Тема 16 Правовое регулирование земельных отношений в зарубежных странах

Правовое регулирование земельных отношений в странах СНГ. Правовое регулирование земельных отношений в странах Европейского экономического сообщества. Правовое регулирование земельных отношений в США. Правовое регулирование земельных отношений в развивающихся странах. Международное сотрудничество в области использования и охраны земель и других природных ресурсов.

9.

АЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ және ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Ш.ЕСЕНОВ АТЫНДАҒЫ КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАР және ИНЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ

КӨЛІК және ҚҰРЫЛЫС ФАКУЛЬТЕТІ

«ҚҰРЫЛЫС КАФЕДРАСЫ»

ЖЕР РЕСУРСТАРЫН БАСҚАРУ ПӘНІ БОЙЫНША

ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС

АҚТАУ

№ 1 ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС

ЖЕРЛЕРДІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫНЫҢ АНАЛИЗІ МЕН ПАЙДАЛАНЫЛУЫ

Жұмыстың мақсаты: қазіргі жер қоры жағдайының анализін өткізу – студенттерге аналитикалық ойлау қабілетін жеткізу.

1 кесте

Жер қорының құрылымы

2 кесте

Жер пайдаланушылар мен жер қорының саннатары бойынша мінездеме

3 кесте

Жер алаптарының құрылымы

ҚОРЫТЫНДЫ...

№ 2 ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС

ЖЕР ҚОРЫНЫҢ 20 - 20 ЖЫЛДАР АРАЛЫҒЫНДА ӨЗГЕРУ ДИНАМИКАСЫ

Жұмыстың мақсаты – жер қорының бірнеше жылдағы өзгеруін талдау, қорытынды жасау.

1 кесте

20 - 20 ж.ж. аралығындағы жер қорының

Санаттар бойынша бөліп беру динамикасы

2 кесте

Жер алаптарының динамикасы

3 кесте

20 - 20 ж.ж. аралығындағы жер пайдаланушылар мен иеленушілер санының өзгеру динамикасы

№3 ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС

ЕЛДІ МЕКЕНДЕРДЕ ОЛАРДЫ КҮТУГЕ АРНАЛҒАН ЖЕРЛЕР, ОҒАН ҚОСА ЖЕКЕ МЕНШІККЕ ҰСЫНЫЛҒАН ЖЕР УЧАСКЕЛЕРІНІҢ КАДАСТРЛЫҚ (ҚҰНДЫҚ) БАҒАСЫН АНЫҚТАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

1.1.Белгіленген мақсатта жер учаскелерінің кадастрлық құндық бағасын анықтаған кезде, жерге төлеуге арналған базалық ставкалар1 қосымшаға сәйкес ҚР Үкіметінің 2 қыркүйек 2003жылы№890 Қаулы бойыншы «жеке меншікке ұсынылған жер учаскелерінің базалық төлеу ставкалары,яғни құрылысқа арналған жеке меншік немесе салынған ғимараттар (түрлі құрылыстар) мен кешендері,толарды күтуге арналған жерлер» белгіленеді.

Астана қаласы маңында орналасқан, республикалық маңызы бар, облыстық орталықтар мен курорттық аймақтардағы елді мекендерде(ауылдар және ауылдық елді мекендерде) жеке меншікке ұсынылаатын жер учаскелерінің базалық ставкалары екі есе артады.

1.2.Елді мекен территориясында аймақтау нәтижесінде белгіленген, жер учаскелерінің орналасқан орнына байланысты, инженерлік жабдықтау деңгейіне, мәдени-тұрмыстық маңызы бар обьектілердің бар болуына, территорияның ландшафты құндылығына, қоршаған орта жағдайы мен басқа да факторларға байланысты жер учаскелерінің кадастрлық (құндық) бағасының базалық төлеу ставкаларын анықтағанда, түзету коэффициенттері қолданылады.

1.3.Аудандық маңызы бар қалаларда, ауылдар мен ауылдық елді мекендерде түзету коэффициенттермен аймақтардың шекаралары аудандық атқарушы оргганның ұсынуымен аудандық уәкілетті органдар, ал облыстық маңызы бар қалаларда(Астана қаласы, Алматы қаласы) облыстық атқарушы органның ұсынуымен облыстық уәкілетті органдар бекітеді.

Жоғарылататын немесе төмендететін коэффициенттің шектік(максималды) өлшемі оның екі еселенген өлшемнен артық болмауы тиіс.

1.4.Алынған мәліметтер жер учаскесінің кадастрлық(құндық) бағасын анықтау Актісіне енгізіледі.

Елді мекен шекарасын тыс орналасқан, азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға ұсынылатын құрылысқа арналған ғимараттар мен кешендер, оларды күтуге арналған жерлерді қосқандағы жер учаскелерінің кадастрлық(құндық) бағасын анықтау ерекшеліктері.

2.1 Елді мекн шекарасынан тыс орналасқан, азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға ұсынылатын құрылысқа арналған (ғимараттар) мен кешендер, оларды күтуге арналған жерлер, олардың белгіленуіне сәйкес, кадастрлық(құндық) баға облыстық маңызы бар қалаларда жер учаскелерінің белгіленген мақсаттар үшін базалық төлеу ставкаларынан 10%өлшемімен алынғанда анықталады.

2.2. Жер учаскелерінің кадастрлық құндық бағасын анықтағанда, түзету коэффициенттер қолданылады. ҚР Жер кодексінің 11 бап 4 пунктіне сәйкесучаскелердің күту орталығынан алысттағы, жолдардың саласына қарай қолданылады.

2.3.Бағалау учаскелер арналған күту орталығы ең жақын орналасқан ауылдар, қалалар, облыстық және аудандық орталықтар болып табылады.

2.4.Күту орталығына дейінгі арашықтың, жол сапасының есепке алуы мен түзету коэффициентінің есептеу формасының алыстағы №1 практикалық жұмысына ұқсас анықталады.

