Главная Случайная страница


Полезное:

Как сделать разговор полезным и приятным Как сделать объемную звезду своими руками Как сделать то, что делать не хочется? Как сделать погремушку Как сделать так чтобы женщины сами знакомились с вами Как сделать идею коммерческой Как сделать хорошую растяжку ног? Как сделать наш разум здоровым? Как сделать, чтобы люди обманывали меньше Вопрос 4. Как сделать так, чтобы вас уважали и ценили? Как сделать лучше себе и другим людям Как сделать свидание интересным?


Категории:

АрхитектураАстрономияБиологияГеографияГеологияИнформатикаИскусствоИсторияКулинарияКультураМаркетингМатематикаМедицинаМенеджментОхрана трудаПравоПроизводствоПсихологияРелигияСоциологияСпортТехникаФизикаФилософияХимияЭкологияЭкономикаЭлектроника






Логопедтік пунктің қызметін ұйымдастыру тәртібі 8 page





- Қазіргі мүмкіндіктері шектеулі тұлғаларға деген коғам козкарасы қандай?

Әдебиет:

- Специальная педагогика/под ред. Н.М. Назаровой. - М. - 200).

- Замский Х.С. Умственно отсталые дети: история их изучения, восгіитания и обучения с древних времен до середины XX века. -М. - 1995.

Дәріс № 42-43

Қазахстан Республикасында арнайы білім беру жүйесінін даму тарихы

Жоспары:

- Кемтар бар балаларга арнайы білім берудің алғышарттары.

- Қазакстанда арнайы оқыту жүйесінің кұрылуы (1920-1945).

- 1946-1990 ж.ж. отандык арнайы білім беру жүйесінің дамуы

Отандық дефектологтардың арнайы білім беруді дамытуға қоскан үлестері. 1. Кемтар бар балаларга арнайы білім бсрудің алгышарттары

ҚР-да мүмкіндігі шектеулі түлгапарга арнайы білім берудің өзіндік тарихы бар. Бүл білім киын-кыстау кезеннің мән-жағдайын түсіну және осы заманғы арнайы көмектің жагдайын білу үшін керек. Баска ғылымдардың тарихы сияқты арнайы білім беру жүйесінің өз тарихы бар.

Тарихи деректер біздің елімізде арнайы білім беру жүйесі калыптасып, дамуын нақты көрсеткіштермен сипаттайды.

Қазіргі арнайы білім берудің дамуы ерекше белгілер мен тенденциясының анықталуын, әртүрлі уақыт кезеңдерінің карама-кайшы жақтарын аныктау және дамуында ауыткуы бар балаларға дәстүрлі емес формада көмек көрсету, қоғамдық тәрбиелеуге сәйкес шарітар қүруды қамтиды. ҚР-да арнайы білім берудің теориясы мен практикасының дамуы аныкгалган тарихи кезенде көрініс тапты.

Қазақстанда мүмкіндігі шектеулі балаларды арнайы оқыту мен тәрбиелеу туралы педагогикалық көзқарастар мен ой-пікірлерінің тарихи калыптасу процесі қазіргі уақытқа дейін арнайы зерттелетін мәселе болып түр.

Бүл жерде казак халқының педагогикалық-психологиялық ой-пікірлері туралы зерттеулері мен көзқарастары тарихтың XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында жиі кездеседі. Осы кездегі қазақ халқының жаркын болашагы, оның тәуелсіздігі мен бостандыгы және рухани өрлеу жайында қалтықсыз қызмет етіп, оны осы жолда шыбын жандарын қиған аса көрнекті ғүламалар мен когам кайраткерлері казақ аспанында шоқ жүлдыздай жарқырап, кең далада рухани-мәдени дамуының жаңа іргесін қалаған Ы.Алтынсарин, Абай атамыз, Ш.Құдайбердиев, С.Көбеев, А.Байіүрсынов және т.б. болды. Осы біртуар жандар педагогиканы және психология ғылымы саласында ғылыми еңбектер жазып, тәлім-тәрбиелік гылымның үлтгық терминінің калыптасуына бағасыз үлес қосқан.

