Хим Экология Шпаргалка полностью

«Биосфера» туралы ілімді негіздеп, оның анықтамасын ұсынды: Вернадский В.И.; Ламарк Ж.Б; Зюсс Э.

«Қышқыл жауындар» категориясын анықтайтын рН көрсеткіші: 5,6;5,2;5,5

«Тірі зат» түсінігіне анықтама қай қатарда берілген: барлық тірі ағзалардың: микроағзалардың, өсімдіктердің, жануарлардың және олардың активті биомассаларының жиынтығы;микроағзалардың, өсімдіктердің, жануарлардың және олардың активті биомассаларының жиынтығы;барлық тірі ағзалардың және олардың активті биомассаларының жиынтығы –

1960 жылдардан бастап Арал теңізінің деңгейінің аптты түрде төмендеуінің себебі: Антропогенді жүктеменің артуы; Шаруашылық мақсатта көп мөлшерде су алыну; Теңізге құятын Амудария және Сырдария өзендерінен жоғары мөлшерде су тарту

Cидерофильді элементтер: Ge,Co,Mo

H₂О химиялық қосылысының физика-химиялық ерекшелігі: Судың беттік керілуінің мәні жоғары;Судың диэлектрлік тұрақтылығы өте жоғары;Булану мен балқудың және мұздың үлкен қабатты тығыздығының жоғары меншікті энтальпиялары (1 г есебінде)

H₂О; α H₂О; α

Xaлькофильді элементтер: Cu,Se,S

α- ыдырау: ; реттік нөмірі 2 санға, ал атомдық массасы 4 санға аз атом түзіледі; ядроның α- бөлшектерді бөліп ыдырап, гелий атомының ядроларын түзуі

А.П. Виноградов бойынша биогеохимиялық провинциялар(аудандар): табиғи себептерге байланысты химиялық элементтер үйлесімді деңгейден жоғары болатын аудандар; табиғи себептерге байланысты химиялық элементтер үйлесімді деңгейден төмен болатын аудандар;табиғи себептерге байланысты химиялық элементтер үйлесімді деңгейден жоғары немесе төмен болатын аудандар

Автомобильдерден шығарылатын улы компоненттер: Күкірт диоксиді,Иіс газы,Қорғасын қосылыстары

Автомобильдерден шығарылатын улы компоненттер: күкірт диоксиді;иіс газы;көміртегі диоксиді

Агрегаттық күйі бойынша атмосфераға шығатын зиянды заттардың топтастырылуы: газ тектес; сұйық; қатты

Агрегаттық күйіне байланысты тұрмыстық қалдықтардың түрлері: қатты тұрмыстық қалдықтар (ҚТҚ);сұйық тұрмыстық қалдықтар;газтәрізді қалдықтар

Ағын сулар құрамының әр алуандылығына байланысты оларды тазалаудың негізгі әдістері: механикалық әдіс; биологиялық; физика-химиялық және химиялық тәсілдер

Ағын суларды физика-химиялық тазалауда мыналарды пайдаланылады: коагуляция – ағын суларға коагулянттарды енгізу; сорбция – кейбір заттардың ластаушыларды сіңіру қасиеті; флотация – ағын сулар арқылы ауа өткізу

Ағын суларды химиялық тазалауда жүзеге асатындар: бейтараптандыру реакциялары; тотығу реакциялары; арнайы реагенттер және тотықтырғыштар

Ағын суларды химиялық тазалауды жүзеге асыратын жағдайлар: Бейтараптау реакциясы;Тотығу-тотықсыздану реакциясы; Арнайы реагенттер мен тотықтырғыштар

Ағын суларды химиялық тазалауды жүзеге асыратын жағдайлар: Коагуляция;Сорбция;Флотация

Ағын сулардың органикалық және бейорганикалық қоспаларын жасанды енгізілген микроағзаларды пайдалану қабілетіне негізделген биологиялық әдісті келесі кәсіпорындардың ағын суларын тазалауға пайдаланады: Коммуналдық – тұрмыстық; Целлюлоза – қағаз; Азық – түлік

Ағын сулардың органикалық және бейорганикалық қоспаларын жасанды енгізілген микроорганизмдерді пайдалану қабілетіне негізделген биологиялық (биохимиялық) әдісті кәсіпорындардың ағын суларын тазалауға пайдаланады: коммуналды-тұрмыстық шаруашылықтар; целлюлоза-қағаз кәсіпорындары; азық-түлік кәсіпорындары

Ағынды суларды мұнай өнімдерінен тазарту әдістері: механикалық – торлар, тұндырғыш, мұнайұстағыш, құм сүзгілер; биологиялық – микроорганизмдердің биохимиялық әсерімен; физико-химиялық – бейтараптандыру, флотация, ауа оттегісі және озон қатысуымен тотықтыру, коагуляция

Ағынды суларды тазартудың химиялық әдістерін көрсетініз: нейтралдау;тотығу-тотықсыздану

Ағынды суларды тазартудың химиялық әдістерін көрсетіңіз: фильтрлеу; тұндыру

Адам ағзасына пестицидтердің зиянды әсері: нәресте дамуының бұзылуы;репродукция қызметінің бұзылуы;орталық жүйке жүйесінің зақымдануы

Адам ағзасындағы құнарлы және уытты заттардың, оттегі мен зат алмасу өнімдерінің (метаболизмдер) тасымалдануы: қанмен; қан-айналым жүйесімен;гуморальдық жолмен

Адамның өндірістік және басқалай қызметтерінің салдарынан түзілетін атмосфераның басты ластаушылары :Күкірт диоксиді;Көміртек оксиді;Азот оксиді

Адамның өндірістік немесе басқалай қызметтері салдарынан түзілетін, атмосфера ауасының басты ластаушылары (поллютанттар): күкірт диоксиді; азот оксиді; көміртек оксиді

Адамның пайдалануындағы, жаңартылатын энергетикалық ресурстарына жататындары: күн және геотермальды энергия; гидроэнергия және судың көтерілу мен қайту энергиясы; жел және өсімдіктер фотосинтезі энергиясы

Адамның пайдалануындағы, жаңартылмайтын энергетикалық ресурстарына жататындары: гидроэнергия; көмір және сутектік отын (мұнай, газ и т.б.); ядролық отын

