Біріктіргіш үшбұрыштар арқылы тоннелдерге бағыт беру

Бұл қабысудың ең қарапайым және кең тараған тәсілі (11 сурет).

Далалық жұмыстар Тірек торынан бастап жер үстінде 1 – деңгейлі полигонометриялы шахтаға жүргізіледі де, баған жанына өтпелі С нүктесі қойылады. Есептеудің қортындысында мәні белгілі болады.

Шахтаға үш шартты қанағаттандыратын С^/, Д^/ пунктері тіркеледі: олардан салбырлар және тірек пунктері көрінуі тиіс; олар А және В салбырларына жақын орналасуы қажет. Жобада түзілетін қосынды үшбұрыштар жер бетінде және шахтада сүйір бұрышты болуы тиіс.( ≤ 2-3° болғаны маңызды).

Біріктіргіш үшбұрыштардың қабысқан және сүйір бұрыштарын Т15 тиіптес теодолитпен үш рет, ал Т5, Т12 тиіптес теодолитпен екі рет қайта-қайта өлшейді және бұрыштың қателігі 15^// артық болмауы тиіс.

Бұрыштардың қателігі үшбұрыштың сүйір қабысу біріктіргіш бұрыштарының өлшенген мәнінен 25＂-тан артық болмауы тиіс.

а) қима в) план

11-Сурет. Біріктіргіш бұрыштар арқылы қабырғаларға бағыт беру

Қосалқы бұрыштың қабырғалары а, в, с (жер бетінде), а^/, в^/, с^/ (шахта) бес реттен аз емес өлшенбеу керек, әрбір өлшенген мәннің арасындағы қателігі

2 мм аспауы керек. Жіберілетін мәннен әр қабырғаның орташа ұзындығын анықтайды.

Қайта бағдарлау (тексеру үшін) кезінде салбырды ығыстырады, және де барлық (жербетінде және шахтадағы) бұрыштық және сызықтық өлшемдер қайталанады.

Камералық жұмыстар Келесі тәртіппен орындалады. Басында келтіру бұрыштарын түзеу жұмыстары орындалған. бұрыштың мәні екі рет алынуы мүмкін (12- сурет); тікелей өлшенген мәні және = қателігі бойынша есептелген мәні. Δ = - ≤25^// инструкциясына (ережесіне) сәйкес жүргізледі.

Бұрыштық түзетуі үш тәсілмен болуы мүмкін:

12-Сурет. Байланыс үшбұрышы

а) Егер салбыр ауытқуы елеусіз және теодолиттың көру дүрбісінің биссектор торының аймағынан алшақ шықпаса, онда соңғы нәтижеге қолданылып, яғни теңдеу құрмайды;

б) Ауытқу мәні елеусіз болса

= (2.7)

в) Көбінесе келіспеушілікті бірдей екі бөлікке бөліп теріс мәнінен бұрышқа береді

мысал, Δ = - ()= +15^//, одан Δ = - = -5^//.

Жақындау нүктесіндегі бұрыштың мәні

= + -5^//, = - -5^//.

Сызықты өлшеулердің дұрыстығын жер бетіндегі және жер асты қосалқы үшбұрыштың бірегей жағымен қоса косинустар формуласымен анықталады.

- жер бетіндегі үшбұрыш,

- шахтадағы үшбұрыш.

(2.8)

кезінде болса, онда а – бұрыштың үлкен жағы.

Қолдану бойынша өткізгіш:

мм (беткейге);

мм (шахтада).

Далалық жұмыстар кезінде бұрыштың өлшемдері мен қосалқы үшбұрыштардың ұзындықтардың дұрыстығын қадағалайды.

Салбырлар бойынша бұрыштар есептеледі.

болса, шелуетор формуласы бойынша:

(2.9)

Бұрыштық келіспеушіліктік үшбұрыштарда <A және <B есептеу бұрышта, қайтымды белгімен жартылай анықталады.

Егер онда ,

Одан және .

Үшбұрыштағы теңдеу бұрыштарының жалпы саны болуы керек.

Дирекционалды бұрыш берілуі беткейден шахтаға әдеттегі жалпы бетке екі бағытпен теодометтік жүріспен схема бойынша бөлінеді.

Мысалы:

Жер асты түсірісінің біріші нүктесінде координаталар директционды бұрыштар бағытымен беріледі.

(2.10)

(2.11)

Сонда координаттар өзгерісі:

,

және т.б.

Бағдарды тексеру: Жұмыс қайталануы, нәтижесінде екі мән алынады. ережеге сәйкес:

- ≤ (2.12)

Геометриялық әдістер бағдары тікелей деңгей арқылы бұл әдіс ең қарапайым және дәл. Барлық қалған әдістер деңгейде ыңғайлы қосылысты үшбұрыштар құралмаса ғана құралады.

Бағдар анықтығы үшбұрышты байланыс тіктеуіш жоғарлатуға болады:

- Үшбұрыш формасын сүйір бұрышты ыңғайлы жолмен тудыру;

- Тіктеуіш арасындағы қашықтық жоғарлауы кезінде;

- Таулы өнімнің бағдар уақытында желдеткіш өшіру есебінен ауаны ағын жылдамдығының азаюы кезінде.