Арнайы педагогиканың қазіргі күнде жетекші парадигмаларынын бірі гуманизация. Ал XIX ғасырда еңбек еткен Ы.Алтынсаринның шыгармапарында педагогикапық гуманистік көзкарас, ягни шәкіртке жылы жүрек болу мұғалім мен оқушы арасындағы ынтымақтастықтың принципінің көрініс тапканын байқауға болады. Ы.Алтынсарин өзінің атақты «Хрестоматиясында» жасөспірімдердін жан-дүниесі, ақыл-ойын қалыптастыруга үдайы көңіл бөлу мектеп пен ата-ананың ортақ міндеті деп санаган. БІбырай - оку тәрбие процесіне мүгалім рөлінде айырықша көңіл бөлген мүғалімнін алдында мынандай міндеттер қойды: нагыз мүгапім болу үшін шәкіртгердің өзіндік ерекшеліктерін мыкты санау кажет, аса сезімтал бала жанын жазбай танитын адам болуы кажет. Осындай озық ойлар дене және психика дамуында түрлі кемістіктері бар балаларды оқыту мен тәрбиелеу, түзету-теңгеру жүмыстарының негізгі қағидапарының бірі - әр баланың жеке ерекшеліктерін есепке алу кажет екені әр дефектологияда таныс.

А.Құнанбаев (1845-1904) тұлғалардың жан-жақты толык дамуына әсер ететін ағза мүшелерінің орны туралы көп жазған: «Құлык болмаса, не каңғыр, дауыс жаксы, үн, күн, ән - еш бірінен ләззат апа алмасаң едік! Мұрын иіс білмесе, дүниедеғі болған жаңа иіске ғашық болмак, жаман иістен кашык болмак колымыздан келмес еді. Тандай, тіл дәм білмесе, дүниеде не тәтті не дәмдінің қайсысынан ләззат алар едік, деген. Абай адамның сезім мүшелерінің дұрыс даму кажеттілігін анықтаған озат пікірлерін Шәкәрім, М.Жұмабаев, М. Дулатов, Ж.Аймауытов еңбектерінде кездестіреміз. Адам баласындағы кез-келген кемістік ол соқыр не саңырау не туганынан ақылы кемтар болса да өмірге деген көзқарасты өзгертіп қана қоймай, қасындагы адамдармен де қарым-қатынасын қиындатады.

Абайдық «Қара сөздерін» қарастырсак бұл, 7, 19, 23, 34 сөздерінде жарық керген. Өзінің 37-ші сөзінде: «Мен егер заң қуаты қолымда бар кісі болсам, адам мінезін түзетуге болмайды деген кісінің тілін кесер едім». Дамудың жақсы жаман болуы, ақылды ақылсыз болуы, тұқым қуалауышық негізіне байланысты ақсүйек тұкымынан шыққандар арқылы, алғыр болады дейтін буржуазиялық нәсілдік, идеалистік көзкарасқа карама-қарсы Абай адам мінезінің қапыптасуын тәрбиеге байланысты екенін дәлелдеген.

Сұлтанмахмұт Торайғыров (1899-1920) өзінің педагогикалық шығармапарында қазак тарихында бірінші болып жан мен тәннің, ягни психика мен мидың қатынасы туралы мәселе көтеріп, бұл екеуінің өзара байланысын гылыми тұрғыдан дұрыс түсіндірген. Адам сырткы дүниемен байланыстыра отыра біртіндеп тани береді, сөйтіп өзінің ақыл-ойын дамытады деген ақын С.Торайғыров өз шыгармаларында сензитивті кезеңдер туралы жастық шақтың ерекшеліктеріне сипаттама берген. Ақын жастық шақта адамның ақыл-ойы, интелектісі өте алғыр, дүниені танып білуге құмарлығы күшті, сондықтан да осы кезде оқуға, білім алуға ерекше ұштасу кажет екені туралы айтқан.

Шәкәрім Құдайбердиев (1858-1931) XX ғасырдың басындағы қазақтың коғамдық, әлеуметтік, мәдени әдеби еміріне белсене араласып, туган халқына ізгілік пен имандықы, ғылыми ағартушылықгы тарату жолында ұлы Абайдың ұлтгық пәлсапалық-психикалық дәстүрін жалғастырып халқына мол әдеби мұра капдырган. «Анық пен танық», «Қазак айнасы» шығармаларында Шәкәрім адамға сыртқы дүниенің қоршаған табиғаттың жұмбак сырын ұқ, танып біл, оның өлшеусіз байлығын мұратына, қасиетіне жарат, бұл үшін Алла тағала адамға ми берді, білу, тану, ұғыну - бәрі акыл ісі, олар мидан шығады деп тұжырым жасаған.

