Семестр: 4

Бірінші тақырып «Дисперстік жүйелердің ерекшіліктері, олардың алуы жəне тазарту əдістері»

Заттың коллоидтық күйінің негізгі көрсеткіші:

A) тұтқырлық

B) дисперстілік

C) түсі

D) лайлығы

E) барлық жауаптар дұрыс емес

Дисперстік жүйенің дұрыс жауабын көрсет:

A) екі фазалық жүйені дисперстік жүйе деп атайды

B) көп фазалық жүйені дисперстік жүйе деп атайды

C) сұйық жəне қатты фазалардан тұратын екі фазалық жүйені дисперстік жүйе деп атайды

D) газ тəрізді, сұйық жəне қатты фазалардан тұратын жүйені дисперстік фаза деп атайды

E) ең болмағанда бір фазасы өте ұсақ түрінде, бірақ размерлері молекулалардан артық бөлшектер болатын екі- жəне көп фазалық жүйе, яғни гетерогендік жүйе

Дисперстіліктің (Д) өлшем бірлігі мынадай болады:

A) м²/г

B) м²/кг

C) м^-1

D) см²/кг

E) кг/см³

Жоғарыдисперстік жүйелерге бөлшектерінің размері (г) төмендегідей дисперстік жүйелер жатады:

A) 10^-3-10^-2 см

B) 10^-4-10^-3 см

C) 10^-6-10^-7 см

D) 10^-3 см

E)10^-5 см

Жоғарыдисперстік жүйелердің ерекшелігі, ол:

A) дисперстік фаза бөлшектерінің толық еруі

B) меншікті бетінің жоғары болуы

C) жүйенің еркін (бос) энергия қорының минималды болуы

D) тұрақты температура мен қысымда жүйенің тұрақты болуы

E) толық сипаттау үшін қосымша мəліметтер керек

Жоғарыдисперстік бөлшектерді көруге болады:

A) қарапайым көзбен

B) кəдімгі микроскоппен

C) ультрамикроскоппен

D) тек электрондық микроскоппен

E) барлық жауапта да қателер бар

1 кг дисперстік фазада болатын бөлшектердің меншікті бетінің өлшем бірлігі мынадай болады:

A) м²/кг

B) м^-1

C) м

D) м²/г

E) м²/см³

8. Дисперстік жүйенің шар тəрізді бөлшектерінің радиусы 1*10^-5 см болғанда, оның меншікті беті (м²) тең болады:

A) 15

B) 30

C) 60

D) 45

E) 25

9. Коллоидтық жүйені анықтайтын көрсеткішке мынау жатады:

A) гетерогенділік

B) тұрақтылық

C) гомогенділік

D) ерігіштік

E) оптикалық активтілік

10. Дисперстік жүйелердің концентрациясын мынандай концентрация өрнектейді?

A) ерітіндідегі еріген зат мөлшерін көрсететін концентрация

B) дисперсиялық орта бөлшектерінің санын көрсететін концентрация

C) бірлік көлеміндегі кинетикалық бірліктердің (бөлшектер, молекулалар, атомдар, иондар жəне с.с.) санын көрсететін концентрация

D) дисперсиялық орта мен дисперстік фаза бөлшектерінің санын көрсететін концентрация

E) бірлік көлеміндегі дисперстік фаза бөлшектерінің көлемдік үлесін көрсететін концентрация

11. Дисперстік жүйелердің сандық концентрациясы (ν) деп нені айтады?

A) дисперстік фазаның массалық концентрациясын

B) дисперстік фазаның көлемдік концентрациясын

C) бірлік көлемдегі дисперстік фаза бөлшектерінің санын

D) дисперстік фаза мен дисперсиялық ортаның мольдік қарым-қатынасын

E) барлық жауап дұрыс емес

12. Зольдер мен суспензиялардың айырмашылығы неде?

