Санитарлы - көрсеткіш микроорганизмдер саны – СКМ

1. Жалпы микробтық сан – 1 г. немесе 1 мл. субстраттағы микробтардың жалпы саны. Петри табақшадағы қатты қоректі орталарда өсіп шыққан колония түзі бірліктердің жалпы саны. Зерттелетін объектідегі мезофильді аэробты факультативті анаэробты микроорганиздердің саны (МАФАнМ) анықталады. Органикалық заттармен ластанған орталарда ЖМС жоғары болады немесе ЖМС – ның жоғары мәні ортаның органикалық ластанғандығын көрсетеді яғни мұндай орталарда патогенді микроорганизмдердің болу ықтималдығы жоғарылайды. ЖМС жылдам анықта үшін микроскоп арқылы немесе арнайы электорндық есептегіштермен тікелій санауғу болады.

2.Санитарлы - көрсеткіш микроорганизмдер саны – СКМ – санитарлық микробиологияның өзіндік әдісі. Қоршаған ортаның әрбір объектісіне тән санитарлы - көрсеткіш микроорганизмдер бар. Санитарлы - көрсеткіш микроорганизмдерге адам организмі мен жылы қанды жануарлардың асқазан ішек жолдары мен жоғары тыныс алу мүшелерінің облигатты микрофлорасының өкілдері жатады. СКМ – ге қойылатын талаптар:

• адам организмі мен жылы қанды жануарлардың бөлінділерінде әрдайым болу және қоршаған ортаға көп мөлшерде бөліну;

• адам организмі мен жылы қанды жануарлардан басқа табиғи резервуарлары болмауы қажет;

• қоршаған орта объектілерінде белсенді көбеюге қабілетсіз (тағамдық өнімдерден басқа);

• патогенді микроорганизмдерге қарағанда, қоршаған ортада ұзағырақ тіршілік ету;

• қоршаған ортада сыңарлары мен аналогтары жоқ;

• қоршаған ортада биологиялық қасиеттерін өзгертпейді немесе салыстырмалы аз өзгергіштік тән;

Орта көрсеткіш бойынша Петри табақшаларында өсіп шыққан колониялар саны 75 болды(а), сұйылту коэффициенті 10 нын 2 дәрежесі,егуге алынған суспензия көлемі 0,1(v) болса,1 л сүт өнімінде қанша микроорганизм клеткалары болғаны

Сүзбе үлгісінен егілген әмбебап қоректік орта ЕПА бар Петри табақшасында барығы 186 (Хбарлығы), колония өсіп шыққан, соның ішінде сүт қышқылды бактерияларға тән колониялар саны 72 (X), лактобактериялардың пайыздық ара қатынасы қанша болады (Х)? МАФАнМ саны қанша?

Жалпы микробтық сан – 1 г. немесе 1 мл. субстраттағы микробтардың жалпы саны. Петри табақшадағы қатты қоректі орталарда өсіп шыққан колония түзі бірліктердің жалпы саны. Зерттелетін объектідегі мезофильді аэробты факультативті анаэробты микроорганиздердің саны (МАФАнМ) анықталады. Органикалық заттармен ластанған орталарда ЖМС жоғары болады немесе ЖМС – ның жоғары мәні ортаның органикалық ластанғандығын көрсетеді яғни мұндай орталарда патогенді микроорганизмдердің болу ықтималдығы жоғарылайды. ЖМС жылдам анықта үшін микроскоп арқылы немесе арнайы электорндық есептегіштермен тікелій санауғу болады.

Сүт қышқылы бактериялары: 1—шар тәрізділері; 2—моншақ тәрізді орналасқан стрепто-коккалар; 3 — таяқша тәрізділері.
Сүт қышқылы бактериялары шар және таяқша тәрізді болып келеді де, өздері қозғалмайды, спора да түзбейді және ауалы да, ауасыз да жерлерде бірдей тіршілік ете береді. Бірақ бактериялар топтарының барлығы дерлік бірдей мөлшерде сүт қышқылын тузе бермейді. Олардың кейбір топтары қышқыл ортаға төзімсіз (шар тәрізділері) келеді. Ал таякша тәрізді сүт қышқылы бактериялары ортада едәуір мөлшерде (1,5—2%) қышқыл жинай алады және осындай жағдайда тіршілік -етеді. Сүт қышқылы бактериялары моно-және дисахаридтерді ашытады, ал крахмал және басқа күр-делі полисахаридтерді ажырата алмайды. Бұл бактериялардың кейбір түрлері асқазан ауруын қоздырушы микробтарды қыратын антибиотиктер түзетіні де анықталды. Сүт қышқылы ашу процесін жүргізетін бактериялардың ішіндегі ең маңыздылары:
Стрептококкус лактис — қос-қостан немесе моншақ тәріздене тізіле орналасқан шар тәрізді бактериялар +30—35° температурада өсіп дамиды. Ашу барысында ортада 1%-ке дейін қышқыл түзе-ді. Сүт тағамдарын (айран, кефир, қаймақ т. б.) даярлауда активті қатысады.
олгар таяқшасы — оны алғаш рет болгар айранынан И. И. Мечников бөліп алып зерттеген. Ұзындығы 4—5 микрондай болатын қозғалмайтын таяқша, өніп-өсуге қолайлытемпературада +40—48°. Ортада 3,0—3,5%-ке дейін қышқыл түзе алады. Қышқылдыортаға аса төзімді. Бүл айран даярлаудақолданылады.