ЖЕР УЧАСКЕЛЕРІН ЖЕКЕ МЕНШІККЕ ҰСЫНЫЛҒАН ҚҰРЫЛЫСҚА АРНАЛҒАН НЕМЕСЕ САЛЫНҒАН ҚҰРЫЛЫСТАР МЕН КЕШЕНДЕР, ОЛАРДЫ КҮТУГЕ АРНАЛҒАН

ҚР Үкіметінің 2.09.2003 ж №890 Қаулысы «Жер учаскелерінің базалық төлеу ставкаларын белгілеу жер учаскелерін жеке меншікке ұсынғанда, мемлекет немесе мемлекеттік жер пайданушылар жалға бергенде, сонымен қатар жер учаскелерінің жалға беру құқығын сатып алған бағасының өлшемі ұсынғанда белгіленеді.»

10 ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРҒА ҰСЫНЫЛАТЫН ТАҚЫРЫПТАР

1. Қазақстанда жер қатынастарының дамуының тарихы, құқықтық және экономикалық аспектлері.

2. Қазақстан Республикасы жер қорының жағдайы.

3. Жер- кадастрлық жүйесі негізінде

4. Жердің нарықтық айналымын реттеу

5. Ауылшаруашылық жерлердің нарықтық айналымын реттеу

6. Жер ресурстарын басқару жүйесінің ақпараттық-техникалық негізі ретінде-мемлекеттік жер кадастрының жүйесі.

7. Жер ресурстарын басқарудың экономикалық құқықтық механизмі

8. Жер ресурстарын басқару бойынша мемлекеттік органдар мен олардың функциялары.

9. Жер ресурстарын басқару жүйесінде жерді қорғау мен пайдалануды мемлекеттік бақылау.

10. Жер пайдаланудың ақылылығы мен жер нарығы, жердің кадастрлық бағалануы мен салық салуы.

11. Жер қорғау бойынша жер заңдылығы.

Оқу, өндірістік және диплом алды тәжірибелерден өту,құжаттық есептеулер формасына оқу әдістемелік нұсқаулар оқу бағдарламасында қарастырылмаған.

12.Білім алушының оқудағы жетістігін бағалау мен бақылауға арналған материалдар

1. Қай жылдан бастап мемлекеттің жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі жасалып және енгізу бойынша жұмыстар жасалды?

A) 2002 ж

B) 2001 ж

C) 1989 ж

D) 2004 ж

E) 1976 ж

2. Жер ресурстарын пайдалану мен қорғауды не бақылайды?

A) Мемлекет

B) Аудан

C) Облыс

D) Аймақ

E) Ауыл шаруашылық ұйымы

3. Қай өңірде тұздану, шөлге айналу, жердің улы заттарымен ластануы байқалады?

A) Балқаш

B) Арал

C) Сырдария

D) Каспий

E) Еділ

4. Ластанудың қауіпті түрлерінің бірі

A) Радиоактивтілік

B) Химиялық

C) Табиғи

D) Радиациялық

E) Сәулелік

5. Біздің планетамыздың 361 млн шаршы км жерін қандай аймақ алып жатыр

A) Су

B) Егістік

C) Жайылым

D) Орман

E) Құрлық

6. Жер бонитировкасының түрлері

A) суландырылған және суландырылмаған

B) ылғалдандырылған

C) құрғақтатылған

D) сұйықтатылған

E) ылғалдандырылған және ылғалдандырылмаған

7. Республикалық жер қорының неше пайызын ауылшаруашылық алқаптар алып жатыр?

A) 81,7%

B) 74,5%

C) 60%

D) 43%

E) 52,5%

8. Республикалық жер қорының ауылшаруашылық алқаптарының басым бөлігін алып жатқан зона

A) Шөл және шөлейт

B) Дала

C) Орманды дала

D) Шөлейт

E) Таулы

9. Қазақстан Республикасы жер кадастры және жерге орналастыру жұмыстары жөнінде қандай халықаралық ұйымға мүше болды?

A) Халықаралық Ғылыми Проблемалық Кеңес (ХҒПК)

B) БҰҰ

C) ЮНЕСКО

D) ТМД жер басқармасы

E) Әлемдік жерге орналастыру органы

10. Қазақстан Республикасы аумағында қандай алқаптардың айтарлықтай бөлігі жердің құнарлығына теріс әсер ететін белгілердің болуымен сипатталады?

A) Ауылшаруашылық

B) Қалалық

C) Экономикалық аумақ

D) Өндірістік аумақ

E) Шаруашылық аумақ

11. Жер пайдалану жүйесінінің ақылы болуына не ықпал етеді?

A) ҚР Жер кодексі

B) ҚР Президенті жарлығы

C) ҚР Конституциясы

D) Мемлекеттік жер бөлімі

E) Жалпы Республикалық жерге орналастыру органы

12. Жерді пайдалану мен қорғауды Республикада қандай орган басқарады?

A) Үкімет

B) Президент

C) Парламенттің жоғарғы палатасы

D) Парламенттің төменгі палатасы

E) Мемлекеттік бақылау жүйесі

13. Жерді ауылшаруашылығына пайдалану үшін сатудың айтарлықтай резерві босалқы жерлерде олардағы ауылшаруашылығы алқаптарының ауданы неше млн.га?

A) 109,2 млн.га

B) 149,3 млн.га

C) 510 млн.га

D) 89,4 млн.га

E) 2,717 млн.га

14. Жер ресурстарын пайдалануды болжау деген не?

A) Үақыт бойынша жеке объектілердің нақты даму болашағы

B) Жаңа құбылыстарды, технологияларды, ғимараттарды т.б. іске асырудың инженерлік негізі

C) Болашақ құбылыстардың, жайттардың ғылыми түрде алдын алу

D) әкімшілікті ауданның жерге орналастыру схемасы

E) бас-схема – облыстық жерге орналастыру схемасы - әкімшілікті ауданның жерге орналастыру схемасы

15. Жер қорын пайдалануды болжаудың жоспарлаудан айырмашылығы неде?