Азот айналымына керек негізгі элементтер: Мо; В; Ғе

Азот айналымына қажетті элементтер: Молибден,Бор,Темір

Азот оксидтері және озоннан басқа фотохимиялық смогтың түзілуіне үлес қосатын заттар: Көміртегі монооксиді,Көмірсутектер,Альдегидтер

Азот тыңайтқыштарын (нитраттарды) шамадан тыс пайдалану зардабы: топырақтың ластануы: нитраттық метгемоглобинемия – ауруын тудырады: жерасты және жерүсті суларының ластануы

Азот тыңайтқыштарының түрлері: нитраты, аммонийлі нитратты, амидті

Азот тыңайытқыштарының түрлері: баритті; аммиакты; аминді

Ақаба сулардан майда дисперсті және коллоидты бөлшектерді бөліп алуда қолданылатын әдістер: Флокуляция; тұндырудың элекрлік әдістері; коагуляция

Ақаба сулардан майда дисперсті және коллоидты бөлшектерді бөліп алуда қолданылатын әдістер: Коагуляция,Флокуляция,Тұндырудың электрлік әдістері

Ақаба сулардан ірі дисперсті бөлшектерді бөліп алуда қолданылатын әдістер: фильтрлеу; жарықтандыру; Флотация

Ақаба суларды бейорганикалық қосылыстардан тазалауда қолданылатын әдістер: Дистилляция,Кері осмос,Ионалмасу

Ақаба суларды газдар мен булардан тазалауда қолданылатын әдістер: Реагенттік әдіс; үрлеу (отдув); Қыздыру

Ақаба суларды органикалық қосылыстардан тазалауда қолданылатын әдістер: экстракция; абсорбция; озондау

Ақпаратты біріктіру ерекшілігі негізінде жіктелген мониторинг түрлері: жаћандық;ұлттық;импактты;

Ақпаратты жинақтау сипатына байланысты мониторинг түрлері: ғаламдық; фондық, локальді, импакттық; ұлттық, аудандық

Анаэробты әдісті қандай жағдайда жиі қолданады: механикалық және физико-химиялық әдістердің көмегімен тазарту барысында түзілетін қатты қалдықтарды залалсыздандыру үшін

Анаэробты әдісті қандай жағдайда жиі қолданады: механикалық және физико-химиялық әдістердің көмегімен тазарту

Антропогендік сипаттағы ластаушылардың миграциялық схемасындағы сатылар: ластаушылардың пайда болу көзінен түсу сатысы; табиғи орта ішінде ластаушылар миграциясы; ластаушылардың құрлықты мекендейтін жануарлар организміне түсуі

Арақашықтықтағы мониторинг деген не? арақашықтықтағы мониторинг-тексерілген обьектілерді алыстан бақылай алатын, алынған нәтижелерді тіркейтін радиметриялық аппаратурамен жабдықталған ұшатын қондырғыларды пайдалана отырып жүргізетін космостық және авиациялық мониторинг

Арал теңізінің деңгейі 60-шы жылдардан бастап төмендеу себептері: антропогендік жүктеменің кенет өсуінен;теңізге құйылатын өзендерден шаруашылық мақсаттарда көп мөлшерде су алудан; Амудария және Сырдария өзендерінен рұқсат етілмеген жоғары мөлшерде су тартудан

Аталғандардың ішінде қайсысы атмосфера қыртысына жатпайды? гомосфера;эндосфера;эйрсфера

Атиофильді элементтер: He; Ar; Ne

Атмосфера-жердің газ тектес қабығы: газ, су булары және ұсақ заттардың қоспасы; көмірқышқыл газы және аргон, оттегі, азат қоспасы; молекулалық, диссоцияланған және иондалған газдардың қоспасы

Атмосфера қабаттары: Экзосфера; Ионосфера; Мезосфера

Атмосфераға көмір жаққан кезде көп мөлшерде түсетін ластағыш заттар: шаң бөлшектері; азот және күкірт тотықтары; улы металлдар (сынап, қорғасын, кадмий, мышьяк)

Атмосфераға күкірттің антропогендік эмиссиясы: Мұнай өнімдерін жағу;Ілеспе газды жағу;Көмір отынын жағу

Атмосфераға күкірттің эммиссисы: Биологиялық бөліну (биосфера заттарының органикалық бұзылу үрдістері); Жанартау қызметі;Мұхит беттері

Атмосфераға шығатын зиянды заттардың агрегаттық күйі бойынша топталуы: Газ тектес;Сұйық; Қатты

Атмосферада көміртегі диоксиді концентрациясының арту себебі: Мұнайды жағу; Көмірді отын ретінде пайдалану; Газды жағу

Атмосферада СО₂ концентрациясының үнемі арту себебі: мұнайды жағумен; көмірді отын ретінде пайдаланумен; газды жағумен

Атмосферадағы көміртегі мөлшерінің СО₂ көмірқышқыл газы түрінде арту себептері: отын қазбаларының жануы;ормандарды қарқынды жою;адамның атмосфераға техногендік әсері

Атмосферадан көмірқышқыл газының фиксациялану үрдісі: әктас жыныстарының жиналу; фотосинтез; жанғыш қазбалар негізінің түзілуі

Атмосфераны глобалды ластаудың негізгі экологиялық салдары: климаттың жылыту мүмкіндігі (парниттік эффект) озон қабатының бұзылуы

Атмосфераны ластанудан қорғау үшін келесі шараларды қолданады: техникалық үрдістерінің экологизациясы, тазарту фильтрлерді жетілдіру мен енгізу

Атмосфераның ауыспалы құрам бөлігі Су буы; ; Озон

Атмосфераның ауыспалы құрамы: көмірқышқыл газы; су буы; көміртегі диоксиді

Атмосфераның ауыспалы құрамы: көміртегі диоксиді,көмірқышқыл газы,су буы

Атмосфераның ғаламдық ластануының маңызды экологиялық салдарлары: климаттың жылуы ықтималдығы(«булану әсері»);озон қабатының бұзылуы;вирустық аурулардың індеті

Атмосфераның ғаламдық ластануының маңызды экологиялық салдары: климаттың жылыну ықтималдығы; озон қабатының жұқаруы; қышқыл жаңбырлар

