпен толған баллонға ұқсап қалады,оның ішінде тек жүзіп жүрген ядросы ғана көрінеді.Бұл өзгерістерді балондық дистрофия немесе жасушаның фокальды колликвациялық некрозы деп атайды.Түлеу-ол гиперкератоз,түле үрдісінің күшеюімен сипатталады.Патолоиялық тума түрі ихтиоз.Түлеу үрдісі жалпақ эпителийден өсетін қатерлі ісік үшін де тән құбылыс.жасушалар арсында кератиназация нәтижесінде карцинома деген қабат-қабат болып жайғасқан құрылымдар пайда болады. Амилоидоз (Amyloidosis, amylum+еіdеs —оsіs— патология, крахмал тәрізді өзгеріс) — Аралық тканьде күрделі белоктық зат —амилоид — түзілетін мезенхималық дистрофия. "Крахмал тәрізді" деген атауын К.Рокитанский ұсынған. Себебі амилоид йод пен күкір қышқылыныңәсерінен, крахмал сияқты, көкшіл түске боялады. Амилоидоздар – з.а.өте ауыр бұзылуының нәтижесінде ағзалардың аралық тінінде құрамы өте күрделі,қалыпты жағдайда кездеспейтін,аномалды белоктық заттың түзілуі

Дистрофияның даму себептері: клетканың автореттелуінің бұзылуы, қоректі тасымалдау жүйесі қызметінің және қоректі реттейтін эндокринді және жүйке жүйелерінің бұзылулары.

Дистрофия, нәрсіздену (гр. dys - бұзылыс, trophe - қоректену)—

Зат алмасуының бұзылуына байланысты туындайтын жасушалар мен тіндердегі сапасы мен саны жағынан өзгерген зат алмасу өнімдері пайда болуы және жинақталуымен сипатталатын дерттік үрдіс.

Балалардың тамақтануының ұзақ уақыт бұзылуынан туындайтын, бойының өсуі мен дене дамуының кешеуілдеуімен, ағза қарсыласуының төмендеуімен сипатталатын дерттік жағдай.

Дистрофияның дамуына мына өзгерістер себеп болады:

• Инфильтрация.Қан арқылы келген заттардың жасушаға немесе жасушааралық тканьге мөлшерден тыс сіңіп қалуы;

• Декомпозиция.Ыдырау.Бұл қалыпты жағдайда бір бірімен берік байланысқан,бірақ патология жағдайында ыдырап жеке жеке көрініп қалатын заттарға тән.

• Трансформация.Бір заттың орнына екінші заттың түзілуінен туындайтын патологиялық өзгерістер.

• Денатурация.Белоктардың әр түрлі жағдайларға байланысты ұйып немесе бірігіп ірі тамшылар түзуі.

• Бейтабиғи синтез.Бұған мысал ретінде жасушалар мен тканьдерде табиғи жағдайда кездеспейтін заттардың,амилойд белогының,алкаголь гланинінің пайда болуын келтіруімізге болады.

Жасушада синтезделіп жатқан заттардың өз мерзімінде ыдырамай йитоплазмада жинақталып қалуы.

Атрофия (грек, atropheo; а — жоқ; trophe — қоректік зат, тамақ) — қоректік заттың келмеуіне немесе жетіспеушілігіне байланысты дене мүшелері мөлшерінің кішірейіп әлсізденуі. Атрофия көбіне мүшелерді қоректендіретін қан жөне лимфа тамырлары қызметін реттейтін жүйкелердің зақымдануы нәтижесіңде өрбиді. Атрофия деп ағза клетка көлемінің кішірейіп, қызмет қарқынының төмендеуін немесе бүтіндей тоқтауын атайды. Семудің физиологиялық және патологиялық түрлерін ажыратады. Физиологиялық семуге балалардың кіндік қан тамырларының, кейінірек айырша безінің семуін мысалға келтіруге болады. Бұлар жас организмнің дамуына яғни эволюцияға байланысты болатын семуге жатады. Қартайғанда сему процесі барлық ағзаларды, жүйелерді қамтиды. Бұл қартаю яғни инволюция нәтижесінде дамитын семудің мысалы. Патологиялық сему белгілі бір ауру тудырушы себептерге байланысты болады

10. Шығу тегіне, таралуына және зат алмасудың бұзылу түріне байланысты дистрофияны жіктеңіз. Дистрофия деп жасушалар мен тіндерді зат алмасуының бұзылуна байланысты дамитын патологиялық үдерістерді түсінеміз. Зат алмасу үдерісі, әсіресе биомолекулалардың бірлігі, тіршіліктің өмір сүрудің биологиялық негізі болып есептелінеді. Организмнің қалыпты қызметі үшін құрылыс материялы есебінде белоктар, энергия көзі есебінде майлар мен көмірсулар және менералдық заттар мен витаминдар қажет. Зат алмасу үдерісінің барысы организмнің туа біткен ферменттік жүйесімен реттеліп отырады. Дистрофияның түрлері:

1. Морфологиялық өзгерістердің стромада немесе паренхимада дамуына байланысты дистрофияның: паренхималық (паренхимада өтетін,) стромалық – қан тамырлық жіне аралас түрі.

2. Зат алмасудың түріне қарап: белоктық, майлы, көмірсулы, минералдық

3. Тұқымқуалаушылық жағдайының тәуелділігіне қарап: туа пайда болған және тұқымқуалау жолмен пайда болған.

4. Таралуына қарап: жалпы және жергілікті түрлерін ажыратады.