Силлабус

Экономика кафедрасы

БЕКІТЕМІН

Бірінші проректор – оқу-дістемелік

жұмыстар жөніндегі проректор

_________Еркінбаева Л.К.

«25»_____06______2013 ж.

Еңбек экономикасы пәнінен

ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Мамандықтар: 5В050600- Экономика

Оқыту түрі: қашықтықтан оқыту технологиялары бойынша сырттай

Талдықорған 2013ж

Оқу - әдістемелік кешені типтік оқу бағдарламасына сәйкес және ҚР ГОСО негізінде 5В050600- Экономика мамандықтар үшін аға оқытушы Казиева Л. Ж. құрастырған ______________________

(оқытушының қолы)

экономика кафедрасында қарастырылды.

"__22_" _____________06________2013 жыл. №___10______ хаттама

Кафедра меңгерушісі Тулешова Г.Б. ___________

"_24__" _______06______________2013 жыл. №____5_____ хаттама

Қаржы - экономикалық факультетінің әдістемелік бюросымен расталған

әдістемелік бюроның төрайымы Габдуллина Р.Ж. _____________

	І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті	СМЖ ЖМУ Е/ОӘК.09-2012 2 басылым
САПА МЕНЕДЖМЕНТ ЖҮЙЕСІ
Силлабус	Ф.4.09-42
01.09.2012 ж.

Қаржы-экономикалық факультет

Экономика кафедрасы

Еңбек экономикасы пәні бойынша

СИЛЛАБУС

5В050600- Экономика мамандығы үшін

Оқыту формасы: қашықтықтан оқыту технологиялары бойынша сырттай

Курс: 1

Семестр:1

Кредит саны: 3

Барлық дәрісханалық сағат: 135

Аудиториялық сағаттар барлығы: 27

Оның ішінде:

Дәрістер: 3

тәжірибелік сабақ: 3

F2F консультациялар: 21

Барлық дистанциондық сағаттар: 108

Оның ішінде СӨЖ: 78

Дәрістер: 27

Семинар: 27

ӨЖ: 24

on-line, off-line консультациялар: 30

Аралық бақылаулар: 2

Емтихан: 1

Талдықорған 2013ж

Оқытушы туралы мәлімет: Казиева Лаура Жеңіс қызы

Экономика кафедрасының аға оқытушысы

Жұмыс стажы: 16 жыл, Е-mail: Е-mail: [email protected]

Пререквизиттер: Экономикалық теория

Постреквизиттер: Кәсіпорын экономикасы

Курстың қысқа мазмұны

«Еңбек нарығының экономикасы» пәнінің мақсаты – әр түрлі факторлардың әсерімен еңбек процесінде туындайтын әлеуметтік-экономикалық қатынастарды зерттеу, сонымен бірге еңбек категориясына байланысты сұрақтарды қарастыру.

Курстың міндеттері:

- жалпы экономика және еңбек секторы арасындағы өзара қатынастарды талдау;

- еңбек өнімділігі, жұмыссыздық, еңбекпен қамту деңгейлерін анықтау;

- еңбекпен қамту және еңбек ақы, инфляция мен жұмыссыздық, өндірістегі қысқарту мен еңбекпен қамту арасындағы өзарабайланыстарға болжау жасау білу;

- факторлар бойынша еңбек өнімділігінің өсімін анықтау;

- еңбек қатынастарының нысандарын ажырата білу.

Пәнді оқығаннан кейінгі студенттің игеруге тиісті білімдері іскерліктері мен дағдылары

Ø Сабақтың барлық нысандарына белсенді қатысу

Ø Зерденелетін проблемаларға шығармашылық тәсілдеме

Ø Ойлаудың талдамалық амалын дамыту

Ø Қалыптасқан идеологияға, сақтанымпаздық және кері дәстүрлерге, көзқарастарға, үстанымдарға қатысты оқытушылардың объективті келуі

Ø Қазіргі ғылыми және аспаптық әдістерді, әдістемені қолдана білу

Ø Тәртіптілік, ұқыптылық, мұқияттылық

Ø Сабаққа кешікпеу керек

Ø Сабақ кезінде сөйлеуге, сағыз шайнауға, газет оқуға болмайды, ұялы телефонды сөндіру керек