A) Ұзақ кезеңінде (20-25), жалпылығында, жер қорын пайдаланудың тек стратегиясын енгізеді, қаржымен қамтамасыз етілмеген

B) Территорияның өлшемі мен мерзімінде

C) Айырмашылығы жоқ

D) Жобалаудың дәйектілігінде

E) Жобалық шешімдердің құқықтық рәсімделуінде

16. Экстрополяция әдісінің кемшіліктері:

A) Негіз ретінде тек қана фактілі тенденциялар алынады

B) Перспективті нормалар ескеріледі

C) Бар нормативтер ескеріледі

D) Бар нормативтер ескерілмейді

E) Уақыт факторы ескерілмейді

17. Жер ресурстарын пайдалануды болжаудың мазмұны:

A) Тапсырма дайындау, объектіні талдау, болжау әдістерін іріктеу, жердің салааралық үлестірілуін болжау, жерді қорғау мен қалпына келтіруді болжау, ресурстық болжау, тиімділік, верификация, болжауды жүзеге асыру тәртібі, болжауды қарастыру мен бекіту

B) Болжауға тапсырма дайындау, болжау құру, болжаудың верификациясы, болжауды қарастыру мен бекіту

C) Жерді салааралық үлестіру, жерді жақсарту, жерді қорғау мен қалпына келтіру, ресурстық қамтамасыздандыу, болжаудың тиімділігі

D) Жердің саны мен сапасы, жер пайдалнушылардың құрамы, болжауды жүзеге асыру мерзімдері

E) Жер қорын пайдалану мен үлестіру, жер қорын аудандастыру, ауыл шаруашылығы емес мақсаттағы жерлер, жаңа жерлерді игеру

18. Шектеулі шамалар әдісі мыналарды анықтауға мүмкіндік береді:

A) Болжалдық көрсеткіштердің шекарасын, аймағын, орналасу схемасын анықтау

B) Тиімді шамаларды анықтау

C) Болжау варианттары

D) Ең жақсы, тиімді шешімдерді іздестіру

E) Қалыптасқан жағдай мен қойылған тенденцияларды ескеру

19. Экстрополяция әдісінің ұтымды жақтары:

A) Уақытқа байланысты жағдайды (құбылыс, процесстерді) фактілі зерттеу негіз болады

B) Тиімді мағыналы іздестіру жүргізіледі

C) Уақыт факторы ескерілмейді

D) Экономикалық жағдайлар ескеріледі

E) Бақылау объектісінің мүмкін мінез-құлқы зерттеледі

20. Басқармалы қорларға қайсысы жатады?

A) Еңбек, материалды-техникалық, қаржылық

B) Жер, су, климат

C) Табиғи және экономикалық

D) Ауа, су, еңбек, қаржы қорлары

E) Жер, өсімдік және жануарлар дүниесі

21. Жерді ұтымды пайдалану проблемасы неден туып отыр?

A) Жердің шектелгендігі мен оған қажеттіліктің өсуі

B) Жердің шектелгендігі мен оған мұқтаждылықтың өсуі жағдайында жер қорының пайдалану болашағын анықтау

C) Жерді пайдалануды жан-жақты удету

D) Халық санының өсуі мен халық шаруашылығының барлық салаларының дамуы

E) Ауылшаруашылық алқаптарының пайдалануын жақсарту мен үдету

22. Болжаудың тура верификациясы – оның келесідей өңделуі:

A) Алғашқы әдістен өзгеше әдіспен

B) Барлық есептеулердің дұрыстығын тексреу жолымен

C) Бастапқы берілгендері тексеру жолымен

D) Оппонентің көмегімен верификациялау

E) Бүгінгі күннен өткен жайттардың дамуы кезінде алынған-берілгендермен болжауды салыстыру жолымен болжауды тексеру

23. Инверстверификация мынаны білдіреді:

A) Ретроспективті кезеңде болжаудың дұрыстығын тексеру

B) Болжауды басқа болжаумен салыстыру

C) Болжауды салыстыру

D) Бұрын алнған болжаулардан болжау жасау жолымен құрылады

E) Алдыңғы тәсілден өзгеше тәсілмен жаңа болжауды алу

24. Марков тізбегі қандай мүмкіндік береді?

A) Болжаудың мүмкіндік, стохастикалық әдістерін қолдану

B) Перспективті нормаларды есепке алу

C) Нормативті жолды қолдану

D) Ізденісті әдісті қолдану

E) Тиімділендіру әдістерін қолдану

25. Жер ресурстарына қажеттіліктің өсуі неден туып отыр?

A) Халық шаруашылығының барлық салаларының дамуы үшін халық санының және жерге қажеттіліктің өсуі

B) Жер ресурстарын пайдалану проблемасын мемлекеттік реттестіру

C) Халық санының өсуі

D) Жер ресурстарын ұтымды пайдалану мен қорғау концепциясы

E) Жер реформасы

26. Жер қорын пайдалану проблемасының басты қайшылығының мәні неде?

A) Қоғамның мүмкіндіктері мен мұқтаждықтары арасындағы қоғамның жер қорын пайдалануға қатысты әлеуметтік, экологиялық, экономикалық, мақсаттары арсындағы қайшылықтары

B) Табиғат(жер) және адам(қоғам) арасында

C) Қоғамның мүмкіншіліктері мен мұқтаждықтары арасындағы сәйкессіздік

D) Жерді пайдалану мен қорғау арасындағы сәйкессіздік

E) Жерді пайдаланудағы жақсарту жолдары, әдістері, тәсілдері арасында

27. Жер қорын пайдалану проблемасының басты ішкі қайшылығының мәні неде?