Атмосфераның жоғары қабаттарында өтетін негізгі айналымдар: фотодиссоциация; ионизация; фотокатализ және фотосорбция

Атмосфераның ластануына басты үлес қосатын салалар :жылу энергетикасы;Қара және түсті металлургия кәсіпорындары;құрылыс материалдарын өндіру және автокөлік

Атмосфераның тұрақты құрамы: оттегі,инертті газдар,азот

Атмосфераның тұрақты негізгі құрам бөлігі: ; ; Инертті газдар

Атмофильді элементтер: He;Ar; Ne

Атмофильді элементтердің сипаттамасы: Атмосфера элементтері,Элементтік күйде кездеседі,Инертті газдар

Атомды электростанциялардағы улы заттармен атмосфераны ластаудың көздері: радиоактивті йод; радиоактивті инерті газдар

Атомды электрстанциялардағы улы заттармен атмосфераны ластаудың көздері: радиоактивті йод; Радиоактивті инертті заттар; азот тотықтары

Ауа ластау бойынша отын жанғанда қандай заттар бөледі: С, СО, SO₂

Ауаның қауіпті газдық ластағыштарын атаңыз: азот оттегі, күкірт диоксиді, көміртегі оттегі

Ауаның қауіпті газдық ластағыштарын атаңыз: азотты оттегі; оттегі; күкірт диоксиді

Ауыл шаруашылығында пайдаланылатын минералды тыңайтқыштардың түрлері: азоттық; фосфорлық; калийлі және аралас

Ауыр металдар (АМ) қауіптілік дәрежесі бойынша жіктелу кластары: I класс – аса уытты;II класс – уытты; III класс әлсіз уытты

Ауыр металдар: улылығы жоғары; мутагенді және канцерогенді; биоаккумуляциялануға қабілетті

Ауыр металдар: мутагенді және канцерогенді,биоаккумуляциялануға қабілетті,улылығы жоғары

Ауыр металдар: тығыздығы темірдің тығыздығынан(7,874 г/см³) артық болатын түсті металдар тобы; атомдық массасы 50 атомы бірлігінен асатын элементтер тобы; тығыздығы 8 г/см³ жоғары болатын металдар

Ауыр металдардың (АМ) тірі ағзаларға әсер ету салдары: жоғары уыттылығымен байланысты әсерлер;мутагендік және канцерогендік эффектілері;ауыр металдардың биоаккумуляцияға қабілеттілігі

Ауыр металдардың мұхитқа түсу жолдары: атмосфералық тасымал; өзен тасымалы; қоршаған ортану ластау

Аэрозолдерге жататын заттар: шаң,түтін

Аэрозольдердің топталуы: шаң; түтін; тұман

Әлем мұхит деңгейлерінің ұлғаюына қандай экологиялық мәселелер әсер етеді? теңіз бойындағы жазықтарды су басу; теңіз бойындағы қалалрдың су қамтуының төмендеуі; мангр өсімдіктердің деградациясы

Әлем мұхиттарын радиоактивті ластаудың негізгі көздері: ядролық қаруды сынаудың ластаушылары; түбінде радиоактивті қалдықтарды көму; АЭС-дің және атом реакторлары бар кемелердің ірімасштабты апаттары

Әлемдік мұхит суларын ластаған өте қауіпті радионуклидтер: Цезия-137,Стронций-90,Церий-144

Әлемдік мұхитта элементтер концентрациясының таралу түрлері: консервативті; биогенді; литогенді

Әлемдік мұхиттар, құрлық суларын (өзендер, көлдер, мұздықтар), жерасты суларын қамтитын планетамыздың геологиялық қабығы: негізгі компоненті судың химиялық қоспасы болып табылатын қабық; Жердің су қабығы; гидросфера

Әртүрлі микроорганизмдер, ашыған және көгерген саңырауқұлақтар, ұсақ балдырлар, сонымен қатар әртүрлі ауру қоздырғыш бактериялар ластағыштың қай түріне жатады: биологиялық ластағыштарға,бактериалдық ластағыштарға,биологиялық және бактериалдық ластағыштарға

Әсер ету факторларына байланысты мониторинг түрлері: ингредиентті; элекромагниттік сәулелену; күн радиациясы

Бақылау нысанына байланысты мониторинг түрлері: Атмосфералық, су, топырақтық;Климаттық; Өсімдік, жануарлар әлемі, халық денсаулығы мониторингі; барлық тірі ағзалардың және олардың активті биомассаларының жиынтығы; барлық тірі ағзалардың және олардың активті биомассаларының жиынтығы;тірі зат пен минералдық породалары бар биогендік заттар

Бақылау объектілер негізінде жіктелген мониторинг түрлері: атмосфералық;топырақ мониторингісі;климаттық;

Бейорганикалық қоспалардың уландыру әсеріне едәуір сезімтал биополимерлер: белоктар; нуклеидті қышқылдар;ферменттер

Белгілі биохимик және биогеохимик В.В. Ковальский (1899-1984), элементтердің тіршілік әрекеті үшін маңыздылығын ескере отырып, оларды келесі топқа бөлді: тіршілік үшін ауадай қажет (ауыстыруға болмайтын) элементтер;тұрақты аралас элементтер; аралас элементтер

Биогенді заттардың субстанциясы: өлі органика,детриттің барлық формалары,қазбалы отындар

Биогеохимиялық провинциялардың(аудандардың) қалыптасуының негізі: топырақ түзгіш жыныстар ерекшелігімен;топырақ түзу процесімен;кен аномальділігінің болуымен

Биокосты затардың субстанциясы: жер атмосферасы; топырақ; тұнба (ил)

Биокосты заттардың субстанциясы: жер атмосферасы; су, топырақ

Биологиялық тазалауда қолданылатын қондырғылар: аэротенктер; биофильтрлер; аэрофильтрлер

Биологиялық түрлерінің айырлуы, жануарлардың саны азаюы мен қуруынының негізгі салдары: тиым салынған аймақтарда әдеттен тыс аулау, бөгде түрлерінің интродукциясы(акклиматизация),кездейсоқ қыруы ортаның ластануы