Ø Сабаққа дұрыс киініп келу керек

Ø Сабақты босатпау керек, ауырғанда анықтама әкелу керек

Ø Босатқан сабақтары үшін оқытушының анықтаған уақытына жұмыс жасауы керек

Ø Тапсырмаларды орындамаған жағдайда қорытынды баға төмендейді

Ø Оқу процесіне белсеңді қатысу керек

Ø Үй тапсырмасын уақытында орыңдауға тырысу керек

Ø Курстастарына және оқытушыларға ашық және жақсы ниетте болуы керек

Ø Барлық өткен сабақтарды қайталап отыру керек

Ø Тиянақты және міндетгі болу керек

Пән бойынша студенттің білімін балмен бағалау көрсеткіші

Білімді бағалаудың балдық-рейтингтік жүйесі

Баға қоюдың критерийлері

Лекциялардың күнтізбелік-тақырыптық жоспары

Тәжірибелік сабақтардың күнтізбелік - тақырыптық жоспары

F2F, on-line, off-line режимінде өткізілетін консультацияларының

күнтізбелік - тақырыптық жоспары

ЕМТИХАН СҰРАҚТАРЫ

1. Қоғамдық еңбек мәні және ролі.

2. Еңбек процесінің эволюциясы (дамуы).

3. Еңбек туралы ғылым.

4. Еңбекке сұраныс және ұсыныс.

5. Еңбек нарығындағы шектеулер.

6. Еңбек тауар ретінде және оның қасиеттері. Жұмыс күші.

7. Кәсіптік одақ және оның әрекеті.

8. Еңбек нарығы – нарықтық экономиканың буыны ретінде.

9. Еңбек нарығының элементтері және құрылымы.

10. Еңбек нарығы механизмінің теориялық тұжырымдамасы.

11. Еңбек нарығын саралау.

12. ҚР еңбек нарығының қалыптасуы және ерекшеліктері.

13. Жұмыспен қамту түсінігі және түрлері.

14. Қоғамдағы жұмыссыздық мәні және нысандары.

15. Еңбекпен қамту саласындағы мемлекеттік саясат.

16. ҚР еңбек туралы заң. Еңбек туралы нормативтік және заң актілері.

17. Қызметкерлер саны мен құрамы.

18. Жұмыс уақыты.

19. Еңбек қатынастарының нысандары.

20. Қызметкерлерді жоспарлау.

21. Еңбек өнімділігінің мәні.

22. Еңбек өнімділігінің факторлары.

23. Еңбек сапасының бағасы.

24. Еңбекті ұйымдастыру мәні, тарихы және теориялары.

25. Еңбекті ұйымдастырудағы психофизиология.

26. Еңбек жағдайлары.

27. Еңбекті мөлшерлеу.

28. Жұмыс орны және жұмысшы қызметтері.

29. Жалақы мәні, принциптері.

30. Жалақы құрамы және нысандары.

31. Қосымша төлем мен үстеме ақы.

32. Сыйлықтар.

33. Еңбек төлемінің шығындары.

34. Еңбекті басқару мәні.

35. Еңбекті басқару принциптері.

36. Еңбекті басқару элементтері.

37. Еңбек үәждемесін басқару.

38. Еңбекті басқарудың қазіргі кездегі тәжірибесі (шетелдік мәліметтер).

39. Қазақстанның еңбек нарығының қалыптасуы және әркет етуі туралы «Қазақстан 2030 стратегиясы».

40. Қазақстанның еңбек нарығының аймақтық және ұлттық ерекшеліктері.

41. Нарықтық экономика кезіндегі еңбек нарығының актуалды мәселелері.

42. Экономикасы дамыған елдердегі жұмыссыздық пен жұмыспен қамту мәселелерін шешудегі шетелдік тәжірибені талдау. Әлемдегі жұмыспен қамту мәселелерінің қазіргі жағдайы.

Әдебиеттер (негізгі):

1. ҚР «Халықты жұмыспен қамту туралы» Заңы.- Алматы, 1999ж.

2. Адамчук В.В. Экономика и социология труда. –М.,1999.

3. Акимова Н.В. Производительность труда в промышленности. –М.,1991.

4. Бейсенов С.Д., Мухамбетов М. Рынок и проблемы занятости в РК.- Алматы, 1996.

5. Рейнольдс Я.Дж. Экономика труда. М.,1987г.

6. Ремизов М. Основы экономики труда. –М.,1991г.