A) дисперстік фаза бөлшектерінің размерінде (өлшемінде)

B) дисперсиялық ортаның табиғатында

C) дисперстік фаза табиғатында

D) жанасатын фазалардың əрекеттесу қарқындылығында

E) айырмашылықтары жоқ

13. Дисперстік жүйелердің классификациясын келесі жалпы көрсеткішпен жүргізеді:

A) дисперстік фазаның агрегаттық күйі бойынша

B) дисперсиялық ортаның агрегаттық күйі бойынша

C) бөлшектердің размері (шамасы) бойынша

D) дисперстік фаза мен дисперстік ортаның агрегаттық күйлері, бөлшектердің размері, дисперстік фаза түрі бойынша

E) барлық жауапта да қате бар

14. Бөлшектерінің размері 10^-8÷10^-9 м болатын жүйелер қандай дисперстік жүйелерге жатады:

A) орташадисперстік жүйелерге

B) дөрекідисперстік жүйелерге

C) молекулалық коллоидтарға

D) жоғарыдисперстік жүйелерге

E) барлық жауапта да қателер бар

15. Гидрозольдердің:

A) дисперсиялық ортасы спирт болады

B) дисперсиялық ортасы су болады

C) дисперсиялық ортасы кез-келген органикалық еріткіш болады

D) дисперстік фазасы су болады

E) дисперстік фазасы көмірсутек болады

16. Органозольдерге мынадай дисперстік жүйелер жатады:

A) дисперсиялық ортасы қатты болатын

B) дисперсиялық ортасы су болатын

C) дисперстік фазасы органикалық зат болатын

D) дисперсиялық ортасы органикалық еріткіш болатын

E) дисперстік фазасы да, дисперсиялық ортасы да сұйықтық болатын

17. Аэрозольдер деп нені айтады?

A) дисперсиялық ортасы суйық болатын жүйелер

B) дисперсиялық ортасы қатты зат болатын жүйелер

C) дисперсиялық ортасы да, дисперстік фазасы да суйық болатын жүйелер

D) дисперсиялық ортасы газ болатын жүйелер

E) дисперсиялық ортасы органикалық зат болатын жүйелер

18.Эмульсия деп нені айтады?

A) екі сұйық фазадан тұратын дисперстік жүйелерді

B) дисперсиялық ортасы тек органикалық еріткіштер болатын дисперстік жүйелерді

C) дисперсиялық ортасы тек су болатын дисперстік жүйелер

D) дисперсиялық фазасы тек су болатын дисперстік жүйелер

E) дисперстік фазасы су, дисперстік ортасы газ болатын дисперстік жүйелер

19.Тура (тіке) эмульсия дегеніміз:

A) дисперстік фазасы су, дисперсиялық өртке органикалық еріткіш болатын дисперстік жүйелер.

B) дисперстік фазасы органикалық еріткіш, дисперсиялық ортасы су болатын дисперстік жүйелер

C) дисперстік фазасы БАЗ, дисперсиялық ортасы су болатын дисперстік жүйелер.

D) дисперстік фазасы БАЗ, дисперстік ортасы органикалық еріткіш болатын дисперстік жүйелер

E) дұрыс жауабы жоқ

20. Кері эмульсия дегеніміз?

A) дисперстік фазасы су, дисперсиялық өртке органикалық еріткіш болатын дисперстік жүйелер.

B) дисперстік фазасы органикалық еріткіш, дисперсиялық ортасы су болатын дисперстік жүйелер

C) дисперстік фазасы БАЗ, дисперсиялық ортасы су болатын дисперстік жүйелер.

D) дисперстік фазасы БАЗ, дисперстік ортасы органикалық еріткіш болатын дисперстік жүйелер

E) дұрыс жауабы жоқ

21.Дисперстік фазаның концентрациясына байланысты эмульсиялар былай бөлінеді:

A) сұйық, сұйылтылған;

B) жоғары концентрлі, қатты тəрізді;

C) сұйылтылған, концентрлі, жоғары концентрлі

D) дисперстік фаза бөлшектері тығыз болатын сұйылтылған

E) сұйылтылған, орташа концентрлі

22.Көбіктер дегеніміз не?