67. Шұжық үлгісінен бактериялардың 3 таза дақылы бөлініп алынды, бактериялардың морфологиялық қасиеттерін анықтау қажет. Мұнда қандай белгілер ескеріледі және қандай препараттар дайындалады? Микробиологиялық препараттардың дайындалу әдісін толық келтіріңіз.

Қоректік орта және материал дайындау. Стерилизацияға дайындық (1 студентке есептегенде): Петри табақшасы — 10 шт.;пробирка— 10;пипетка 1 — 2 мл -10-ге; 5— 10 мл-ге — 3; бөтелке немесе флакон (мөлшері 500 мл) — 1 — 2 дана Дайындау керек: 0,85%-ті NaCl ерітіндісін стерильді (құбыр суын немесе стерильді) — 150 — 200 мл; ЕПА стерильді 150 мл; жартылай сұйық глюкозамен орта 30 мл (3 пробиркаға құю 7—10 мл-ден); Эндо орта— 50 мл (дайын болған соң 2 — 3 стерильді Петри табақшасына құйып,қатқан соң табақшаларды қағазға орап, мұздатқышқа салу керек); КОДА ортасы немесе Кесслер ортасы — 33 мл концентрленген ортаны (10 мл-ден 3 колбаға 150 — 250 мл-ге және 1мл-ден 3 пробиркаға), әр колбаға және пробиркаға мақта орналастырылады; Қалыпты концентрациялы КОДА немесе Кесслер ортасын 60 мл-ді (10 мл-ден 6 пробиркаға құю), әр пробиркааға мақтаны орналастырамыз. Сальмонеллаларды анықтау үшін натрий селенитті қоректік ортасы және клостридиялар мен стафилококтар үшін Вильсон – Блэра мен сүтті – тұзды қоректік ортасы дайындалады (сәйкесінше). Ет және ет өнімдерінің үлгісін алу. Санитарлы-бактериологиялық зерттеу үшін еттің беткі аймағы 10 см болатын, бастапқы қалындығы сақталған бөлшек алынады, ал шұжықтан ұзындығы 15 см бөлінділер алынады. 20г ет үлгісін 80 мл стерильді 0,85%-к NaCl ерітіндісіне (немесе стерильді құбыр суына) енгізіп, 10-15 мимнут шайқайды. Осы алынған бастапқы субстраттан қажетті реттік сұйылтулар жасап, қоректік орталарға егеді. Ет үлгілеріне бактериологиялық зерттеулерді жүргізу алынғаннан кейін 2 сағаттан кеш болмауы керек.Асып кеткен жағдайда еттің анализін 1- ден 6 0 С температурада сақтап, 4 сағатқа дейін жүргізуге рұқсат беріледі. Ет өнімдерінің жалпы микробтық санын (ЖМС) анықтау; Ет үлгілерінен заттақ шынығы таңбалау әдісімен бекітілген, Грам әдісімен боялған препарат дайындап, еттің микробиологиялық тазалығына және балғындығына баға береді. Сосын жоғарыдай дайындалған еттің әр үлгісінен 2-ден кем емес 2 әртүрлі мөлшерге табақшаларда өсіп шыққан колония саны 30-дан 300 арасында болатындай егеді. Егу үшін 0,1 мл зерттелетін етті ондық реттік сұйылту жасалады.Әр сұйылтуға стерильді пипетка қолданылады. Стерильді екі Петри табақшаларына әр сұйылтудан 1 мл-ден тамызады. Сосын 10-15 мл ерітілген және 45-500 С-қа дейін салқындатылған ЕПА-ға құйып, жақсылап араластырылады. Ортаны көлденең орналасқан жағдайда қатырады. Екпелерді термостатқа 37 °С-қа өсу үшін қояды. Сосын ортаның бетінде және терең өсіп шыққан колония санын анықтайды (жай көзбен және 2-5 рет ұлғайтқан кездегі) және микроб санын анықтайды — 1 мл-гі мөлшер. Ет жақсы болып саналады, егер 1 мл-де бактерия саны 30-ден аспаса; күдікті - 30-300; лас— 300 және оданда көп. Ет өнімдерінің коли-титр және коли-индексін анықтау. Коли-титр — БГКП анықталатын судың минималды мөлшері (мл), Коли- индекс — зерттелетін ет үлгісінің 1 мл-гі БГКП мөлшері, (дүниежүзілік және европа стандарты бойынша —100 мл-гі). Екі этапты бродильді әдіспен немесе мембранды фильтр әдісімен осы көрсеткіштер анықталады Ашу әдісі — зерттелетін судың арнаулы мөлшеріне негізделген және ортаны 37 °С өсіруге. Сосын Эндо тығыз ортаға бактерия егу,өсіп шыққан БГКП 1л судағы мөлшерін таблицамен салыстыру. Ет және ет үлгілерін зерттегенде 100,0; 10,0; 1,0 және 0,1 мл егеді. Көрсетілген еттің мөлшерін Кеслер немесе КОДА ортасы бар флакондарға немесе пробиркаларға орналастырады. Ыдыс түбіне газдың бөлінгенін көрсететін шыны және мақта салынады. 