Спандияр Көбеев (1887-1956) өз педагогикапық еңбегін Ы.Алтынсариннің ағартушылық жолымен жұргізіп, хапык арасында үлкен беделге ие болған. «Ол балаларды окуға ынталандыру тәрбиесі» туралы еңбегінде: «Балаларды окуға ынталандыру, оларды өнер-білімге қызыктыру, еңбекке баулу, балаларға мектепке ғылым негізін ұгындыру арқылы тәрбиелеуге болады» деген ой-пікірлерін көрсеткен. Ол сондай-ак мүмкіндігі шектеулі балалармен жүргізілетін түзету жұмысының маңызды екені туралы өз еңбектерін де «баланың мінез құлкын түзету өте маңызды, өте жауапты жұмыс. Ашулануы да, асығуы да, әбірленгенді де білмейтін, ойы да шабандау, сезімі де шабындау бола алады. Мұндай бапалар айтқанды да тез ұға қоймайды. Ал осындай баланы «тұк ұқпайды», «меңреу» ден кінәлау дұрыс емес» деген.

Осындай сол кездегі озат ойлар дефеқгологияның педагогикалық оптимизімінің кигидапарын анықтады.

Магжан Жұмабаев (1893-1938) өзінің кысқа өмірінде тұңғыш «Педагогика» атты оқулығын жазып, бапа тәрбиесінің проблемасымен айналысушы мұгалімдерге үлкен көмек көрсеткен. Сол педагогика оқулыгында «Жан көріністері мен дене көріністері арасындағы байлам» және «Өзінің Бакылау жолы» деген тарауларында «Сыртқы сезім әсерленулері аса кымбатгы керу мен есту, бұлардан кейін сипап сезу» деп жазған.

Ж. Аймауытұлы (1889-1931) жас ұрпакты адамгершілік тәрбиелейтін еңбектер жазған. Олар тәрбие жетекші «Жан жүйесі және өнер тандау».

Аймауытүлының психологиялық мұрасы гуралы айтатын болсак оның 12 тараудан тұратын «Психология» атты еңбегінің маңызы зор. Осы кітабын қарастырсақ «Дененің кейбір мүшелері, олардың касиеттері» деп аталатын тарауында, ол адамның жан қуаттары жүйке саласы, кызу, тежелу процесі, ми бөліктері, олардың кызметі негізгі сезім мүшелері иіс сезімі, кұлак және дәм, тері т.б. дәйекті түрде мағлұмат берген. Ол «Педагогикалық жетекшілік» атты танымал оқулығанда психофизиологиялық мәселелерге байланысты сұрақтарды қарастырды. Оларга: сананың пайда болуы мендамуын, адам санасының ерекшеліктерін, психиканын анатомиялық-физиологиялық негіздерін, мидың қызметі мен оның функцияларын, сезім мүшелері құрылымының психикапык процестерін, негізгі танымдық процестер анализделетін және олардың физикалык негіздерінің ашылуын жатқызуға болады.

Осындай ғылыми терең ойлар арнайы педагогиканың негізгі міндеттерінің бірі кемістіктің күрделілігіне қарамастан меңгеруге мүмкіндік бар екенін анықтаған. Дәлел ретінде Ж.Аймауытов «Нұр күйі немесе күйлі сөз» деген поәмасында Жібек деген ананың жана туған нәрестесіне толганып айтқан жырымен жазған.

Ең алғаш дамуында кемістігі бар балаларды арнайы мекемелерде оқытудың көрінісі Шокан Уәлихановтың інісі Макежанді (1844-1923) Петербор қаласындағы саңырауларға арналған училещесінде білім алуы. Макежан 10 жасында сол училещеге қабылданып, Петербор каласында (канцелярия), суретші болып Омбы қапасында жұмыс жасаған. Замандастары Макенің естімейтіндердің сөйлеу тілін жақсы меңгерген, білімді адам деп айтқан.