A) дисперстік фазасы газ, ал дисперсиялық ортасы сұйықтық болатын дисперстік жүйелер

B) дисперстік фазасы сұйықтық, ал дисперсиялық ортасы газ болатын дисперстік жүйелер

C) екі сұйық фазадан тұратын дисперстік жүйелер

D) сұйық жəне қатты фазадан тұратын дисперстік жүйелер

E) су мен органикалық еріткіштен тұратын дисперстік жүйелер

23.Дисперстік фаза бөлшектерінің арасындағы əрекеттесу сипаты бойынша дисперстік жүйелерді классификациялаудың қай анықтамасы дұрыс?

A) сұйық фазалық

B) газ тəрізді

C) қатты тəрізді

D) бос (дербес) дисперстік жəне байланысқан дисперстік

E) барлық жауап та дұрыс емес

24.Лиофильдік жүйелердің лиофобтық жүйелерден айырмашылығы неде?

A) лиофобтық жүйелерге қарағанда лиофильдік жүйелердің дисперстік фаза бөлшектерінде дисперсиялық орта жақсы жұғады

B) лиофильдік жүйелер- сұйық фазалық, ал лиофобтық жүйелер қатты фазалық болады

C) лиофильдік жүйелер түзілгенде оң жылу эффектісі болады, ал лиофобтық жүйелер түзілгенде жылу эффектісі айтарлықтай болмайды

D) лиофильдік жүйелердің тұрақтылығы лиофобтық жүйелердің тұрақтылығынан аз

E) лиофильдік жүйелердің фазааралық бос (еркін) энергиясы көп болады

25. Гидрофобтық жүйелерге тəн нəрсе:

A) дисперстік фазаның дисперсиялық ортамен күшті əрекеттесуі

B) дисперстік фазаның дисперсиялық ортамен əлсіз əрекеттесуі

C) дисперстік фаза бөлшектерінің өзара əрекеттесуінің болмауы

D) жүйенің тұрақтылығы

E) жүйенің өздігінен түзілуі

26.Молекулалық коллоидтарға жататындар:

A) суспензиялар

B) қатты коллоидтық жүйелер

C) эмульсиялар

D) ҮМҚ (үлкен молекулалық қосылыстар) ерітінділері

E) аэрозольдер

27.Темекі түтіні, шаң-тозаң, тұман, бұлт. Бұлар дисперстік жүйелердің қандай түріне жатады?

A) гидрозольдерге

B) эмульсияларға

C) суспензияларға

D) аэрозольдерге

E) органозольдерге

28. Шойын, болат, асыл тастар, қорытпаларды дисперстік жүйелердің қай түріне жатқызуға болады:

A) эмульсияларға

B) суспензияларға

C) қатты коллоидтарға

D) капиллярлық жүйелерге

E) қатты эмульсияларға

29. Мына жүйелердің қайсылары тіке эмульсияларға жатады:

A) табиғи мұнай

B) сүт, қаймақ майы

C) концистенттік майлар

D) косметикалық кремдер, дəрілік майлар

E) өңделген матор майы

30. Мына жүйелердің қайсылары кері эмульсияларға жатады?

A) табиғи мұнай

B) сүт, қаймақ майы

C) БАЗ-дың сулы ерітінділері

D) глицериннің судағы ерітіндісі

E) барлық жауап та дұрыс емес

31. Мұнай, сүт, бояулар, лактар дисперстік жүйелердің қандай түріне жатады?

A) суспензияларға

B) эмульсияларға

C) аэрозольдерге

D) қатты тəрізді дисперстік жүйелерге

E) газ эмульсияларына

32. Шаң-дозаңдар, түтіндер, тұман, бұлттар дисперстік жүйелердің қандай түріне жатады?

A) суспензияларға

B) эмульсияларға

C) аэрозольдерге

D) лиозолдерге

E) криозолдерге

33. Күкірттің золі күкірттің спирттегі ерітіндісін судың артық мөлшерімен араластырып алынды. Бұл əдісті қалай атайды?

A) еріткіштерді ауыстыру əдісі

B) физикалық конденсация əдісі

C) өзара алмасу реакциясы əдісі

D) тұндыру əдісі

E) өзара еру əдісі

34. Мына зольдердің қайсысы гидролиз реакциясымен алынуы мүмкін?