7. Бейсенов С.Д., Мухамбетов М. Рынок и проблемы занятости в РК.- Алматы, 1996.

8. Владимирова Л.П. Рынок труда.-М., 2002.

9. Торегожина М.Б. Экономика рынка труда. Алматы, 2005.

Әдебиеттер (қосымша):

10. ҚР «Мемлекеттік қызмет» туралы Заңы. –Алматы, 2003.

11. Мамыров Н.К., Саханова А.М. Государство и бизнес. – Алматы, 2002г.

12. Мескон М. Идр. Основы менеджмента. –М.: Дело,1998г.

13. Вопросы труда. Бюллетень Министерства труда и социальной защиты РК.

14. Кодекс законов о труде КазССР, официальный текст с дополнениями на 01.04.1995г.-Алматы, 1995.

15. Концепция государственной политики занятости населения (Собрание актов Президента РК и правительства РК №22, 1996).

16. Экономикалық теория. В.Крымова.Алматы,2003.

17. Мауленова С.С. Экономикалық теория.Алматы,2003.

18. Экономикалық теория. Аубакиров Я. Алматы,1999.

19. Осипова А. Экономикалық теория. Алматы, 2002.

20. Жүнісов Н, Нарықтық экономика негіздері. Алматы, 2000.

21. Мамыров Н.К. Тлеужанова Н. Макроэкономика. Алматы, 2003.

22. Sharachchandra M. Lélé^.. Sustainable development: A critical review // http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0305750X9190197P

23. Takumi Naito. A Ricardian model of trade and growth with endogenous trade status // http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022199611001450

24. Gary Gereffi. International trade and industrial upgrading in the apparel commodity chain // http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022199698000750

25. Scott L. Baier,^, Jeffrey H. Bergstrand^c. Do free trade agreements actually increase members' international trade? // http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022199606000596

26. Holger Breinlich, Chiara Criscuolo^.International trade in services: A portrait of importers and exporters // http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022199611000328

27.

ДӘРІС КЕШЕНІ

1 тақырып. Курс мақсаты, мазмұны және пәні. Еңбек қоғамдық пайдалы әрекет ретінде.

«Еңбек нарығының экономикасы» курсының маңызы, оның мәні мен мазмұны. Негізгі түсініктер. Еңбек нарығы қамтитын негізгі сұрақтар. Нарықтық экономика кезіндегі еңбек және еңбек қатынастары.

Еңбек мәні және қасиеттері. Еңбек процесінің негізгі элементтері. Әлеуметтік құбылыс ретіндегі еңбектің қызметтері. Еңбек өнімі мен мазмұны. Еңбек сипаты және оның түрлері. Еңбек процесінің эволюциясы. Еңбектің ең алғашқы көріністері, ерекшеліктері, мазмұны.

Еңбекті зерттеудегі экономис-ғалымдардың ой-пікірлері: У.Петти, А.Смит, Т.Мальтус, Д.Рикардо, К.Маркс, А.Маршалл.

Еңбек туралы ғылым. Қазіргі еңбектің бағыттары және басқа ғылымдармен байланысы.

2 тақырып. Жұмыс күшіне сұраныс және ұсыныстың қалыптасуы.

Еңбек сұранысы және ұсынысы. Еңбек сұранысына әсер етуші фактолар. Еңбек ұсынысы және оған әсер етуші факторлар. Еңбек нарығындағы тепетеңдік баға. Еңбек нарығының конъюнктурасы. Еңбек ресурстарын талдау және жіктеу.

Еңбек нарығындағы шектеулер. Еңбек нарығын мемлекеттік реттеу.

Еңбек тауар ретінде және оның қасиеттері. Жұмыс күші. Кәсіптік одақ және оның әрекеті.

3 тақырып. Еңбек нарығының мәні. Еңбек нарығының басқа ресурс нарықтарымен байланысы.

Еңбек нарығы – нарықтық экономиканың буыны ретінде. Еңбек нарығының қызметтері. Еңбек нарығының элементтері және құрылымы. Еңбек нарығы жетілмеген бәсеке ретінде.

Еңбек нарығыны механизмінің теориялық тұжырымдамасы. Классикалық, жаңаклассикалық, марстік, кейнстік, институционалды, монетаристік теориялар. Еңбек нарығын саралау.

ҚР еңбек нарығының қалыптасуы және ерекшеліктері.