Сонымен бұл көзкарастар арнайы педагогиканың теориясы толыктыра тарихи дамуына ерекше орын алатыны күмән келтірілмейді. Жалпы біздің елімізде арнайы білім беру жүйесі Ресейлік кемтар бапаларды оқыту тәжірибе негізінде қапыптасқан.

2. Қазақстанда арнайы окыгу жүйесінің күрылуы (1920-1945)

¥лы қазан төңкерістен кейінгі уақыг. Қазакстанда ауытқуы бар балалардын көбеюі. Азамат соғысы, ашаршылық, әпидемия және т.б. айғакты себептердің соның ішінде: жеткілікті жағдайда мектептер жүйесі, педагог кадрлардың жетіспеуі салдарынан елімізде кемістігі бар бапалар, бүзақылар қайыршылар көбейіп кетті.

Бүл мәселелерді шешу, яғни ауытқулығы бар балаларды есепке алу және арнайы көмек көрсету қиын жағдайда болды, себебі Қазақстанда бүл багытга жүмыс істеу тәжірибесі болмаған. Төңкеріске дейін Қазақстанда ауыткулығы бар балапарды мемлекет тарапынан қамқорлыққа алу арнайы үйымдастырылмаған. Алайда ағартушы тұлғалардың ауытқулығы бар балапардың проблемасына көңіл бөлгенін теріске шығаруға болмайды. Ауыткуы бар балаларға жеке үйымдастырылган көмек түрлері болды. Кемістігі бар балаларды және ересектерді оқыту және тәрбиелеу тәжірибесі есепке апынған жок.

Қазақстанда ғылым мен ағартушылықгың дамуына сол кезеңнің белсенді, данышпандары Ж.Аймауытов, А.Байтұрсынов, М.Жүмабаев т.6. мүмкіндік туғызды.

Ғалымдардың педагогика жене психологияның проблемаларына ой пікірлері күнды болғаны сөзсіз. Олардың ғылымның дамуына, психологияның білім деңгейіне кәңіл аударуы сол заманда маңызды орын алды және сол негіздің қалыптасу салдарынан арнайы білім беру жүйесі дамыды.

Қазақстанда ауытқышылыкгы апдын алуға байланысты міндеттерді шешуде 1921 жылы Орынборда үлттық агартушылық конференцияның маңызы зор болды. Бүл конференцияда ең бірінші рет дамуында ауыткулыктары бар балаларга арналған жүмыстарды үйымдастыруға ерекше көңіл бөлінді. Балалар үйіне қабылданатын балапарды тексеру проблемалары, оларды оқыту, тәрбие беру мекемелерінің ажырату, ауыткуы бар балаларды еңбекке даярлау, мектеп тәрбиесінің езара байланыстары бойынша мәселелер қарастырылды.

Конференцияда шешілетін сұрактар арнайы білім беру жүйесін әзірлеуде дұрыс жолда екенің керсетті. Бапалар мен жеткіншектердің еңбек қызметінің негізінде тәрбие процесін құрастыру, бөлек, ажырата білім беруге байланысты сұрақтар ез уақытында және дұрыс көтеріліп отырды.

Балапардың ауытқулығына байланысты күрес балалар арасындағы кылмыс пен панасыздықгың апдын алумен катар жүреді. Мекемелердін көп түрі: балалар үйі, панасыз бапаларга арналган коллониялар, жас заң бұзушыларға арналган тәрбие беру-тузету пунктгері ашылды. Ал ауытқулыктары бар балаларға арналған мамандырылған мекемелер біздің республикамызда баяу дамыды.

1921жылы Орынборда ең алгаш рет ақыл-ойы кем және естімейтін сөйлемейтін тұлгаларға арналган бапалар үйі ашылды. Олар ауытқулықтары бар балаларды кажет мекемелермен қамтамасыз ете алмаса да, дегенмен бұл

республикада арнайы білім беру жүйесі дамуыныц маңызды бөлігі болып табылады. 1922 жылы Акмола губерниясында ауыткулыктары бар балаларға арналған балапар үйі ашылды. 1922 жылдың 1-шілдесінде ҚССР-да 169 адамнан түратын ауыткулыктары бар бапаларга арналган бар жоғы 5 балалар үйі жүмыс істеді. Сол уақытта көптеген ауытқулықгары бар балапар жалпы типтегі мекемелерде кала берді. Интернатты кажет ететін 1,3 % балалар, 1.8 %- мектепке дейінгі, 33%-мектеп жасындағы балапар мүғалім кадрлармен игерілген болатын. Республикада дефектолог мамандар болған жок. Мүндай балапарды тәрбиелеуге кей жерлерде педагогикапык қызмет мүлдем даяр емес, тіпті білім жағынан да, адамгершіліктік жагынан да деңгейі төмен адамдар жүмыс істейтін.