A) Табиғат ресурстары(жер, су, орман) құрамы мен антропогендік және табиғи ландшафтар құрамын анықтау

B) Табиғат(жер) және адам(қоғам) арасында арақатынасты айқындауда

C) Жер ресурстарына қажеттіліктің өсуі мен жер бетінің шектелгендігі

D) Қоғамның мүмкіндіктері мен мұқтаждықтардың ара қатынасы

E) әлеуметтік, экономикалық, экологиялық аспектілер

28. Жерді пайдалану проблемасы мемлекеттік бағыттаудың мәні неде?

A) Жерді пайдалану мен қорғаудың тиімді жолдарын іздеу

B) Жердің құнарлығын арттыру

C) Суармалы және құрғатылған жерлерден ауыл шаруашылығы өнімдерінің барлығының жартысына дейін алу

D) өнеркәсіпке, қалаларға жер бөлуді ұлғайту, мелиорация жерлері көлемін ұлғайту

E) жердің қожайынын(меншік иесін) табу

29. Жер ресурстарын ұтымды пайдаланудың негізгі міндеттері

A) Қоғамның қажеттіліктері мен жер ресурстарының шектелгендігі

B) Жаңа мәселелер мен проблемаларды қою

C) Жер ресурстарын пайдалануды болжау мен жоспарлау, болжау әдістемелік жетілдіру, жер ресурстарын тиімдендіру

D) Адам мен табиғат арасындағы қайшылықтарды шешу

E) Қоғамның мүмкіншіліктері мен қажеттеліктері арасындағы ара қатынастарды айқындау

30. Жерді ұтымды пайдалану принциптері

A) Әлеуметтік, экономикалық, экологиялық, құқықты, басқарушылық

B) Адамның өсіп отырған мұқтаждықтары, жерді жақсартудың жаңа түрлерін іздестіру

C) жерге деген сұраныстың өсуі мен оның шектелгендігі

D) ауыл шаруашылығында пайдаланудың приоритеттері, экологиялық, экономикалық, әлеуметтік

E) жерді жақсарту, қорғау, пайдалануды үдету(интенсификациялау)

31. Республиканың жер ресурстарын пайдаланудың бас схемасының міндеттері:

A) Құнарлықты арттыру, АӨК салаларын орналастыру, жер резервтерін, болашақты айқындау, жерді қорғау мен жақсарту, шаралардың кезегі мен тиімділігі

B) Кешенділік, ауыл шаруашылығында пайдалану приоритеті, ұйымдастыру-территориялық шарттар, аймақтық және жүйелік

C) Далалық және камералдық жұмыстарды орындау

D) Жердің фактілі пайдалануын зерттеу, әр түрлі сападағы және мақсаттағы жерлерге болашақ мұқтаждықты анықтау, жердің сапасын жақсарту мүмкіндіктерін айқындау, перспективті жер балансын құру

E) Ауыл шаруашылығында пайдаланатын жерлер, елді мекен жерлері, өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және басқа да мақсаттағы жерлер т.б.

32. Аудандық-әкімшілік жерге орналастыру схемаларын жасауға картаның қандай масштабы қолданылады?

A) 1:200000-1:100000-богарлық жерер үшін; 1:200000-1:500000-шөлді және жартылай шөлді зоналарда

B) 1:10000

C) 1:100000

D) 1:25000

E) 1:2000

33. Аудандық жерге орналастыру жүйесінде елді мекендердің жерін пайдалануды талдау келесілерді істеуге тиісті:

A) Олардың территориясын ұлғайту себептерін айқындау: ауыл шаруашылығы мен қала құрылысы мақсаттарында одан әрі пайдаланудың ішкі территориялық резервтерін анықтау

B) 10 жылдан кем емес кезеңдегі елді мекендердің аудандарының динамикасын зерттеу

C) Болашақтағы елді мекендердің аудандарын анықтау

D) Олардың территориясын ұлғайту себептерін айқындау, ауыл шаруашылығы мен қала құрылысы мақсаттарында одан әрі пайдаланудың ішкі территориялық резервтерін анықтау, болашақтағы елді мекендердің аудандарын анықтау

34. Бас схеманың принциптері:

A) Жеделдету деңгейін өсіру, жер қоры мен оны қорғау, тиімділендіру

B) Кешенділік, ауыл шаруашылығының приоритеті, ұйымдастырушылық-территориялық жағдайларды тудыру, жерді қорғау, аймақтылық пен жүйелілік

C) Талдау, болжау мен тиімділік

D) әлеуметтік, экономикалық, экологиялық, құқықтық, басқарушылық

E) адамның қажеттелігінің өсіп отыруы

35. Ауданның жерге орналастыру схемасында осы күнгі жерді пайдаланудың жағдайына талдаудың дәйектілігі

A) Жер қорын санаттар арасында үлестіру және оның өзгеру тенденциясын айқындау

B) Жердің жарамдылығын анықтау, жер қорларын айқындау, егістік аудандарының құрамын және мамандандырылуын жақсарту

C) Топырақтық, геоботаникалық, топографиялық, су шаруашылық ізденістері, жерге орналастыру жобалау жұмыстары, жер балансы, жоба алдындағы жұмыстар

D) Жердің фактілі пайдалануын зерттеу, әр түрлі мақсаттағы және сападағы жерлерге болашақ мұқтаждықтарды анықтау

E) адамның қажеттелігінің өсіп отыруы

36. Жер қорын пайдалануды жобалау деген не?

A) Жаңа құрылыстарды, технологияларды, ғимараттарды т.б. жер бетіне көшіруге инженерлік негіз

B) Уақыт бойынша жеке объектілердің дамуының нақты болашағы

C) Жоспарлау мен болжаудың қосындысы

D) Жерге орналастыру схемалары мен жобалары

E) Бас схема облыстық жерге орналастыру схемасы әкімшілікті ауданның жерге орналастыру схемасы

37. Ауданның жерге орналастыру схемасы деген не?

