Төрскнә туск частр

Тууль

Түрүн ишкдл җирһлд

Түшүлҗ кегүлсн һазрнь,

Ээврлсн нарни толярн

Эңкрлҗ өсксн теңгрнь.

Әмтә тоотд, үрглҗд

Әмтәхн зүүдн болдмн,

«Төрскн» гиҗ күмни

Тууль, тууҗд ордмн.

***

Кезәнә нег цагт

Кесг җилин туршарт

Кех үүл уга,

Күцх төр уга,

Уудьвртсн хан бәәҗ.

Уха-седклән сергәхәр,

Түргәр тер хан

Түшмл, нойдудан дуудулҗ:

- Үкҗәнәв! Болв, соңстн!

Уудьврим эс тарахлатн,

Цуһараһитн, аврлт угаһар,

Цааҗла харһулнав!-гиҗ

Күмсгән сүртәһәр ниилүлҗ,

Көләрн һазр девсч

Келәд, ду тасрв.

Ә-чимән уга,

Әәмшч чичрсн олнас,

Һазрас сахлнь чиргдсн,

Гилгр, халцха толһата

Көгшн нойн өмәрән

Көшәд ханяҗ һарна

Хаана өмн сөгдҗ:

- Хәәрлтн!- гиһәд мөргҗ,

Боол бәәдлтәһәр бөкиҗ,

Боркрсн дууһар келнә:

- Орчлң мини закаһар

Ол дәкҗ эргсн,

Йиртмҗин бәәдл шинҗләд,

Йир дәкҗ үзсн,

Нег му ялчм

Нанд җигтә белг

Одахн тооҗ өгв.

Орчлң дууһарн байрлулдг

Олн зүсн шовудас

Ончта негинь бәрәд,

Арһта күүнд тоолгдхар,

Авад күрәд ирлә.

Геглзгсн сәәхн дууһан

Герл һарһад асхрулҗ,

Соңссн хамгин седкл

Саатулҗ,-гиҗ келлә.

Болв, кишго ялч,

Бас хойрдгчинь бәрәд,

Талдан күүнд, тиигҗәһәд,

Таасгдхар өгвзо гиҗ,

Ялчан би дораһур

Ярһчин сүклә харһуллав.

Тана уудьвр тарахар

Таңсг шовуһан би

Белглҗәнәв!- гиҗ нойн

Мөлкҗ, эзн хаананнь

Мотрт күрч долаһад,

Хәрү ормдан эргҗ,

Хооран бөкиҗ һарв,

-Авад иртн! - гиҗ

Атысн чирәһән талвалһҗ,

Аврлт уга хан

Амрсн бәәдлтәһәр закв.

***

Шар өрлә хан

Шовуна ду соңсхар

Бөөлцн дотрта девлән

Босад ээмдән көдрҗ,

Хар булһар һосан

Хөңглдң адһад өмсч,

Һазаран һарад тагчг

Һанцхарн зогсад чиңнә.

Чикән сонртулҗ, болһаҗ,

Чирмәһәд ду күләнә.

Акад юмби! Шовун

Ә-чимәһән уга.

Дарук өдртнь бас

Ду һарчахмн уга.

***

- Герән санҗанч?- гиҗ

Генткн цецнәс сурв.

- Һазр деер һанцхн

Һарсн-төрсн нутгас

Эңкр юмн күүнә

Эн наснд бәәдв?

- Кемр чи мини

Күнд төр хаһлхла,

Делкәд һанцхн шовун

Дуулҗ эс өгдгин

Учр келҗ өгхлә,

Удлго хәрхч!- гив…

***

- Ор һанцхн арһ

Олзлҗ танд сөртн,

Олн һазрар шовутаһан

Орм сольтн,- болв.

***

Зүн үзгин теңгрт

Зальтҗ мандлад өндәҗ,

Өрин цолвң одн

Өдр зәңглсн кемлә,

Шову манҗасн цергч

Шус гиҗ шилтв:

Бичкхн дууч шовун

Байрлсн өңг һарв.