Балалар үйінде тәрбиеленушілердің, солардың ішінде ауытқулықтары бар балалардың жагдайы ете ауыр болатын. Балалар мекемелері жылытылмайтын, жарық жүргізілмеген және тамақ енімдері де жетіспейтін. Бапаларға киім және аяқ киім жетіспейтін. Сондықтан үлтгық білім берудің негізгі бағыты балаларды суықтан, аштықган, аурулардан, өлімнен және қараусыздықтан күтқару болып табылған.

Ең бірінші естімейтін жене сөйлемейтін балаларга арналган балалар үйі Орынбордағы әйелдер монастырының орнына ашылды. Ол жерде 40 бала болды және де олар жалпы типтегі балапар үйінен шығарылып сол жерге көшірілген болатын. Бала өміріне жылына 72 сом бөлінетін. Әрине мүндай шектеулі ақша қоры балалар үйін толығымен қамтамасыздандыра алмайтын. Онда мүғалімдер балаларды тәрбиелеуғе, еңбекке даярлауға кебірек кеңіл бөлетін.

Балапар үйінде еңбекке даярлау бапалардың жасына сай жүзеге асырылатын. Жоғарғы сыныптағы тәрбиеленушілер заудта, орта жастағылар мектеп шеберханаларында жүмыс істеді. Теменгі сынып оқушылары сурет салуға, езіне-езі қызмет көрсету еңбектеріне үйрететін. Шеберханадағы жүмыс үш сағатқа созылатын. Ұлдар агаш шеберханаларда балалар үйіне кажет заттарды, жиџаздарды жасайтын. Қыздар киім тігетін, тоқу т.б. үйрететін. Бапалар үйінің өмірі негізінде өзіне-өзі қызмет керсету еңбегі жаткан болатын.

Акыл-ойы кем балалардың үйінде кол еңбегіне үлкен көңіл бөлінетін. Жалпы типтегі бпалар үйінде түратын, арнайы түзетушілік әсер етуді қажет ететін ауытқулыктары бар бапаларға арнайы жүмыстарды үйымдастыруда үлкен киыншылықтар кездесті. Жаппы типтегі балапар үйіндегі жұмыскерлер мүндай балалардың категорияларымен жүмыс жасаудың спеңификасымен таныс болмагандықтан, кез-келген қызмет түрлеріне, әрекеттерге коспайтын.

Қазақстандағы ауытқулықгары бар бапаларға арнайы білім берудін күрылуының бастапқы кезеңінде естімейтін түлғалармен жүмыс жасау жаксы керініс тапты. 1920 жылы республикада Ресей елінде тағайындаған арнайы кызметкерлер естімейтін бапапар мен ересектерге білім мен жүмыс берудің сұрактарымен айналысатын болды. Естімейтін тұлгапарды есепке алды, санақ жүргізді. Біркатар қалаларда ересек естімейтін тұлғалар еңбек ететін мекемелер, жұмыс орындары ашылды. Естімейтін тұлғалардан басқа ақыл-ойы кем балалар мен ересектерге де көмек көрсетілді. Көрмейтін тұлғаларға келетін болсақ оларды РСФСР-дағы балалар мекемелеріне жіберілетін, ол жерде казақстандықтарға 35 орын бөлінген болатын.

1923- 1924ж.ж. балаларға арнапған мекемелердің жұмысында жағымды өзгерістер болды. Балалар үйінен бас өзіне-өзі қызмет көрсету бағытына байланысты оқыту-еөндірістік шеберханалар ашылды. Ақыл-ойы кем және естімейтін тұлғаларга арналған арнайы балалар үйі өз қызметтерін Ресейдің- халық ағартушылығын басқармасының әлеуметтік тәрбие беру қағидаларына сәйкес құра бастады. Оларга:

- Ауытқулыктары бар балалармен жұмыс жасауда тәрбиешілердің міндетті түрде арнайы даярлықтары.

