Отбасында жасөспірімге адамгершілік тәрбие беру

Жасөспірім тәрбиесі. Психологтар кеңесі.

Жасөспірімнің бойында жауапкершілікті мінез-құлықты

Алыптастыруда отбасының маңызы

Ересектік өмірдің мәселелерінің жауабын өткеннен іздеген жөн. Көптеген ата-аналар бала тәрбиелеуде «балам бой жетіп, үлкен болды-ау» деп ерте пайымдап, тәрбиелеу жағын назардан жіберіп отырады. Бұл - үлкен қателік. Жасөспірім балабақша жасындағы балаға қарағанда әлдеқайда үлкен қадағалауды талап етеді. Түр сымбаты бой көтергенмен, олар ересек емес, дегенмен жасөспірімге жасына сай қараған жөн. Жасөспірімге өмір шындығының ақ-қарасын ажыратуда қолдау жасап, өмірлік сұрақтардың жауабын жаһандық желіден емес, ата-аналарынан білгені дұрыс. Баланың талғамын дұрыс қалыптастыруға себепкер болыңыз, бірақ пікіріңізді өз беделіңізбен міндеттеуден аулақ болыңыз. Енді жасөспірім тәрбиелеуде психологтардың кеңестерімен бөлісе отырайық.

Отбасында жасөспірімге адамгершілік тәрбие беру.

Жасөспірімді басқаруға болады және басқару керек. Балалармен демократиялық ойындарға орын бермеу қажет, дегенмен диктаторлық тәртіп те артықтау болады. Диалог жолын ұстаныңыз. Бұл әдістің көмегімен берілген жағдайды назарда ұстай аласыз.

Әрдайым балаңыздың кімдермен және қандай ортада қатынас жасап жүргенін жіті қадағалап отырыңыз: толғандырып жүрген мәселелері, тыңдап жүрген музыкасы, көріп жүрген фильмдері, сол сияқты ғаламтордағы шолып жүрген сайттарын біліп жүру керек. Сондай-ақ балаңыздың әлеуметтік желідегі парақшаларына да көз салып отыру керек. Бұл парақшалары балаңыздан да көп нәрселерді айтып береді.

Балаңыздың талғамына қатысты жағымсыз баға беруге асықпаңыз, өйткені ол іштей тұйықталып қалады да, келешекте байланысты қалыпқа келтіру қиындауы мүмкін. Қазіргі жастардың талғамы тез өзгеріп отырады. Егер сол өзгеріске таңданбаған сипат танытсаңыз, баланың өзі де бұл таңдауынан көп созбай бас тартады.

Жасөспіріммен үздіксіз әңгімелесіп отыру керек. Сонда ол бұл өмірде жалғыз сезінбейді.

Бала ішінде гармондық өсу жүріп жатқандықтан, жасөспірім балаңыздың көңіл-күйі алай-дүлей өзгеріп отыруы қалыпты жағдай. Сондықтан сізден мейлінше төзімділік пен түсінушілік керек.

Баланың өзгелер алдында жіберген өрескелдіктерін ғана кешіруге болмайды. Оның мінез-құлқына, тәртібін әрдайым бақылауда ұстаңыз. Қазіргі заманның мектептерінде есірткі қолдану жағдайларының боп жататыны белгілі. Ал бұл жағдай тек өзгелердің баласына қатысты деп ойлау мүлдем дұрыс емес.

Жасөспірім ұл-қызыңыздың алдында сөйлеу мәдениетіңізге мән беріңіз. Сіз өмірлік көзқарастарыңыз қалыптасқан үлкен адамсыз, ал ойланбай айтқан сөзіңіз бала жүрегі мен санасында өшпес із қалдыруы мүмкін. Бұның ақыры жақсыға апармасы хақ.