Җиврән саҗад көндрҗ,

Җиргсн болҗ медгдв,

Хоңшараран өрчән арчад,

Хумсарн хоңшаран арчв.

Харул цергч өтрлҗ,

Хааһан дуудҗ серүлв:

- Шулудтн, богд, шинҗлхнь

Шовун дуулхар седҗәнә,

Босад хоолан ясад,

Бийән белдҗәнә!- гив.

Хоорсн өдрин герлд

Холагшан һазр үзгдв.

Хоосн сиирг көдә

Хагсу тег харгдв.

Улм, бальчгта нуурин

Урһмл хатяр, яду,

Хая-хая таҗрха

Хамхул бомбаҗ харлна.

Шарлҗн энд-тенд

Шоваҗ татад зогсна.

Цааранднь эңдән элсн

Цаһаҗ ирмг давна.

Урһҗах нарна сүүр

Улаҗ һазр герлтәв.

Орчлң шин өдриг

Өмнәснь угтҗ тосв.

Хан өсрҗ босад

Харҗ шовунур өөрдв.

Лавта дуулн гиҗәхинь,

Лугшсн зүрктә, медв,

Өөдлҗәх нар хәләҗ

Өсрҗ шовун нисв,

Гериннь суңһгт цокгдҗ,

Гейүрҗ, хәрү унв.

Уутьхр хойр нүднь

Уульсн бәәдл һарв.

Болв тиигвчн, шовун

Байрин дууһан эклв.

Җигтә шовуна дунь

Җирһл магтсн болв.

Улмта, замгта нуурла,

Урһмҗах нарна герллә,

У, цеңкр теңгрлә,

Эңдән холд цаһасн

Элснлә, цуг орчлңла,

Байрлҗ мендлсн дунь

Бахтҗ аһарт күңкнв.

Хаана хату зүрк

Хәәлүлҗ урсхад көндәв.

Шовуна иньг иҗлнь

Шуугҗ нааран нисв.

Оларн дууһинь дахад,

Орлчлңгин сәәг дуулв.

Кииһән авлго, болһаҗ,

Кинҗ соңссн әмтнд:

Нарна алтн толяр

Нәәрүлҗ татсн чивһстә

Ятхан айслулҗ татад,

Ядсн күцлән күцәд,

Йиртмҗин дуулсн болв.

Хатсн шар шарлҗн,

Хамхул, улм, элсн,

Теңгр, һазр, аһар

Тус-тустан шову

Дахад дуулсн болв.

Делкән ууд геедрсн,

Дурта үрән олсн

Төрскн байран ода

Туурулад дуулсн болв.

Бийләһән дахулҗ йовсн

Бусдын орна цецнд

Хәәлсн зүрктә, төвкнҗ:

- Хәләлтн, цецн, иим

Бичхн шовуна зүркнд

Бүкл нартд күргм

Байр яһад багтсм?

Учрнь юундв?- гиҗ

Ухарльгар хан келв.

- Тагчг зовсн шовунантн

Төрскн һазрнь энд.

Төрскнә туск частран

Танд шовун дуулҗана.

Һарсн, төрсн һазртн

Һанцасн баатр кенә,

Орчлңд күртм байр

Онцчн зүркнд багтана!

Сулдхвр хәәрлтн!- гиҗ

Саналдҗ цецн келв.

Хан түүрүн хәләҗ:

- Хәр!- гиҗ сулдхв.

Шовуна герин үүд

Шулуһар сектхә,- гив,

Бәрәнәс алдрсн шовун

Бахтҗ теңгр өөдлв.

Цеңкртсн сәәхн деерәс

Цеңнсн дууһар, иньгүдтәһән

Төрскн сулдхвр хойриг

Туурулсн частртан дуулв.