A) Болашақта жерді пайдалану жоспары

B) Болашақта жерді пайдалануды жобалау

C) Болашақта жерді пайдалануды болжау

D) әкімшілікті ауданның басшыларына бақылау цифрларын жеткізу

E) әкімшілкті ауданның территориясында болашақта жер қорын пайдаланудың жоспары мен болжауы

38. Болжау әдістерін ата

A) Шекті мағыналар, экстрополяция, математикалық-статистикалық, тиімділендіру, болжаудың жүйелі әдістері

B) Нормативті, ізденісті

C) Тиімділендіру, эвристика, эксперттік баға

D) Жер ресурстарын дұрыс пайдалану біріншілігі, экологиялық зардаптарды ескеру

E) Нормативті, корреляциялық талдау

39. Облыстық жерге орналастыру схемасының міндеттері:

A) Қор потенциалын бағалау, әкімшіліктік шекараларын жетілдіру, жерге қажеттілікті анықтау, резервтерді айқындау, территориялық ұйымдастыруды жетілдіру, табиғат қорғау шараларын тиімділендіру

B) Далалық және камералдық жұмыстар, болжау, тиімділік

C) Үдету шегін өсіру, болашақтылық, тиімділік

D) Жер ресурстарын дұрыс пайдалану біріншілігі, экологиялық зардаптарды ескеру

E) Нормативті, корреляциялық талдау

40. Республиканың жер ресурстарын пайдаланудың бас схемасы деген не?

A) Халық шаруашылығында мемлекеттік жер ресурстарын пайдаланудың тиімділігін арттыру мен сандық және сапалық өзгерістерді ғылыми болжау

B) Болашақта республиканың жер ресурстарын пайдалану жобасы

C) Халық шаруашылығының барлық салаларында, жерді тиімді және ұтымды пайдалануды ұйымдастыру жоспары

D) Халық шаруашылығының барлық салаларында, ауыл шаруашылығын қосып алғанда, жер ресурстарын пайдалануды болжау

E) Қазақстан Ресупбликасының жерге орналастыру схемасы

41. Жер ресурстарын ұтымды пайдаланудың заңдық тұжырымдамасы

A) Қоғамның мүмкіншіліктері мен жерге қажеттіліктің өсуіне байланысты жерді пайдалануды үдету

B) Болашақта жер ресурстарын пайдалнудың заңдылықтары

C) Уақыт өткен сайын жердің бағалығының өсуі

D) Табиғат пен қоғам арасындағы қайшылықтар

E) Қоғамның қажеттіліктері мен мүмкіндіктері

42. Жерді зоналаудың міндеттеріне не кірмейді?

A) Жерді ұтымды қолдануды қамтамасыз ету

B) Жер ресурстарын басқару облыстарында бірыңғай мелекеттік саясат жүргізу

C) әр түрлі зоналарға бекітілген жерді қолдану режимі мен ережелерін және жер зоналарының масштабы мен шекараларын белгілеу

D) жерді қорғау мен пайдалану бағдарламаларды аймақтық және зоналық өңдеу

E) аталғандар емес

43. Зонаның анықтамасы мына негізде жүзеге асады:

A) барлық аталғандар

B) жер кадастры

C) қала құрылыстық кадастры

D) аэрофототүсіріс, топырақ картасы, геоботаникалық және басқа да ізденіс материалдары

E) жерді ұтымды пайдалану бағдарламалары

44. Жер зоналарын мақсатты пайдалану режимі туралы мәліметтер қолданылады

A) Барлық аталған жағдайларда

B) Жер ресурстарын пайдалану органдарымен

C) Жер дауларын шешуде

D) Жер учаскесін меншік иесіне ұсынуда

E) Жерді мемлекет пайдалануына алып қою

45. Ауылшаруашылық жерлерін зоналау принциптеріне не жатпайды?

A) Батпақты жерлер мен су ресурстарын қорғау

B) Ауылшаруашылық жерлерінің ерекше қолдануы

C) Ауылшаруашылық жерлерін мақсатымен пайдалану

D) Ауылшаруашылық жерлерін тиімді пайдалану

E) Ауыл шаруышылығы мақсатындағы жерлердің

46. Әкімшілік-аудандық жерге орналастыру схемасының белгілеу уақыт аралығы

A) 2 этапта 10-15 жыл

B) 10 жыл

C) 25 жыл

D) 5 жыл

E) 1 жыл

47. Шекті белгі әдісімен анықталады:

A) Болжау көрсеткіштері, зона, шекара

B) Дұрыс шешім табу

C) Болжау варианттары

D) Ең дұрыс шешім табуды іздеу

E) Құрылған жағдай мен болатын тенденцияларды тіркеу

48. Иммиграциялық қор арнайы жер қоры арқылы қалыптаса алады ма?

A) Ия

B) Жоқ

C) Әрқалай

D) Тек қана қор орталықтарын орналастыру арқылы

E) Тек қана шаруашылық орталықтарын орналастыру арқылы

49. Жер ресурстарын пайдалану жарамдылық анализі қандай материалдармен жүргізіледі

A) Топырақ картасы, геоботаникалық карта, мелиоративтік зерттеулер мен іздестірулер

B) Облыстық дерге орналастыру схемаларының мәліметтері бойынша

C) Полялық зерттеулер материалдары бойынша

D) ЖРП концепциясы материалдары бойынша

E) Жер кадастрының мәліметтері бойынша

50. Республикалық жерге орналастыру схемасының объектісі болып не табылады?

A) Республиканың жер қоры

B) Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер

C) Облыстардың әкімшіліктік шекарасы

D) Аудандардың әкімшіліктік шекарасы

E) Ауыл шаруашылық алаптары

51. Су қорғау зоналарының жерлері су қоры жерлерінің құрамына кіреді

A) Жоқ

B) Ия

C) Егер ауыл шаруашылығы жерлерімен өтетін болса

D) Егер елді мекен жерлері арқылы өтетін болса

E) Егер орман қоры жерлері арқылы өтетін болса

52. Су қорғау зоналары мен сызықтары ауыл шаруашылық алаптарын қоса алады ма?