Биосфера жататын қабаттар арасы: Тропосфера,Гидросфера,Литосфера

Биосферадағы «парник» газдардың негізгі көздері: Атмосферадағы СО₂ мөлшерінің ормандар мен шабындықтардағы фотосинтездің төмендеуі;құрамында СО₂ мөлшері көп автокөлік шығындылары; қазба отынын жағу

Биосферадағы парниктік газдардың негізгі көздері: Атмосферадағы көмір қышқыл газының мөлшерінің, ормандар мен шабындықтардағы фотосинтездің төмендеуі;Құрамындағы көмір қышқыл газы мөлшері көп автокөлік шығарындылары;

Биосферадағы химиялық элементтердің үздіксіз биогендік айналымына енгізілген, тірі организмдердің экологиялық категориялары: продуценттер; консументтер;редуценттер

Биосфераның абиотикалық бөлігі: ауа атмосферасы,сулы орта,топырақпен және астына төселген жыныстар

Биосфераның алмастыруға болмайтын заң жөнінде кім жұмыс істеген?: Д.П.Марие, В.И.Вернадский, Э.Реклю

Биосфераның әр түрлі компоненттерінде өзара химиялық элементтермен алмасу болатын циклдік процестер: биогендік элементтер айналымы;организмдер мен қоршаған орта арасында элементтер айналымы; элементтердің абиотикалықтан биотикалық компоненттерге өтуі және керісінше

Биосфераның ғаламдық ластануына жататындар: радиоактивті түсімдер;биосфераның табиғи физика-химиялық, биологиялық көрсеткіштерін бұзатын ластанулар;атмосфераның көміртегі, күкірт және азотпен (СО, SO₂, NO_x) оксидтерімен ластануы

Биосфераның ластануы қандай түрлерге бөлінеді? Жергілікті,жер бетілік,аудандық

Биофильді элеиенттер: Р; F. H; G. N

Биофильді элементтер: P;Н; N

Биоценотикалық ластағыштардың түрлері: Алаңдаушылықтың кешенді факторы;Популяция теңдігінің бұзылуы; Заңсыз аулау

Бөлшектердің шығу тегі техногенді, 64% субмикронды фракцияда (d ) болатын элементтер: скандий; ванадий; мыс

Бөліну әдісін атаңыз: деструктивті бұзылу; филтрация; бейтараптау әдісі

Бөліну әдісін атаңыз: коагуляция, тұндыру, фильтрация

Бір организмдердің өзге организмдердің тіршілік әрекетіне, сондай-ақ жансыз ортаға әсер ету жиынтығы: биотикалық факторлар; тірі организмдердің өзара әрекеттестік формалары;организмдердің өмір сүру ортасының жағдайына әсер ету мүмкіндігі

В.И. Вернадский іліміне сәйкес биосфераны құрайтын негізгі субстанциялар: тірі зат; биогендік зат; биокостік зат

В.И.Вернадский биосферадағы тірі заттардың бес қызметін атап көрсетеді.1-газды, 2-концентрацияланған.... Басқа түрлерін атаңыз: информациялық; тотығу-тотықсыздану; биогеохимиялық

В.И.Вернадский бойынша субстанцияның қандай категориялары биосфераны бейнелейді? тірі зат; биогенді зат; биокосты зат

Газдарды газтәрізді шығарындылардын тазалу әдістері: Адсорбция; Абсорбция; Каталитикалық әдістер

Газдардың суда ерігіштігі: Температура 90 ⁰С дейін жоғарылағанда газдардың судағы ерігіштігі төмендейді, одан кейін жоғарылайды,Қысым жоғарылаған сайын газдардың ерігіштігі артады.Судың минералдануы жоғарылағанда газдардың ерігіштігі төмендейді

Галогентекті көмірсутектерді қолдану түрлері: еріткіш және өрт сөндіргіш заттар;тоңазытқыш қондырғыларда фреон;ауылшаруашылықта улыхимикаттар құрамында

Дақылды өсімдіктерді зиянкестерден, паразиттерден, арам шөптерден және микроорганизмдерден қорғауға пайдаланатын химиялық қосылыстар немесе олардың қосындылары: пестицидтер;улыхимикаттар; инсектицидтер

Диоксин түзілуінің негізгі түрлерін атаңыз: химия өндірісі, целлюлоза-қағаз өндірісі, автомобиль көлігі

Диоксиндердің ең басты экологиялық қауіпі: куммуляциялық әсерінде және адамның иммундық жүйесін әлсіретуде;ағзаларды мутацияларға ұшыратады; онкологиялық аурулар туғызады

Диоксиндердің негізгі қасиеттері: Күшті қышқылдық және сілтілік орталарда тұрақты,Органикалық еріткіштерде жақсы ериді,Майда жақсы ериді

Диоксиндердің түзілу көздері: химия, электротехника, целлюлоза қағаз кәсіпорындары мен түсті металлургия; көмір, мазут, бензин, қоқыстың жағуымен энергия және жылу өндіру, көлік түрлері; ауыл және орман шаруашылықтарында хлорорганикалық пестицидтерді қолдану

Диссоциативті рекомбинация реакциясы: ;нейтрал молекула түзетін ионның электронмен реакциясы; NО⁺ + NO N + O

Егіншілікте өсімдіктерді химиялық қорғау құралдарына жататындар: инсектицидтер;фунгицидтер; гербицидтер

Ертіс бассейні территориясындағы – су экожүйесінде және оның құрылымдық бөлігі – шөгінділердегі химиялық элементтер жиналуының негізгі көздері: байыту фабрикаларының түпкі қоймалары мен азық-түлік қоймалары, металлургиялық және химия-металлургиялық кәсіпорындарының өнеркәсіптік ағын сулары; жылуэнергетикалық кәсіпорындардың ағындары және атмосфераға залалды заттардың шығарылуы

Еріген газдардың құрамына қарай жер асты суларының жіктелуі: көмірқышқылды; күкіртсутекті; радонды

Еріген химиялық заттардың массалық тасымалдануының функциясы: диффузия; конвекция; дисперсия

Жалпы биосфераның табиғи физика-химиялық, биологиялық көрсеткіштерін бұзатын және жер шарының кез келген нүктесінде табылатын ластанулар: ғаламдық ластанулар;биосфераның ластануы; атмосфера ағындарымен үлкен қашықтықтарға тасымалданатын ластанулар