100,0 және10,0 мл ет үлгісін флакон және пробиркаларға қатынасы 10,0 және 1,0 мл концентрленген ортаға егеді; 1,0 және 0,1 мл суды пробиркаларға10,0 мл қалыпты концентрациялы ортаға егеді. 24 сағатқа 37 °С-қа қояды. Қышқыл және газ түзілмей, колбадағы қоректік орта лайланбаса кері нәтиже алынып,зерттеу аяқталады. Лайланған, газ және қышқыл болған жағдайда колбадан Эндо қоректік ортаның бетіне 3-4 секторға бөліп егеді. Егетін материалды бөлек-бөлек колония ала алатындай алу қажет. Табақшаларды 37 °С-қа 16— 18 сағатқа қояды. Өспеген жағдайда және ІТТБ ға сай емес колония табылған жағдайда (беті және шеті тегіс емес, көктер және т.б.), нәтиже дұрыс емес деп есептеледі. Эндо ортасында өсіп шыққан металл тәрізді жылтыры бар немесе жоқ қызыл, ашық-қызыл, әлсіз-қызыл колонияларға (лактозо оң колониялар) жұғынды жасайды, Грам әдісімен бояп, етте кездесетін Pseudomonadaceae туысының грам теріс бактерияларын ІТТБ-дан дифференцирлейтін оксидазды тест қояды. Осы мақсатпен 2-3 бөлек колонияларды ортаның бетінен таяқша көмегімен алып, диметил-• n-фенилендиамин ерітіндісіне матырылған фильтр қағазына штрихпен енгізеді.Теріс оксидазды тестте қағаз түсі өзгермейді, оң болса, 1 минут ішінде көк түске боялады. Препаратта грамтеріс таяқшалар және оксидазды тесті теріс ет анализында ІТТБ бар екені туралы оң жауап береді. Етті зерттегенде оксидаза түзбейтін грам теріс таяқшаларды бродильді тестте зерттейді. Бак. тұзақпен зерттелетін материалды жартылай сұйық 0,5% глюкозасы бар агарға егеді. 1 күн 37° С-қа қояды. Қышқыл және газ болған жағдайда оң нәтиже алынады. Анализ нәтижесін коли-индекс түрінде шығарады. Мөлшерін кестемен анықтайды. Коли-индекс арқылы коли-титрді анықтайды. Ет өнімдерінде потогенді микроорганизмдерді тікелей табу әдісі. Ет және ет өнімдерінде патогенді микроорганизмдер ретінде сальмонелалар, стафилококтар мен клостриядиялар анықталады. Сальмонеллаға ет өнімің зерттеуде селенитті ортаға егеді. Ортаны 37 °С температурада 18-20 сағатқа дақылдайды. Қорытындысын протоколда пептонды судағы және селенитті ортадағы өсу бағытын белгілейді. Колбадағы селенитті ортаның диффузды өсуіне байланысты, Петри табақшаларына Эндо және висмут-сульфитті агарды селенитті ортаға 2-3 табақшаларға қайта егеді. Ортаны 37 °С температурада 18-20 сағатқа термостатқа қойылады. Сальмонеллар висмут-сульфатты агарда қара колония сұрғылт металдық немесе жасыл колония (қараю ортасы колония астынын) туғызады. Күдік тудыратын колония (қараю ортасы колония астынын). Күдік тудыратын колония (4 және 5 турлері) Рассел қоректік ортасына егіп немесе Олькеницкалы зәр үшқантты агарда. Содан зерттеулерді қарапайым кестемен жүргізіледі; қозғалғыштығын анықтау, поливалентты агглютинациясымен және поливалентті сальмонеллезді сүт сары суы, фаготипирлеу апрқылы да анықтайды.