A) Ия

B) Тек елді мекен болмаса

C) Тек елді мекен шекарасында

D) Тек шаруа қожалығының территориясында

E) Жоқ

53. Шағын көлдердің(ұз.200 км дейін) жағалауындағы су қорғау зоналарының ең кіші аумағы

A) 500 м

B) 50 м

C) 300 м

D) 100 м

E) 1000 м

54. Елді мекен жерлері ішінде қандай жерлер ауыл шаруашылығында пайдаланатын жерлерге жатады?

A) Бау-бақшаға және мал ұстауға арналған жерлер, мал жаятын жерлер, шөп шабу т.б.

B) Ауыл шаруашылық алаптары

C) Ауылдағы барлық жерлер

D) Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер

E) Жайылым, шабындық, егістік

55. Жер қорын пайдалануды болжау мен жоспарлаудың реті:

A) Жер қорын пайдалануды талдау, қоғамның жер қорына мұқтаждығын анықтау, жер сапасын жақсарту мүмкіндіктерін және оларды пайдалану мінездемесін анықтау, жерді пайдаланудың перспективті балансын құру

B) Жер қорын пайдалануды талдау, жерді пайдаланудың перспективті балансын құру

C) Болжау, жоспарлау мақсаттары жағынан өзара байланысты және қоғам даму процесі жағынан байланысты

D) Болжаудың негізгі концепциясы – жердің сапасын жақсарту, тиімді пайдалану болып табылады

E) Жерді фактілі пайдаланудың оның мақсатына байланысты пайдалануына сәйкестігін анықтау

56. Экстрополяция әдісінің ұтымды жақтары

A) Уақытқа байланысты жағдайы(құбылыс, процестерді) фактілі зерттеу негіз болады

B) Тиімді мағынаны іздестіру жүргізіледі

C) Уақыт факторы ескерілмейді

D) Экономикалық зардаптары ескерілмейді

E) Бақылау объектісінің мүмкін мінез құлқы ескерілмейді

57. Әр түрлі тәсілмен алынған болжау нәтижелерін бір-біріне қосуға болады, егерде:

A) Бір өлшем бірлікпен көрсетілген болса

B) Шамалары жақын болса

C) Ешқашан қосуға болмайды

D) Бағыттары дәл келсе және тең мүмкіншілікті болса

E) Консиквентті болса

58. Ауданның жерге орналастыру схемасындағы сортаңдалуға қарсы шаралар:

A) егістіктегі сортаң жерлерді пайдалануды реттестіру мен мелиорациялау, азықтық алаптарды жақсарту процесінде жыртылған сортаң жерлерді мелиорациялау мен игеру

B) сортаң жерлерде орналасқан жақсартылған және табиғи мал азықтық алаптардың аудандары анықталады

C) сортаңдалуға қарсы шараларды қажет ететін аудандар бөлінеді

D) сортаң жерлерді пайдалану болашағы

E) сортаң жерлерді мелиорациялау массивтерін орналастыру мен аудандарын анықтау

59. Бас схеманың шараларының тиімділігі қалай анықталады?

A) Экономикалық көрсеткіштері талданады

B) Экономикалық тиіміділік коэффициенттері мен күрделі қаржының өтелу мерзімдері талданады

C) Жерді пайдалану мен жұмаслған қаржының тиіміділік көрсеткіштері анықталады

D) Экономикалық тиіміділік көрсеткіштері мен қаржының өтелу мерзімі салыстырылады

E) Альтернативті болжау бағалары талданады

60. Ауданның жерге орналастыру схемасындағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді пайдалануды үдету мынаны білдіреді

A) Ауыл шаруашылық алаптарының ауданын ұлғайту, тиімді арақатынасын орнату, оларды жақсарту

B) Бірқалыпты суландыру, сортаң және тұзданған жерлерді мелиорациялау, эрозияға қарсы шаралар

C) Ұтымсыз пайдаланылатын жерлерді анықтау

D) Жерлерді мақсатына байланысты пайдаланды және жер резервтері анықталады

E) Мәдени-техникалық шаралар

61. ҚР-ның жалпы территориясы неше млн км²?

A) 2,72 млн км²

B) 272 млн га

C) 1,49 млн га

D) 1,49 млн км²

E) 510 млн км²

62. Республиканың солтүстігінде Батыс Сібір жазығында орманды дала зонасына жататын топырақ түрі:

A) Қара, сұр және сілтісізденген

B) Қызғылт, сұр

C) Күлгін, сарғыш, егістікке қолайлы

D) Сұр, күлгін, егістікке қолайсыз

E) Қоңыр, қара, күлгін топырақ

63. Тәлімді егістік дегеніміз не?

A) Суарылмайтын егістік

B) Суармалы егістік

C) Батпақты егістік

D) Көп жылдық егістік (суармалы)

E) Тек дәнді-дақыл егетін егістік

64. Қазіргі кезде Республикада 121,8 мың га-ны алып жатқан егістік түрі

A) Көп жылдық

B) Шабындық

C) Жайылым

D) Суармалы

E) Суарылмайтын

65. Республикадағы алқаптардың негізгі түрі қандай?

A) Жайылым

B) Суармалы

C) Суарылмайтын

D) Ауыл шаруашылығына қолайсыз жерлер

E) Шабындық

66. Топырақтың қай түрі толық жыртылатын алаңға кіретін ең құнарлысы болып табылады?

A) Жай қара топырақ

B) Сұр топырақ

C) Қоңыр топырақ

D) Сілтісіздендірілген топырақ

E) Сұр құба топырақ

67. Республика аумағында жайылымның неғұрлым үлкен ауданы тиесілі облыстар?

A) Қарағанды және Ақтөбе

B) Маңғыстау және Атырау

C) Оңтүстік және Солтүстік Қазақстан облыстары

D) Шығыс Қазақстан және Ақтөбе обл.

E) Батыс Қазақстан және Алматы обл.

68. Қазақстан аумағы бойынша Азияда нешінші орын алады?