Жануарлар мен өсімдіктердің өмір сүруіне және таралуына әсер ететін бейорганикалық ортаның шарттары: физикалық факторлар;химиялық факторлар; эдафитикалық факторлар

Жасанды отындар: өндірістік жанғыш газдар; мотор отындары

Жасанды отындар: өндірістік жанғыш газдар, матор отындары

Жасанды радиоактивті изотоптардың биосфераға түсуінің негізгі көздері: ядролық қаруды сынау;атом өндірісі

Жасанды радиоактивті изотоптардың биосфераға түсуінің негізгі көздері: ядролық қаруды сынау; атом өндірісі;өндірістік процестер технологиясында радиоактивті заттарды қолданатын кәсіпорындар және зертханалар

Жасанды радиоактивтілік көзі: ядролық бөліну; ядролық синтез;нейтронды активтелу

Жасанды радиоактивтілік көзі: ядролық синтез,нейтронды активтелу,ядролық бөліну

Жаћандық (биосфералық, негізгі) мониторингтің нысандары (И.П. Герасимов бойынша): атмосфера;гидросфера;өсімдік және топырақ жамылғылары, жануарлар әлемі

Жәндіктерді жоюда қолданылады: Перитроидтар,Күрделі карбамин қышқылының эфирлері,Инсектицидтер

Жер қабығының өсімдіктер және жануалар организмдері алып жатқан бөлігі: биосфера;өмір сүру саласы;жердің тірі қабығы

Жер қыртысы құрылымындағы ерекше қабаттар: Тұнбалық; Базальттық; Гранитті

Жер қыртысы сегіз бөлшектер тұрады. Соның ішінде жер қыртысының ең кең тараған түрін атаңыз: О₂, Al, Si

Жер қыртысын қамтитын жердің қатты бөлігі қалай аталады: литосфера

Жер қыртысының биохимиялық жіктелуіне сәйкес келмейтін нұсқаны атаңыз: гидрофильді; гидрофобты; сульфофильді

Жер қыртысының қабаттары: Стратисфера (шөгінді); Гранитті;Базальтті

Жер қыртысының құрылымында үш қабат бар. Соны атаңыз.: тұнбалы, гранитті, базальтты

Жер үсті суларын ластайтын және су қоймаларының эвтрофикацияға ұшырауына апаратын антропогендік сипаттағы химиялық заттар: Детергенттер; Беттік активті заттар; Жуғыш заттар мен эмульгаторлар

Жергілікті (санитар-гигиеналық, биоэкологиялық) мониторингтің нысандары (И.П. Герасимов бойынша): жер маңындағы ауа қабаттары;жер беті және жер асты сулар, өнеркәсіптік және тұрмыстық тастанды сулар, әртүрлі тасталымдар;радиоактивті сәулелену;

Жергілікті ластану негізінде түзілеген, оның көлемінің немесе кеңістік пен уақыт масштабының артуынан болатын ластанулар: аймақтық ластау;едәуір территориялар аумағын ластау; территорияны кеңітумен байланысты ластаулар

Жердің жылу сәулелерін сіңіретін газдар: , ,

Жердің шөл далаға айналу себептері мен негізгі табиғи факторлар: жағымсыз метеожағдайлар (ұзақ құрғақшылық); жеңіл топырақтың көп болуы (құмдасын-сазқұмды); жер асты су деңгейінің төмендеуі (эрозия базисінің төмендеуі)

Жерүсті суларын ластайтын және су қоймаларын эвтрофикациялануға апаратын антропогендік сипаттағы негізгі химиялық заттар: детергенттер; жуғыш заттар мен эмульгаторлар; беттік активті заттар (БАЗ)

Жерүсті суларын ластаушылардың негізгі көзідері: тазартылмаған ағын суларды су қоймаларына төгу; улыхимикаттардың атмосфера ылғалдарымен шайылуы;мұнай және мұнай өнімдерінің жайылуы

Жоғары мөлшерде су қоймаларға синтетикалық беткі белсенді заттардың (СББЗ) түсуі: шаруашылық- коммуналдық шайынды суларымен;тоқма, мұнай және химия өнеркәсіптерінің шайынды суларымен;ауылшаруашылық жерлердің ағындарымен

Жұмыс зонасы деген не? Жұмыс зонасы деп жұмыс орнынан 2м биіктіктегі деңгейді айтады

Жұмыс зонасындағы шекті рұқсат етілген концентрация деген не? мұндай концентрация жағдайында барлық жұмыс істеу стажы мерзімінде адам денсаулығында соңғы талапқа сай әдістермен тексергенде байқалмайтын аурулар және ауытқулар пайда болмайды

Жылу электр стансасынан болатын экологиялық мәселелер: қоршаған ортаның жылулықпен ластануы; отынның жануынан болатын газ текті өнімдерімен атмосфераның ластануы; қоршаған ортаның қатты қалдықтармен ластануы (күл, шлак)

Жылу энергетикасының әсерінен атмосфераға бөлінетін металл: Никель,Кобальт,Селен

Жылыжай газдары: Көміртегі диоксиді,Метан,озон

Жылыжай эффектісін зерттеген ғалымдар: Фурье;Дж. Тиндаль; С.Аррениус

Жылыжай эффектісінің кері зардаптары: әлемдік мұхит деңгейінің көтерілуі,озон қабатының бұзылуы,грунттардың еруінің мезгілсіз артуы

И.Ф.Реймерс (1990г) бойынша физикалық ластау түрлері: жылу энергия, электрлік және электро магниттік өрістер, шу, вибрация

ингредиенттік ластағыш түрлері: микробиологиялық препараттар; тұрмыстық ағын сулар және қалдықтар; мұнай өндіру және өңдеу

Ионизация реакциясы: күн сәулесінің әсерінен молекулалар мен атомдардан иондардың түзілуі; N₂+ + e^-; NO+ NO⁺ + e^-

Канцерогенді заттарды көрсетіңіз: көптеген циклді көмірсутектер; азобояғыштар; алкилді қосылыстары

