Літаратура

1. Лексікалогія сучаснай беларускай літаратурнай мовы / Пад рэд. А.Я.Баханькова. – Мн., 1994.

2. Лепешаў І.Я., Малажай Г.М., Панюціч К.М. Практыкум па беларускай мове. – Мн., 2001.

3. Ляшчынская В.А. Беларуская мова: Тэрміналагічная лексіка. – Мн., 2001.

4. Ляшчынская В.А. Студэнту аб мове: Прафесiйная лексiка. – Мн., 2003.

5. Практыкум па беларускай мове: Вуч. дапаможнік для нефілалагічных факультэтаў вну/ Пад рэд. Г.М.Малажай. – Мн., 1993.

6. Сямашка Л.У., Шкраба У.Р., Бадзевіч З.У. Курс беларускай мовы. – Мн., 1996.

7. Сцяцко П.У. Праблемы нормы, культуры мовы. – Гродна, 1998.

8. Синтаксис русского и белорусского языков: Сходство и различия. – Мн., 1994.

9. Тэорыя і практыка беларускай тэрміналогіі / Пад рэд. А.І.Падлужнага. – Мн., 1999.

10. Янкоўскі Ф.М. Крылатыя словы і афарызмы. – Мн., 1960.

Слоўнікі

1. Беларуска-рускі слоўнік: У 3-х т. – Мн., 2004.

2. Булыка А.М. Слоўнік іншамоўных слоў. У 2-х т. – Мн., 1999.

3. Клышка М.К. Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў. – Мн., 1993.

4. Лепешаў І.Я. Фразеалагічны слоўнік беларускай мовы. У 2-х т. – Мн., 1993.

5. Русско-белорусский словарь: В 3-х т. – Мн., 1994.

6. Тлумачальны слоўнік беларускай мовы: У 5-ці т. – Мн., 1977 –1984.

7. Д.Д.Павловец, В.Н.Старченко. Словарь спортивных терминов. Мн., 1995

8. Слоўнiк беларускай мовы: Арфаграфiя. Арфаэпiя. Акцэнтуацыя. Словазмяненне / Пад рэд. М.В.Бiрылы. – Мн., 1987

Варыянт 2 (Д, Е, Ж, З, I)

1.Устаўце прапушчаную лiтару: Э, А, Ы: бл…ха, адр…с, iнт…лiгент, др…васек, поч…рк, бухгалт…р; Е, Я: …нот, с…зон, вас…мнаццаць, верас…нь, дз…журны, л…снiчоўка; Ы, I, Й: спад…лба, пера…маць, за…скрыцца, раз…грацца, дэз…нфекцыя, без…нiцыятыўны; У, Ў: жанчына-…рач, ва …нiверсiтэце, стра…с, дыназа…р, шо…; мяккi знак або апостраф: дз…мухавец, казан…скi, стэп…, кроў…ю, В…етнам; В: … оптыка, …ураджай, …опыт, …угор, На…уменка, …олава; С, Ц, ДС: беласто…кi, брэс…кi, грама…кi, пале…кi, тавары…кi, слу…кi; А,О: ст…галосы, ч…рнабровы, н…вагоднi, гр…маадвод, шыр…каплечы, мн…гаструнны.

2. Запiшыце словы па-беларуску: жёлтый, ребро, черепаха, тревога, павиан, океан, реакция, майонез, шампиньон, ориентир, билетёр, тетерев, контрастный, милосердный, Алла, Татьяна, льгота.

3.Спiшыце, раскрываючы дужкi: вершы (К,к)упалавы, (Б,б)ерталетава соль, (Д,д)амоклаў меч, (Р,р)эспублiка, (В,в)ялiкае (К,к)няства (Л,л)iтоўскае, сабака (Ж,ж)учка.

4. Да iншамоўных слоў запiшыце беларускiя сiнонiмы: дыкцыя, рэплiка, фрагмент, басейн, фундамент, вакуум.

5.Растлумачце значэнне слоў: аншлаг, турнэ, манто, менталiтэт, вернiсаж, брыфiнг.

6.Дапiшыце канчаткi прыметнiкаў: залат…медаль, шэр…шынель, вядом… навуковец Навiцкая, вялiк… шымпанзэ, прыгож… Токiо, сiнявок… Нарач.