4 тақырып. Еңбек нарықтары жұмыспен қамту мен жұмыссыздықты реттеу құралы ретінде.

Еңбек ресурсы: мәні, құрамы және түрлері. Экономикалық тұрғыдан белсенді халық деңгейін анықтау. ҚР еңбек ресурстарының құрамы. Еңбекпен қамту. Жұмыс уақыты және еңбекпен қамтуды ұйымдастыру нысандары.

Қоғамдағы жұмыссыздық. Жұмыссыздықтың мәні, түрлері және деңгейін анықтау. ҚР жұмыссыздық проблемалары. Жұмыссыздарды әлеуметтік қорғау бағыттары. Еңбекпен қамту орталығының міндеттері.

5 тақырып. Еңбек нарығын реттеу және қалыптастырудағы мемлекеттің ролі. ҚР еңбек туралы заңнамасы.

Еңбекпен қамту саласындағы мемлекеттік саясат. Халықты жұмыспен қамту бағдарламасы. ҚР еңбек туралы заң. Еңбек туралы нормативтік және заң актілері.

Еңбек нарығындағы жұмыспен қамтудың белсенді саясаты. Еңбек нарығындағы жұмыспен қамтудың пассивті саясаты. Реттемелі еңбек нарығы. Жастардың еңбек нарығы. Зейнеткерлер еңбек нарығының ерекшекліктер. Әйелдер еңбек нарығының әрекет етуі.

Жұмыспен қамтудің мемлекеттік қызмет жүйесі.

6 тақырып. Кәсіпорын қызметкерлері және еңбек қатынастарының нысандары.

Қызметкерлер саны және құрамы. Жұмысшылардың міндеттері мен құқықтары. Кәсіп, мамандық, біліктілік. Жұмысшылар категориясы. Кәсіпорын қызметкерлері қозғалысының көрсеткіштері. Жұмыс уақытының балансы. Еңбек қатынастарының нысандары. Еңбек келісімі және шарты. Ұжымдық шарт. Жеке адамның еңбек шарты. Қызметкерлерді жоспарлау. Штаттық тізім. Қызметкерлерді басқару концепциялары.

7 тақырып. Еңбек өнімділігі және тиімділігі.

Еңбек өнімділігі мәні және есептеу әдістері: құндық, натуралды, еңбек. Еңбек сыйымдылығы. Еңбекті механикаландыру деңгейі. Еңбек тиімділігі.

Еңбек өнімділігінің факторлары. Еңбек сапасын бағалау. Жұмысшының еңбекке қатысу коэффициенті және оның көтеруші, төмендетуші мағыналары. Сіңірген еңбегі бойынша бағалау, ережелерін қолдану. Қызметкерлердің іскерлік бағалануы. Аттестация.

8 тақырып. Еңбекті ұйымдастыру.

Еңбекті ұйымдастыру мәні және жүйесі. Еңбекті ғылыми жолмен ұйымдастырудың негізін қалаушылар. Тейлоризм, фордизм жүйелері. Социотехникалық тәсілдеме концепциясы. Еңбек гумманизмі теориясы. Еңбекті ұйымдастырудағы психофизиология. Еңбек интенсивтілігі. Еңбек жағдайлары: физикалық, химиялық, биологиялық, радияциялық.

Еңбекті мөлшерлеу мақсаттары. Еңбек мөлшері және еңбек нормативі. Жұмыс орны және оған қойылатын талаптар. Жұмысшылардың қызметтері.

9 тақырып. Жалақының экономикалық мәні мен түрлері.

Жалақы мәні және еңбек ақыны ұйымдастыру принциптері. Жалақы қызметтері және түрлері, нысандары. Қосымша төлем және үстеме ақы. Өтемдік және ынталандырушы қосымша төлем мен үстеме ақы. Сыйлықақы жүйесі және оның түрлері.

Еңбек төлемінің шығындары. Жалақы қорының көрсеткіштері.

10 тақырып. Еңбекті басқару.

Еңбекті басқару мақсаттары және объекті. Еңбек уәждемесі. Қажеттілік, мүдде, уәж, ынта-еңбек етуге итермелейтін көрсеткіштер. Уәждеменің процессуалдық теориялары. Кадрлық саясат. Еңбекті басқару элементтері. Еңбекті басқарудың қазіргі кездегі тәжірибесі (шетелдік мәліметтер).