Карбамадты инсектицидтер: карбамин қышқылының күрделі эфирлері; жекелеген жәндіктер үшін улылығы өте жоғары; топырақ микрорганизмдердерінің қатысында метаболизм толық өтеді

Келесі құбылыстардан жер ресурстарды қорғауды жүргізіледі: эрозия, тұздану

Кешенді экологиялық мониторинг: Қоршаған орта нысаналарының күйін қадағалайтын жүйе ұйымдастыру,Табиғи факторлардың әсерінен болатын өзгерістерді қадағалау,Антропогенді факторлардың әсерінен болатын өзгерістерді қадағалау

Көмірсутектердің хлортуындылары: суда аз ериді; диоксиндермен тұрақты органикалық ластағыштар тобын түзеді; ыдыраудың барлық түріне тұрақты, топырақта ұзақ сақталады

Көмірсутекті хлор туындалары: суда аз ериді; ыдыраудың барлық түріне төзімді; топырақта ұзақ сақталады

Көміртек оксидінен бөлінетін газды тазарту әдістерін атаңыз: су арқылы сіңу әдісі, этаноламин арқылы сіңу, суық метанол арқылы сіңу

Қазақстаннң қай облыстарында мұнайдың негізгі қорлары орналасқан: Маңғыстау, Атырау, Ақтөбе

Қазіргі кезде атмосфера ауасының ластануына «негізгі үлес» қосатын салалар: жылуэнергетикасы (жылу электрстансалары мен қазандықтар); қара және түрлі түсті металлургия кәсіпорындары; құрылыс материалдарын өндіру және автокөлік

Қалалық тұмшаның (смог) типтері: мұзды тұмша (арктикалық); фотохимиялық тұмша (лос-анджелестікіндей); лондондық типтегі ылғалды тұмша

Қалдықтары ең көп шығарылатын өнеркәсіптер түрлері: көмір кәсібі, жылуэлектростанциялары; қара және түсті металургия кәсіпорындары; құрылыс материалдар өнеркәсібі

Қандай маңызды органикалық молекуланың құрамына азот енеді: ДНК, ақуыз, липопротеидтер

Қандай тәсілдер газды газ тектес қышқыл қалдықтардан тазалауда кең таралғанын атаңыз? Адсорббция әдісі, каталикалық әдісі, адсорббция әдісі

Қатты тұрмыстық қалдықтарды өңдеудің экологиялық тиімді әдісі: бағалы қалдықтарды алдын-ала сорттау,бағалы қалдықтарды утилизациялау,бағалы қалдықтарды реутилизациялау

Қауіпті қалдықтардын сипаттамалары: уытты; жарылғыш және жанғыш; ауру жұқтырғыш

Қауіптілігі бойынша 1 сыныпқа жататын ауыр металдар: кадмий; мышьяк; ртуть

қауіптілігі бойынша 3 сыныпқа жататын улылығы әлсіз ауыр металдар: марганец; стронций; вольфрам

Қауіптілік сыныбы 1 топ – өте улы ауыр металдар: қорғасын; селен;цинк

Қауіптілік сыныбы 2 сыныпқа жататын ауыр металдар: бор; кобальт; мыс

Қолданылған өндірістік қалдықтар: Қондырғылар,Машиналар,Кәсіпорын қондырғылары

Қорғауға жатпайтын қосылыстарды көрсетіңіз: қорықштар, аллеялар; ескерткіштер, ғимараттар; орталық саябақтары, қорықштар

Қорғауға жатпайтын ресурстарды көрсетіңіз: қорықтар, аллеялар; табиғаттың ескерткіштері; ескерткіштер

Қорғауға жатпайтын ресурстарды көрсетіңіз: қорықштар аллеялар, ескерткіштер ғимараттар, орталық саябақтар мен қорықштар

Қоршаған орта мониторингі қандай негізгі мәселелерді шешеді? Антропогенді көздерді бақылау, қоршаған орта күйін бағалау және болжау

Қоршаған орта мониторингі қандай негізгі мәселелерді шешеді? ландшафтарды қорғау және ерекше қорғалатын жерлерді бақылау

Қоршаған орта мониторингінің негізгі практикалық бағыттары: қоршаған орта жағдайлары мен оған әсер ететін факторларды бақылау;қоршаған ортаның ақиқат жағдайына және оның ластану деңгейіне баға беру;қоршаған ортаның мүмкін болатын ластануларға болжам жасап сол жағдайларға баға беру

Қоршаған орта сапасын бағалаудың негізгі шарттары: ауадағы, судағы және топырақтағы ШРК

Қоршаған ортаға мұнай және мұнай өнімдерінің тигізетін әсері: ұшқыш көмірсутектермен ластанады; табиғи сулар ластанады; тірі ағзаларға токсинді әсер етеді

Қоршаған ортамен салыстырғанда организмдегі элементтер мөлшерінің артуы: элементтің биологиялық құнарлылығы;организмнің жинақтаушылық қызметі;органогендік элементтердің жиналуы

Қоршаған ортаны ластаушы химиялық агенттері: ауыр металдар; пестицидтер;синтетикалық үстірт активті заттар – СҮАЗ

Қоршаған ортаның анализін жүргізуге үш топқа бөлуге болатын әдістері: ядерлі-физикалық, физико-химиялық

Қоршаған ортаның ластану салдарынан пайда болған сырқаттармен қатар, эндемикалық деп аталатын сырқаттардың себебі: кейбір химиялық элементтердің су және топырақ құрамында аномальді түрде көп болуы;кейбір химиялық элементтердің суда және топырақта шектен тыс көп болуы;кейбір химиялық элементтердің суда және топырақта тапшы болуы

Қоршаған ортаның монитоингі келесі мақсатымен жүргізіледі: бағалау, болжамдау

Қоршаған ортаның мониторингі кезінде келесі көрсеткіштер қолданады: химиялық, физикалық

Қоршаған ортаның мониторингі келесі мақсатпен жүргізіледі: бағалау; болжамдау

Қоршаған ортаның мониторингі келесі мақсатымен жүргізіледі: салдарын анықтау; бағалау

Қоршаған ортаның химиялық ластанулардың өнеркәсіптік көздеріне келесілер: тау кен өндірісі;химия өнеркәсібі;мұнай өндіру өнеркәсібі