A) 3

B) 9

C) 6

D) 5

E) 2

69. Қазақстан қандай аймақтарға бөлінеді?

A) Далалы, құрғақ далалы, жартылай шөлейтті, шөлді

B) Орманды, далалы, шөлді, шөлейтті

C) Далалы, шөлді, құрғақ далалы, тастақты

D) Шөлді, шөлейтті құрғақ далалы

E) Орманды, тастақты, шөлді

70. ҚР-ң ауыл шаруашылығының жер алқаптарының көпшілігінде қандай жерлер басым?

A) Тастақты

B) Егістік

C) Жайылым

D) Орман

E) Шалғынды

71. Қай облыстарда тәлімді егістікпен айналысады?

A) Ақмола, Қостанай, Солтүстік Қазақстан

B) Маңғыстау облысы, Батыс Қазақстан, Орт.Қазақстан

C) Ақмола, Петропавл, Орал

D) Орт.Қазақстан, Қостанай, Маңғыстау облысы

E) Алматы, Солтүстік Қазақстан, Оңтүстік Қазақстан

72. Теріс белгілері жоқ топырақтары бар егістіктің ең жоғарғы үлес салмағы Қостанайда неше пайыз?

A) 74%

B) 83%

C) 78%

D) 72%

E) 67%

73. Теріс белгілері жоқ топырақтары бар егістіктің ең жоғарғы үлес салмағы Солтүстік Қазақстанда неше пайыз?

A) 70%

B) 78%

C) 72%

D) 67%

E) 74%

74. Теріс белгілері жоқ топырақтары бар егістіктің ең жоғарғы үлес салмағы Ақмолада неше пайыз?

A) 73%

B) 78%

C) 72%

D) 67%

E) 74%

75. Республика бойынша суарылатын жайылымдардың ауданы қалай өзгеріп келеді?

A) Тұрақты түрде қысқарып келеді

B) Тұрақты түрде өсіп келеді

C) Экологиялық әсерден жойылуда

D) Өзгермеген

E) 70%-ы жойылған

76. Жердің сапалық сипаттамасы мәліметтері бойынша су мен жел әсерінен ауданы 30,8 млн.га немесе 14,2% эрозияға ұшыраған алқаптар?

A) Ауыл шаруашылық алқаптар

B) Далалық жерлер

C) Жайылымдық жерлер

D) Суармалы егістік жерлері

E) Егін шаруашылық алқаптар

77. Соңғы 30 жылда ҚР-дағы топырақтағы қарашірік шамамен қанша пайызға азайды?

A) 10-20%

B) 15-45%

C) 5-10%

D) 30-40%

E) 50-60%

78. Республикада қай жылдан бастап мелекеттік жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесін жасау және енгізу бойынша жұмыстар жүргізіле бастады?

A) 2002 ж

B) 2001 ж.

C) 1999 ж.

D) 2003 ж.

E) 2000 ж.

79. Республикада жер учаскелерін сату мақсатында жер реформасында қанша конкурстар мен аукциондар өткізілді?

A) 436

B) 247

C) 394

D) 213

E) 543

80. 1995 ж. 25 желтоқсанда №2727 ҚР «Жер кодексі» бойынша Республикада қандай заң қабылданды?

A) «Жылжымайтын мүлікке құқықтардың және онымен жасалатын мәліметтерді мемлекеттік тіркеу туралы»

B) «Жер беру мақсатында кез келген азамат жер учаскесін иемденуге құқылы»

C) «Субъектінің өз меншігіндей жерді сатуға құқылы»

D) «Санаториялық жерлерден жер алуға азматтардың мүмкіндігі жоқ»

E) «Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді кез келген мақсатта пайдалануға мүмкіндігі бар»

81. Облыстық жерге орналастыру схемасын құру принциптері:

A) Аймақтылық, кешенділік, санға теңеу, топырақтың бұзылуын болдырмау

B) Ғылымилық, директивалық, әлеуметтік

C) Болашақтық ғылымилық, экономикалық

D) Ауыл шаруашылық пайдалану приоритеті, ғылымилық, болашақтық

E) Экономикалық, әлеуметтік, экологиялық әсерлерді ескеру

82. Болжау нәтижелерін қосуға болмайды өйткені:

A) Олар бағыты жағынан қарама-қарсы

B) әр түрлі әдіспен алынған

C) нәтижелері әр түрлі формада берілген, графикалық, кестелік т.б.

D) консиквентті

E) инверсті

83. Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлердің аудандарының шекті өлшемдері қалай анықталады?

A) тамақтанудың ғылыми негізделген нормалары бойынша, болашақ тұрғын санымен, халық шаруашылығының салаларының жерге қажеттілігімен

B) жерлердің фактілі аудандарымен

C) вариантты таңдап алғаннан кейін

D) барлық басқа жер санаттарының аудандары анықталғаннан кейін

E) экономикалық тиімділік коэффициентімен

84. Жерді ұтымды пайдалану деген не:

A) Жоғары әлеуметтік, экологиялық, экономикалық тиімділік кепілін беретін, ғылыми – техникалық талаптарға сәйкес мақсаты бойынша жерді пайдалану

B) Тиімді пайдалану мақсатында жерді мақсаты бойынша пайдалану

C) Жерді пайдаланудың бас схемасы

D) Жерді пайдаланудың бас схемасы, облыстық жерге орналастыру схемасы, аудандық жерге орналастыру схемасы

E) Жерді қорғау мен ұтымды пайдалану жолдарын іздеу

85. Жер ресурстарын ұтымды пайдалану проблемаларының экологиялық маңызы

A) Жердің құнарлығы ұлғайту мен қорғау, бұзылған жерлерді рекультивациялау, мәдени ландшафтарды құру, табиғат пен адам ара қатынасын жетілдіру, жерді су және жел эрозиясынан қорғау

