Здік индукция құбылысы

Айнымалы ток жүріп тұрған контурды тесіп өтетін магнит ағыны да айнымалы болады. Бұл жағдайда айнымалы ток жүріп тұрған контурдың өзінде индукция тогы пайда болады. Бұл құбылыс өздік индукция деп аталады.

Магнит ағыны тізбектегі ток күшіне тура пропорционал:

мұндағы: пропорционалдық коэффицент- контурдың индуктивтілігі немесе өздік индукция коэффициенті деп аталады, өлшем бірлігі

Жалпы жағдайда өздік индукция заңы

Контурдың индуктивтілігі контурдың пішініне және контур орналасқан ортаның магниттік қасиеттеріне тәуелді болады.

Соленоидтың (ұзын катушка) индуктивтілігі келесі формуламен анықталады

Контурдың пішіні өзгермесе және контур ферромагнетик емес ортада орналасқан жағдайда контур индуктивтігі тұрақты болады және бұл жағдайда өздік индукция заңы:

өздік индукция электр қозғаушы күші тізбектегі ток күшінің өзгеру жылдамдығына тура пропорционал болады.

Фуко тогы

Үлкен шомбал өткізгіштерді айнымалы магнит өрісінде орналастырғанда пайда болатын индукция тогын Фуко тогы деп атайды. Үлкен өткізгіштердің электрлік кедергісі аз болады, сондықтан бұл өткізгіштердегі Фуко токтары үлкен мәнге жетеді. Фуко токтарының жылулық әсері индукциялық пештерде қолданылады. Индукциялық пештердің көмегімен металдарды вакуумда балқытып, қоспасыз өте таза металдар алынады. Трасформаторларда Фуко токтарының әсерінен энергияның шығындалуын азайту үшін өзекшелерді изоляцияланған жұқа пластиналардан құрайды. Айнымалы ток жүретін өткізгіштердегі Фуко тогы Ленц ережесіне сәйкес өткізгіш ішінде токты азайтатындай, ал өткізгіш бетінде токты күшейтетіндей түрде бағытталады. Нәтижесінде өте жоғары жиілікті айнымалы ток өткізгіштің беткі қабаттарымен жүреді. Бұл құбылыс скин-эффект деп аталады.