құбылыстар: теңіз экожүйелерінің тұрақтылығын бұзу; теңіз кеңістігінде мутагенездің және канцерогенездің пайда болуы; «қызыл көтерілулердің» пайда болуы

Құрамында бекітілген нормалардан жоғары, радиоактивті изотоптары бар сұйық, қатты және газтәрізді радиоактивті қалдықтар (РҚ)дың шығарылытын өндірістері: ядролық энергетика; қару жарақ өндірісі; денсаулық сақтау жүйесі

Құрамында мутагенді, канцерогенді, эмбриотоксинді әсер ететін, диоксин заты бар, ең зиянды қалдықтар пайда болады: өнеркәсіптік және қалалық қоқыстарды жаққан кезде; қорғасын қоспасы бар жағар май жаққан кезде; хлор және пестицид өндіріс орындарында

Құрамының әралуандығына байланысты ағын суларды тазалаудың негізгі әдістері: Механикалық; Биологиялық; Физика-химиялық және химиялық

Қышқыл жаңбырды түзетін атмосферадағы күкірт диоксидінің (SO₂) триоксидке (SO₃) дейін тотығу реакциясын жүзеге асыратын тотықтырғыштар: O₂;O₃;H₂О₂

Қышқыл жаңбырдың негізгі компоненттері: ; NO, ; , ,

Қышқыл жаңбырдың түзілуіне әкелетін атмосферадағы күкірт диоксидінің (SO₂күкіртті ангидридтің) триоксидке (SO₃ күкірт ангидридіне) дейін тотығу реакциясын, жүзеге асыратын тотықтырғыштар: Оттегі;озон;сутегі пероксиді

Қышқыл жаңбырлар түзетін негізгі шығарындылар: күкірт диоксиді; ұшқыш органикалық қосылыстар; азот оксидтері

Қышқыл жаңбырлардың негізгі компонентері: , ,

Қышқыл жауын-шашынның негізгі компоненті: SO_х; NO, NO₂, N₂O₃; NH₃

Қышқылдық жаңбырлардың түзілуіне себепші атмосфераның антропогендік химиялық компоненттері: күкірт диоксиді SO₂; азота оксиді NO_x; ұшатын органикалық қосылыстар (ЛОС)

Қышқылдық жауын-шашынның негізгі компоненттері: SO_x күкірт оксидінің аэрозолі; аммиак NH₃; NO_x азот оксидінің аэрозолі

Ластағыштардың ингредиентті түрлері: Қазбалы отынның жану өнімдері;Тамақ өндірісінің қалдықтары; Тұрмыстық ағын сулар мен қалдықтар

Ластағыштардың параметрлік түрлері: Сәуле;Шу; Жылу

Литосфера – жер қабығы: жердің сыртқы қытты қабаты жоғарғы гидросфера және атмосферамен шектеседі. Жер планетасының біршама берік тау жыныстары кешендерінен тұратын, төменгі жапсары ішінара балқымалы, онша берік емес атмосфера қабатымен шектелетін ең сыртқы қабаты; Жер шарын салыстырмалы түрде жұқа, біртұтас қатты қабық түрінде көмкеріп жатқан қабат

Литофилді элементтердің сипаттамасы: Тау жыныстарының элементтері;Силикаттардың негізгі массасын құрайды;Сыртқы қабатында 2,8 электрондары бар

Литофильді элементтер: Mg,Li,Na

Литофильді элементтердің сипаттамасы: Тау жыныстарының элементтері;Силикаттардың негізгі массасын құрайды;Сыртқы қабатында 2, 8 электрондары бар

Лондон смогы пайда болуының негізгі көзі: Жылу электростанцияларының шығарындылары;Өндіріс кәсіпорындарының шығарындылары;Көмірді өндіру және отын ретінде жағу

Лондон типтес көктұманның негізгі компоненті: көмірқышқыл газы

Лос-анджелес түріндгі фотохимиялық тұманның негізгі компоненттері: Азот оксидтері; Озон; Пероксидті қосылыстар

Лос-анджелес түріндгі фотохимиялық тұманның негізгі компоненттері: Азот оксидтері,Озон,Пероксидті қосылыстар

Мақсаттары бойынша гидромелиоротипті топырақты қорғау ғимараттар келесі түрге бөлінеді: суды қорекенетін, суды бағыттайтын, суды шығынданатын

Мал шаруашылық кешендері алып жатқан аудандарымен бірге, ауылшаруашылық территорияларынан жерүсті суларына төгілетін ластаушылар: пестицидтер; аммонийлік және нитраттық азот;фосфор және калий

Мантияның маңызды химиялық элементтері: кремний,оттегі,магний

Мемлекеттік экологиялық экспертиза деген не? Мемлекеттік экологиялық экспертиза-бұл табиғи ресурстар саласындағы шаралар мен жоспарлардың, жобалардың орындалуын, сай келуін қадағалайтын және қоршаған ортаға зиянды заттардан қорғау талаптарын қадағалайтын табиғатты қорғаудың талаптарын қадағалайтын табиғатты қорғаудың мемлекеттік шаралар жүйесі

Мемлекеттік экологиялық экспертиза дегенимиз не? бул қоршаған табиғи ортаның бақылауын жүргізетін, ондағы өзгерістерді бағалайтын және болжау жұмыстарын жүргізетін шаралар жүйесі

Метаболиттік функцияға қажетті элементте: Марганец;Бор; Кобальт

Металдың жасушаға еніп, ДНК-мен реакцияға түсу қабілеті қалай аталады: канцерогенез

Метаморфты жыныстардығы минералдар: Сланцтар,Гранулиттер,Слюдалар

Метеорологиялық болжаулар бойынша смогтың түзілуін атаңыз: температура инверсиясы, желсіз ауа райы, рельеф рөлі

Минералдық қосылыстардың тасымалдану үрдісі өтетін айналым: абиотикалық; үлкен; геологиялық

Мұнайгазөндіру және мұнайөңдеу салаларының ағын суларындағы ластаушы компоненттердің кең тараған түрі: бензин және керосин;синтетикалық жеңіл түрдегі белсенді заттар (СЖБЗ); фенолдар

Мұхит суында консервативті түрде таралған аниондар: Cl^-, Br^-,F^-

Н₂О химиялық қосылысының физика-химиялық ерекшеліктері: жоғары кернеулі тартылыс және оған тәуелді едәуір каппилярлы көтерілу, бұл өсімдіктің тамыр жүйесінің қоректенуін қамтамасыз етеді; кристалданудың (балқу) және қайнаудың (булану) жоғары температурасы; булану мен балқудың және мұздың үлкен қабатты тығыздығының жоғарғы меншікті энтальпиялары (1 г есебіне)

Не себепті адам қайта өндірілген ресурстарды қайта өндірілмеген ресурстардан көп қолданады? т ұрақсыз қуат;бақылау өте қиын;концентрациясы аз

Не себепті адамдар қайта өндірілген ресурстарды қайта өндірілмеген ресурстардан көп қолданады: тұрақсыз қуат, бақылау өте қиын, концентрациясы төмен.