- Балаларды арнайы мектепке қабьшдау барысында оларды жеке дербес тексеруден өткізу.

- Бапа түлғасының жан-жақгы дамуына максималды түрде балалар үйінде қажетті жағдайды қамтамасыз ету.

4.Тәрбиеленушілердің өмірін отбасы жағдайындай ұйымдастыру.

5. Тәрбие процесін еңбек ету негізінде жүргізу.

1925 жылы жаңа әкімшілікі бөлінулерге сәйкес Қазақстанның астанасы Орынбордан Қызыл-Ордаға кошірілді. Соның салдарынан Орынборда болған ауытқулыктары бар бапаларға арнайы мекемелер Ресейге көшірілді.

Сол уақытта Казақстанда дамуында ауытқулықгары бар балаларга арналған арнайы мекемелердің болмауынан, оларға республикадан тыс Ресей мен Ташкент қапаларында көмек керсетілетін болды. Ауыткулыктары бар балалардың көбісі жалпы үлгідегі балалар үйінде қала берді. Кемтар бапалар санының жоғарғы пайызы арнайы көмек қамтамасыз етілмеген болған және панасыз балапар арасында қылмыскерлер саны да өсе берді. ҚР мемлекетгік архив қорыныңдағы мәліметгері ауыткулықтары бар балалар туралы нақгы санақ жүргізілмегенің дәлелдейді..

Республикада әртүрлі ауытқулықгары бар балаларға арнапган арнайы мектептердің кажеттілігі өсе берді. 1926 жылы еліміздің білім берудің дамуыту жобасында арнайы мектептер ашу қарастырылған болатын, бірак әкономикалық жағдайдың киыншылықгары мұны жүзеге асыруға мүмкіндік бермеді.

Сонымен, Казақстанда ауытқулыктары бар балаларга арнайы білім беру жүйесінің құрылуының алғышарттары өткен гасырдың 20-жылдары каланған болатын. Аталмыш балапарға білім мен тәрбие беруді дамытуды сол кезеңнің танымап түлғапарының қызметгері үлкен рөл атқарды. Ауыгқулықгары бар балаларға көмек көрсетуді ұйымдастырудың алғашқы кадамдары ресейлік тәжірибені ұйымдастыру негізінде әзірленді. Сол уақьггтағы ең маңызды жетістік ауытқұлықгары бар балаларға көмек көрсету міндетің мемлекетік мойындағаны.

Ал 30-шы жылдары республикада арнайы білім беру жүйесінің дамуы жалғаса берді. Арнайы білім беру жуйесінің дамуында маңызды жаңалық болып 1931 жылы 8-маусымда халық ағартушылық комитетінің мәжілісі

кабылдаған ауытқуы бар балаіарға арнайы білім міндетті түрде беру туралы шешімі болды. Бекітілген жоопар бойынша 8- 15 жас аралығындагы дамуында кемістігі бар балаларға міндетті түрде білім беру 1933 жылдың 1- қазанына енгізу керек болатын.

1931- 1932 оқу жылдарының басынан республикада естімейтін және кермейтін бапаларға арналган 2 типтегі арнайы мектептер ашылды. 30 бапаға есептелген естімейтін балаларға арналған мектеп білім ала алатын естімейтін балапардың барлығын кабылдай апмады. Көрмейтін балапарга білім беруде де қиыншылықтар кездесті. 1936-1937 оқу жылдарының басындагы мәліметтер бойынша республиканың әртүрлі аймақтарында шамамен 103 көрмейтін балалар білім ала алмады.

1937 жылдан бастап Семей, Ақтебе, Орал, Қараганды мен Қостанайда естімейтін балапарға арнайы мектептер мен балапар үйлері ашыла бастады. 1938 жылы естімейтін және көрмейтін балаларға арналған арнайы мектептердің материалдың базасы жақсара бастады.