11 тақырып. Қазіргі еңбек нарығының актуалды мәселелері.

Қазақстанның еңбек нарығының қалыптасуы және әркет етуі туралы «Қазақстан 2030 стратегиясы».

Қазақстанда еңбек нарығының қалыптасу ерекшеліктері және жұмыспен қамту саласындағы құрылымдық өзгерістер. Қазақстанның еңбек нарығының аймақтық және ұлттық ерекшеліктері. Нарықтық экономика кезіндегі еңбек нарығының актуалды мәселелері. Қазақстан нарығында шетелдік жұмыс күшін пайдалану мәселелері.

Экономикасы дамыған елдердегі жұмыссыздық пен жұмыспен қамту мәселелерін шешудегі шетелдік тәжірибені талдау. Әлемдегі жұмыспен қамту мәселелерінің қазіргі жағдайы.

Халықаралық еңбек ұйымының (ХЕҰ) жұмыс әдісі. ХЕҰ және оның Қазақстандағы әрекеті.

“Еңбек экономикасы” пәнінен семинар сабағын жүргізуге әдістемелік нұсқаулар

Еңбек экономикасы пәнінен лекция оқумен қатар семинар сабағын белсенді жүргізу оқу процесінің маңызды формасы болып табылады. Семинар және лекция сабақтарының ортақ мақсаты – “ Еңбек экономикасы ” пәнін студенттерге тереңдетіп оқыту, теорияны практикамен ұштастыру болып табылады.

Бұл курсты оқу барысында студенттер еңбек экономикасының мәнін түсініп, Қазақстандағы алатын орнын, қазіргі дамуын, мемлекеттік реттеудің қызметтерін біледі. Семинар сабағында еңбек экономикасының ның маңыздылығын, түрлерімен, құрылымы мен жағдайын бүгінгі даму тұрғысынан қарастырып, оны талдаған жөн.

Еңбек экономикасын теориялық бағытта қарастырып қоймай, олардың практикалық жақтарын қарастыру қажет.

Семинар сабағының айырықша міндеті – лекцияны тыңдау нәтижесін және қажетті әдебиеттермен жұмыс істегеннен кейін әрбір тақырыптың сұрақтары бойынша студент білімін тереңдетіп, оны жете меңгеруге тиісті; жоғары оқу орнында осы пәннен алған білімін оны бітіргеннен кейін де толықтырып, жетілдіруге тиісті; семестр бойынша студенттердің өз бетінше ізденіп, семинарға дайындалғанына жүйелі бақылау жасау қажет.

Семинар сабағы оқытушы және студент үшін де оқу процесінің күрделі және қиын формасы болып табылады. Семинар сабағының табысты өтуі тікелей оқытушының методикалық тұрғыдан сабақты дұрыс құруына, әдебиеттерді оқып, қарауын үйретіп, ұйымдастыруына тікелей байланысты. Семинар сабағын жүргізу барысында оқытушы студеттің жауабына дұрыс көңіл бөліп, уақтысында шешім қабылдап, студенттердің белсенділігін үнемі арттырып отыруға тиісті.

Семинар сабағының белсенді түрде өтуі оны дұрыс ұйымдастыра алуына, топтың дайындығына тікелей байланысты.

ӨЖ орындау бойынша әдістемелік нұсқау

Студенттердің өздік жұмысы әрбір студенттің қажетті ақпаратты талдауына, өзбетінше даярлануға, қажетті тапсырманы өз уақтысында тиімді қолдануға көмектеседі.

Өздік оқудың мақсаты студенттердің өзбетінше оқып білім жүйесін кеңейту болып табылады. Ол олардың білім деңгейіне байланысты орын алады.

1. Аудиторияда алған білімді кеңейту, тереңірек бекіту.

2. Жаңа білімді белсене қабылдау.

3. Проблемалардың шешімін табуға.

4. Студенттің жеке өзіндік ой-пікірін қалыптастырады.

5. Ситуациялық жағдайда практикалық тәсілдерді қалыптастыру.

Өздік жұмыс арнайы оқулықтармен жұмыс істеуді, сөздіктерді қолдануды, периодикалық баспаларды, газет-журнал мақалаларымен жұмыс істеуді дамытады. сонымен қатар интернетпен жұмысты, ұйымдастыруды, белсенділікті мәселенің шешімін табуды қарастырады.

ӨЖ-ДІҢ КҮНТІЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