B) Тұрғандарға азық-түлік қоры және өнеркәсіпке қор жасау,

C) Село қоныстарының аумақтарын ұйымдастыру

D) Халаықтың тұрмыстық өсуі, денсаулық қорғау

E) Ауылшаруашылығындағы өнімнің сапасы мен түрлерін ұлғайту, қозғаластық және тірі шығындарды, транспорттық шығындарды азайту, адамдардың еңбекке жарамдылық мерзімін ұлғайту

86. Жер ресурстарын ұтымды пайдалану проблемаларының әлеуметтік маңызы

A) Ауылшаруашылығындағы өнімнің сапасы мен түрлерін ұлғайту, адамдардың еңбекке жарамдылық мерзімін ұлғайту

B) Жердің құнарлығы ұлғайту мен қорғау, бұзылған жерлерді рекультивациялау, мәдени ландшафтарды құру, табиғат пен адам ара қатынасын жетілдіру, жерді су және жел эрозиясынан қорғау

C) Тұрғандарға азық-түлік қоры және өнеркәсіпке қор жасау,

D) Село қоныстарының аумақтарын ұйымдастыру

E) Халаықтың тұрмыстық өсуі, денсаулық қорғау

87. Жер ресурстарын ұтымды пайдалану проблемаларының экономикалық маңызы

A) Тұрғандарға азық-түлік қоры және өнеркәсіпке қор жасау, қозғаластық және тірі шығындарды, транспорттық шығындарды азайту, халық шаруашылығының барлық салаларын дамыту үшін аймақтық негіз құру, ең көп түсім алу.

B) Ауылшаруашылығындағы өнімнің сапасы мен түрлерін ұлғайту, адамдардың еңбекке жарамдылық мерзімін ұлғайту

C) Жердің құнарлығы ұлғайту мен қорғау, бұзылған жерлерді рекультивациялау, мәдени ландшафтарды құру, табиғат пен адам ара қатынасын жетілдіру, жерді су және жел эрозиясынан қорғау

D) Село қоныстарының аумақтарын ұйымдастыру

E) Халықтың тұрмыстық өсуі, денсаулық қорғау

88. Оңтүстік Қазақстан жеріне қандай топырақ тән;

A) Қара топырақ

B) Сор топырақ

C) Сортаң топырақ

D) Қарашірінді топырақ

E) Сұр топырақ

89. Ауылшаруашылық алқаптарының неше пайызын жайылым жерлер алып жатыр?

A) 84,9

B) 73,8

C) 68,4

D) 93,6

E) 85,4

90. Фискалды кадастрды жүргізудің негізі болып табылады-

A) Жер учаскесінің кадастрлық құнын белгілеу

B) Жер учаскесінің кадастрлық сапасын белгілеу

C) Жер учаскесінің кадастрлық санын белгілеу

D) Жер учаскесінің кадастрлық нысанын белгілеу

E) Жер учаскесінің кадастрлық құжаттарын рәсімдеу

91. Қандай жерлер өте қолайсыз су-физикалық қасиеттерімен сипатталады?

A) Сортаңдалған жерлер

B) Батпақты жерлер

C) Егістікті жерлер

D) Босалқы жерлер

E) Суарылатын жерлер

92. Су мен жел эрозиясына ұшыраған ауылшаруашылық алқаптарының жалпы аймағы?

A) 30,8 млн га

B) 35,1 млн га

C) 58,9 млн га

D) 40,4 млн га

E) 57,8 млн га

93. Жердегі өзгерістер Республикада не жасауға алып келді?

A) Жаңа жер құрылысына

B) Жердің сапасын арттыруға

C) Жерді жаңаша бағалауға

D) Ақылы жер пайдалануға

E) Жерлерді игеруге

94. Жер реформасының бүкіл кезеңінде қанша конкурс және аукцион өткізілген?

A) 436

B) 430

C) 435

D) 440

E) 446

95. Теріс белгілері жоқ топырақтары бар егістіктің ең жоғарғы үлес салмағы қай облыстарда байқалады?

A) Қостанай, Ақмола, Солтүстік Қазақстан

B) Алматы, Қостанай, Атырау

C) Ақмола, Оңтүстік Қазақстан, Ақтобе

D) Солтүстік Қазақстан, Батыс Қазақстан

E) Шығыс Қазақстан, Қызылорда, Павлодар

96. Жыл бойы жасалынған зерттеулердің қорытындысы негізінде қандай карталар жасалынады?

A) барлық жауап дұрыс

B) Болжамдық, экологиялық

C) өнірлік, республикалық

D) облыстық, аудандық

E) геоботаникалық, топырақ

97. ҚР аумағында ауылшаруашылық алқаптарының айтарлықтай бөлігі жердің құнарлығына теріс әсер ететін тұздалған жер неше млн. га алады?

A) 34,1

B) 45,7

C) 58,9

D) 18,9

E) 15,6

98. ҚР аумағында ауылшаруашылық алқаптарының айтарлықтай бөлігі жердің құнарлығына теріс әсер ететін сортаңдалған жер неше млн. га алады?

A) 58,9

B) 15,6

C) 34,1

D) 45,7

E) 18,9

99. ҚР аумағында ауылшаруашылық алқаптарының негізгі құрамын тас басқан жерлердің үлесі неше млн. га?

A) 1,3

B) 4,7

C) 9,8

D) 7,4

E) 2,5

100. Инвестициялық жобалар негізінде жер учаскелерін өзгерту қалай аталады?

A) Девелопмент

B) Кадастр

C) Жерге орналастыру

D) Жерді басқару

E) Жер менеджменті

101. Девелопменттін мәні неде?

A) Ішкішаруашылық жерге орналастыру

B) Жер ресурстарын басқару

C) Жер кадастры

D) Шаруашылық аралық жерге орналыстыру

E) Дұрыс жауабы жоқ

102. Жер қорының сапалық және сандық жай-күйін ұдайы бақылау –

A) Жер мониторингі

B) Мемлекеттік жер кадастры

C) Геодезия және картография

D) Жерді қайта құру

E) Жерге орналастыру

103. Жер мони