7.Запiшыце назоўнiкi ў 1) месным склоне адз. лiку: хмызняк, герой, дачка, мiтынг, Раман, хмель, страх, гара, дрыгва, пляцоўка, страха, хвоя, дзядуля, Алесь, кроў, Сiбiр, кiшэнь, стэп, кенгуру; 2) родным склоне адз. лiку: генiй, корань, ячмень, дубняк, рэалiзм, жаль, танец, студзень, жаўток, грып; 3) давальным склоне адз. лiку: племя, ваверчаня, Саша, Фама, Мiкалай, дарога, хустка, Таня, Таццяна, мужчына, цiшыня, рука; 4) творным склоне адз. лiку: Сож, Жэня, кураня, любоў, медзь, Беларусь, бацька, Пеця.

8.Утварыце прыналежныя прыметнiкi, падбярыце да iх назоўнiкi i запiшыце словазлучэннi (напр.: брат – братаў капялюш ): Алег, Васiль, Наталля, Аленка, лiса, бусел, жонка, бабёр.

9.Праскланяйце займеннiкi: я, сябе, яны, што.

10.Запiшыце лiчэбнiкi словамi: памiж 3 бярозамi, праз 200 гадоў, перад 254 слухачамi, на 378 старонках, да 295 дадаць 472, 10-тысячны жыхар.

11. Запiшыце дзеясловы ў формах 1-ай i 2-ой асобы множнага лiку: iсцi, везцi, жыць, есцi, бегчы, пачаць, пачынаць, пiць.

12. Запiшыце, раскрываючы дужкi: паў(Мiнска), паў(апельсiна), паў(горада), контр(iгра), усходне(еўрапейскi), крывава(чырвоны), ярка(размаляваны), спяваў (бы), усё(ж)такi, абы(куды), да канца не(прачытаны) твор, не(прывезеныя дровы, не(варта), не(вялiкi), на(дзiва), як(раз), што(ранiцы), у(дзень) марозны, пад(вечар), па(першае), па(трое), з(вечара), па(парах), усё(роўна), у(адзiночку).

13. Перакладзiце на беларускую мову: пашущий крестьянин, контролирующие органы, умываясь, умывшись, читая, прочитав, три высоких дерева, два долгих года, в полутора километрах от железной дороги, двухлетний гусь, высокая конопля, жёлтый цыплёнок, поздняя клюква, земляника вкуснее клубники, шутить над другом, простить брата, думать о матери, болеть чесоткой, заведующий лабораторией, послать за хлебом, жениться на соседке, дом в два этажа, ухаживать за девушкой, на этой неделе, в девять часов утра.

14. Перакладзiце тэкст на беларускую мову:

Кислородное голодание – несоответствие между кислородным запросом организма и реальной доставкой кислорода. В физиологических ситуациях возникает в случае снижения содержания (замкнутое пространство) или парциального давления кислорода (подъем на высоту), либо при резком увеличении кислородного запроса (максимальная физическая нагрузка), который не может быть обеспечен возможностями системы дыхания и кровообращения. Периодическое общее и локальное кислородное голодание является тренирующим фактором, повышающем выносливость организма и его неспецифическую резистентность. Если ситуация ограничивается снижением содержания кислорода в крови и тканях, говорят о гипоксии, если присоединяется снижение окислительного метаболизма и дефицит энергии, говорят о гипоксидации. Кислородное голодание является наиболее распространенным патогенетическим механизмом возникновения большинства патологических состояний и заболеваний.

15. Перакладзiце тэкст на рускую мову:

Загартоўванне – адна з форм адаптацыi арганiзма чалавека да ўздзеяння неспрыяльных фактараў навакольнага асяроддзя. Вядома, што сутнасць загартоўвання заключаецца ў трэнiроўцы фiзiялагiчных механiзмаў тэрмарэгуляцыi арганiзма, у павелiчэннi iмунiтэту. Дзякуючы трэнiроўцы фiзiялагiчных механiзмаў тэрмарэгуляцыi ўзрастае здольнасць арганiзма пераносiць значныя ваганнi тэмпературы знешняга асяроддзя. У працэсе загартоўвання ў арганiзме адбываецца складаны комплекс перабудовы функцыянальных магчымасцей, марфалагiчных структур на розных узроўнях (клетачным, сiстэмным i iнш.). Працэдуры загартоўвання прызначаюць не толькi здаровым дзецям, але i аслабленым пасля перанесеных захворванняў.