«Бес нәрседен қашық бол... Өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек, бекер мал шашпақ» деп Абай хакім айтпақшы, жаман қылықтардан аулақ болып, өміріңізге нали бермеңіз. Жанұя ішіндегі қарым-қатынас мәселелерін балаңызға жүктемеңіз. Кей ата-аналар (әсіресе жалғызбасты аналар)баланы өз жағына тартып, аяушылық шақырғанға бейімделген. Бұлай мүлдем жасауға болмайды. Ана баласының алдында моральдық тұрғыда өміршең, өзіне сенімді болу керек.

Қазіргі кездегі жасөспірімдер арасындағы суицидтің қоғамда дендеп кетуі көбіне жанұядағы қалыпсыз жағдайлар мен құлазушылықтан, адасушылықтан боп жатады. Оптимист болуға тырысып, балаңыздың бойына түсінстік пен сенімділіктің сәулесін себіңіз. Ұл-қызыңыз өмірдің қиындығына төтеп бере алатына сенімді болып, сіздердің қолдауыларыңызды сезініп жүрсе, ой-өрісі жетілген толыққанды азамат боп өсуіне дұрыс жол көрсеткеніңіз.

Ақлима Нуралиева

Бөрлі жалпы орта білім

беретін мектебінің психологы

«Воспитание – великое дело: им решается участь человека »

Помните: «Все лучшее, что у нас есть, - детям!»

Воспитание ребенка теснейшим образом связано с проблемой сформированности личности родителей. Чтобы воспитать у ребенка отзывчивость, нравственное отношение к людям, родителям необходимо быть самим на должном уровне.

Родителям и членам семьи принадлежит решающая роль в том, чтобы ребенок развивался как человек и в дальнейшем стал субъектом, хозяином своего развития, т.е. личностью. На формирование личности человека сильное влияние оказывает весь образ жизни семьи. Ребенок – это зеркало нравственной жизни родителей.

Самая ценная нравственная черта хороших родителей, которая передается детям без особых усилий, - это душевная доброта матери и отца, умение делать добро людям. В семьях, где отец и мать отдают частицу своей души другим, принимают близко к сердцу радости и горести людей, дети вырастают добрыми, чуткими, сердечными.

Ребенок ежедневно видит вокруг себя живую действительность и непосредственно участвует в ней, он слышит суждения и оценки родителей, наблюдает их отношение к другим людям и друг к другу. Каждый день с утра до вечера, а иногда до поздней ночи семья в лице родителей, старших братьев, сестёр, бабушки развёртывает перед ребёнком образцы самых разнообразных форм поведения, своего рода «ассортимент» образцов слов, жестов, манер, отношения к труду, к людям». Следовательно, в семье ребенок оказывается включенным в социальные отношения, которые составят содержание будущей личности.

И формирующееся отношение ребёнка к другому человеку, к другим людям определяется отношением прежде всего родных и близких к нему самому. Под влиянием этих отношений формируется и его самосознание. С самого раннего возраста ребенок учится у взрослых. Он учится не только ходить, говорить, играть, учиться, трудиться, но и чувствовать, думать, переживать, относиться к другим людям и к самому себе. В общении со старшими ребенок усваивает целостную систему нравственных ценностей и идеалов. И надо понимать, что сначала семья формирует ребенка, а затем выросший ребенок оказывает свое влияние на семью. И еще нужно помнить: что ты сам сделаешь для родителей своих, того же ожидай от своих детей.

Все родители хотят счастья своим детям. Вот только в чем оно, это счастье?

В спокойной и обеспеченной жизни? В добропорядочной семье с хорошо воспитанными и здоровыми детьми? В ответственной должности и всеобщем уважении? В достижении высоких целей во имя счастья всех людей на Земле? А может, во всем этом комплексе? Да, именно в нем! Но чтобы достичь этого, просто хотеть мало. Нужно, чтобы весь жизненный уклад семьи, поведение самих родителей и в большом и в малом способствовали правильному нравственному формированию растущего человека. Чтобы наши дети выросли счастливыми, родители сами должны быть достаточно зоркими, способными разглядеть в жизни все враждебное человеку и высветить все хорошее и доброе. И такую же зоркость они должны сформировать и в своих детях!

Татьяна Павлицкая, психолог Бурлинской ОШ