Негізгі радиоактивті ыдырау түрлері: α – ыдырау; β – ыдырау;спонтандық бөліну

О.А. Алекин классификациясы бойынша басым келетін аниондарына қарай табиғи сулардың жіктелуі: гидрокарбонатты;сульфатты;хлоридті

О.А. Алекин классификациясы бойынша басым келетін катиондарына қарай табиғи сулардың жіктелуі: кальцийлі; магнийлі;натрийлі

ОБҚ аббревнатурасы нені білдіреді? Оттегіге биологиялық қажеттілік

Озон қабатындағы озон концентрациясы төмендеуінен пайда болатын жағдайлар: жаппай көпшілік адамдарда тері онкологиялық аурулардың болуы; өсімдіктерде фотосинтез процесінің тежелуі және олардың кейбір түрлерінің жойылуы;планета климатының өзгеруі

Озон қабатының бұзылуына негізгі зиянды әсер: ультракүлгін сәулелердің әсер етуі;симметриялы емес диметилгидразиннің ыдырауы: ракета отындарының жану өнімдері

Озон молекуласының стратосферада ыдырауына себепші болатындар: азот оксиді; сутегі мен оттегінің қосындылары (негізінде НО∙ и НО2∙ радикалдар түрінде); хлорқұрамды қосындылар

Озонды қабат қай жерде концентрленген: стратосфера

Организмге ерекше әсер ететін тірі және жансыз табиғаттың арнайы шарттары мен элементтері: абиотикалық факторлар; биотикалық факторлар; антропогендік факторлар

Организмдерге және өсімдіктердің тамыр жүйесіне әсер ететін топырақ пен тау жыныстарының химиялық, физикалық және механикалық қасиеттерінің жиынтығы: топырақ факторлары;топырақ қасиеттерінің организмдерге әсер етуі; эдафитикалық факторлар

Организмдерге салыстырмалы түрде көп мөлшерде қажетті элементтер мен оның қоспаларын: макробиогендік заттар; макроэлементтер; биогендік макроэлементтер

Организмнің абиотикалық және биотикалық өмір сүру жағдайы: атмосфера аймағы; топырақ териториясы; су ортасы

Органикалық қосылыстарды шығу тегіне байланысты топтары: өсімдік және жануар текті қосылыстар (ақуыздар, майлар, көмірсулар);көмірсутектер және құрамында азот және оттегі болатын олардың кейбір туындылары (мұнай, тас көмір және т.б.); табиғи ортада кездеспейтін, жасанды жолмен алынатын қосылыстар (аминдер, гидразиндер, қанықпаған және полиароматы көмірсутектер)

Орнына келтірілмейтін энергетикалық ресурстар: Ядролық отын; Көмір; Мұнай

Оттегіге биологиялық қажеттілік деген не (ОБҚ)?: бұл үлгінің белгілі бір инкубациялық уақытта (2,5,20,120 тәулік) биохимиялық тотығу процестері барысында (нитрификация процестерін санамағанда) жұмсалатын оттегінің мөлшері

Отынды жаққанда NO_x түзілу түрлері: термиялық NO_x(NO +NO₂)- ауадағы азоттың жоғары температурада тотығуы; жылдам NO_x – көмірсутекті радикалдардың ауадағы азотпен әрекеттесуі нәтижесінде; отындық NO_x

ОХҚ, мг О₂/л аббревиатурасы нені білдіреді? Оттегіге химиялық қажеттілік

өндіріс және тұтыныс қалдықтарының жіктелу түрлері: шығу тегіне негізделген; агрегатты күйіне байланысты;қауіптілік класы бойынша

Өндіріс көлемінде H₂S қоспасынан газды тазарту әдістерін атаңыз: күшән-сода әдісі, сілтілі-гидрохин әдісі, темір-сода тотықсыздануы

Өндіріс көлемінде пайдаланатын SO2 дан бөлінетін газды тазарту әдістерін атаңыз.: аммиак әдісі, бейтараптау әдісі, каталикалық тотықсыздану

Өнеркәсіптік (өндірістік) қалдықтардың (ӨҚ) агрегаттық күйіне байланысты топтары: қатты қалдықтар; сұйық; газтәрізді

Өнеркәсіптік қатты қалдықтарды (ӨҚҚ) жою мен өндеудегі негізгі бағаттар: арнайы полигондарда көміп тастау; пиролиз әдісімен жағып жіберу; жер беті қоймаларда сақтап жинақтау

Өсімдіктер таралуына әсер ететін топырақтың химиялық факторларына қажет жағдайлар: топырақ реакциясы;топырақтың тұздық режимі;алмасу катиондарының алмасу қабілеті мен құрамы

Параметрлік ластағыш түрлері: радиация; электромагниттік; жылу

Пестицидтер топтамасында оның химиялық табиғатына сәйкес кнегізгі топтар: хлортудырушы көмірсутектілер немесе хлоорганикалық қосылыстар (гексахлоран, ДДТ);фосфорорганикалық(ФОС) және карбаматты инсектицидтер;хлорфеноксиқышқыл туындылары және пиретроид жынысты пестицидтер

Позитрондық β- ыдырау: протон ядро ішінде нейтронға айналады; атом ядросынан позитрон β⁺ бөлінеді;

Популяцияларының негізгі көрсеткіштері: өлерлік, өсіп өнуі, популяцияның жеке туы