Статистикалық мәліметтерге сәйкес 1940-1941 оқу жылдарында Қазақстанда 3.4 мың ауытқулықгары бар балаларға арналған 33 арнайы мекеме жүмыс істеді. Сол уакытга мамандардың жетіспеуі ерекше сезілді. 30 жылдардын ортасына дейін республикадағы арнайы мекемелерде дефектолог мамандар болған жоқ. 1935 ж РСФСР-дан Қазакстанға 2 сурдопедагогпен Барнаулдық сурдопедагогика мамандығы бойынша техникумды аяқтаған мұғалім келді. 1938 жылы Ленинградта 14 мүғалім 3 айлық курстардан өтіп келді. Бір жылдан кейін Ленинградта жалпы мектептерден тағы да 12 мүғапім жіберілді. 1940 ж республикада естімейтіндерге арналған мектептерге Мәскеулік 2 айлық курстардан өткен 13 адам келді.

Ауыткулықгары бар балалармен жүмыс істеуге жоғарғы білімі бар дефектологтардың квалификацияланган мамандары қажет болды. Осы кезде тифлопедагогтар мен олигофренопедагогтар жоқ болатын.

Жалпы 20-30-шы жылдары дамуында ауытқулыктары бар бапаларға арналған оқыту, тәрбие беру мекемелеріндегі педагогикалық мамандарды даярлау мен ісптік біліктілігін жогарлаіу жүйесінің қалыпгасу кезеңін бастан кешірді.

Арнайы мектептерге жалпы білім беретін және еңбекке даярлауда әдістемелік, нүсқаулық қүжаттар мен бағдарламалардың болмауы да қиыншылық туғызды.

Қазақстанда 30 жылдардағы дамуында ауытқулықтары бар балаларға арнайы білім беру жүйесі цамуының қорытындысы жағымды жағынан көрінді. Ақыл-ойы кем, көрмейтін, естімейтін түлғаларға арналған оқыту, тәрбие беру жүйесі қүрастырылған. Ауытқулыктары бар балалардың өмірінің негізі енбек болды. Материалды-техникалық базасының төмен болуы, мамандардың жетіспеуі, бағдарламаның, шеберханалардың жетіспеуі жеткіліксіз жағдайда болған.

¥лы Отан соғысының басталуы Қазакстанда белсенді дамып келе жатқан білім беру, ағартушылық жұмыстары тоқтатты, соғыс жағдайына сәйкес бейімделген. Қалыпты қүрбылары сияқгы дамуында ауытқулықтары бар балалар ө жағдайда з білімдерін жапғастыра берді. Олар тегін білім алды, сонымен катар мемлекет жағынан камтамасыздандырылып отырды.

Сол жылдары Қазақстанга 3740 тәрбиеленушілері бар 174 бапалар үйі көшірілді. Соның ішінде тек 50-ге жуығы гана сақталып қалды. Оларға келген окушылардың барлығын сиғыза алмағандықган балапар үйі мен мектептер кеңейтілді.

Республиканың барлық аймақтарында балапарды көшіруге байланысты оларға материалды түрмыстык жағдайлар үйымдастыруды кажет етті.

Қарағанды облысына көрмейтін балалардың келуіне байланысты, онда көрмейтін балаларға арналған мектеп- интернат ашылды. Одессадан келгендерге Қызыл-Орда ақыл-ойы кем балаларға арналған Молтов атындағы балалар үйі ашылу үйымдастырылды; Жамбыл ауданында көрмейтіндерге арналган Гродиковская мектебі жүмыс жасай бастады; Воронеж облысынан келгендерді Туркістан ауданына, Онтүстік Қазақстан облысына орналастырды. Харьков, Киев, Мәскеу, Курск және ресейдің басқа да облыстарынан келген 848 ауыткулықтары бар балаларды қабылдады. Соғыс жағдайы ауытқулыктары бар балаларға арналған арнайы мектептердің тіршілігі мен қызмет етуін күрделі киыншылықтарға әкелді. Окушылар санының көбеюі оқыту мекемелерінің материапдың жағдайына қатты әсер етті. Кептеген балапар үйі мен мектептер оларға кажетті оқу қүралдарын, киімдерді бере алған жоқ.

Date: 2016-05-14; view: 826; Нарушение авторских прав; Помощь в написании работы --> СЮДА...



mydocx.ru - 2015-2024 year. (0.005 sec.) Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав - Пожаловаться на публикацию