A) As₂S₃, AgI

B) PbS, AgCl

C) Fe(OH)₃, SiO₂

D) Fe(OH)₃, Al(OH)₃

E) Al(OH)₃, PbS

35. AgI, AgCL зольдерін алудың ең көп тараған əдісі:

A) бөлшектеп тұндыру

B) гидролиз реакциясы

C) тотығу-тотықсыздану реакциясы

D) өзара алмасу

E) физикалық конденсация

36. Fe(OH)₃-тің оң зарядталған золін келесі реакциялардың көмегімен алуға болады:

A) комплекс түзілу

B) тотықсыздану

C) тотығу

D) гидролиз

E) тұндыру

37. Алтынның золі мына реакция бойынша алынған: 2HAuCl₄ + 3H₂O₂ → 2Au + 8HCl + 3O₂

Бұл реакциялардың қай типіне жатады?

A) өзара аллмасу реакциясына

B) гидролиз реакциясына

C) тотығу реакциясына

D) бөлшектеп тұндыру реакциясына

E) тотықсыздану реакциясына

38. Дисперстік жүйелерде физикалық конденсация əдісі неге негізделген?

A) заттың аса қаныққан күйінің жағдайларында жаңа фаза түзілуіне

B) өзара алмасу реакциясының нəтижесінде жаңа фаза түзілуіне

C) гидролиз реакциясының нəтижесінде жаңа фаза түзілуіне

D) тотықсыздану реакциясының нəтижесінде жаңа фаза түзілуіне

E) барлық жауаптарда да қателер бар

39. Дисперстік жүйелерді электролиттердің артық мөлшерінен тазарту үшін мына əдіс қолданылады:

A) электролиз

B) электроосмос

C) сүзу

D) диализ

E) химиялық тұндыру

40. Диализ-дисперстік жүйелерді мыналардан тазарту əдісі.

A) ҮМҚ қоспасынан

B) БАЗ қоспасынан

C) Дисперстік фаза бөлшектерінің жоғары дисперстік фракциясынан

D) Əр-түрлі электролиттерден

E) Дұрыс жауабы жоқ

41. Дисперстік жүйелерді тазартудың барлық əдістерін көрсетіңдер:

A) электроосмос жəне диализ

B) электрофорез, электроосмос

C) электролиз, сүзу, шөгу потенциалы əдісі

D) диализ, электродиализ

E) барлық жауапта да қателер бар

42. Қазіргі коллоидтық химияның негізін салған кім?

A) академик Ребиндер П.А.

B) Менделеев Д.И.

C) Песков Н.П.

D) Томас Грэм

E) Ленгмюр

43. "Коллоид" терминін алғаш кім қолданды?

A) Д.Сельми

B) Т.Грэм

C) М.Фарадей

D) Я.Берцеллиус

E) А.Думанский

Екінші тақырып «Дисперстік жүйелердін коллигативтік жəне қасиеттері»

44. “Коллигативтік қасиеттер” дегеніміз не?

A) ол ерітінділердің құрамымыен емес, бірлік көлемдегі кинетикалық бірліктің (бөлшектер, молеклалар, атомдар, иондар жəне с.с.) санымен анықталатын қасиеттері

B) дисперстік фаза қасиетімен сипатталатын шама

C) дисперсиялық орта қасиетімен сипатталатын шама

D) еріткіш пен еріген заттың əрекеттесуін көрсететін шама

E) ерітіндінің құрамдары мен табиғатына тəуелді қасиеттері

45. Коллоидтық жүйелерде броундық қозғалыс неге болады?

A) дисперсиялық орта молекулаларының дисперстік фаза бөлшектерімен соқтығысуынан

B) дисперстік фаза мен дисперсиялық ортаның химиялық əрекеттесуінен;

C) конвенциялық ағымдардың нəтижесінен

D) дисперстік фаза мен дисперсиялық ортаның физикалық əрекеттесуінен

E) дұрыс жауабы жоқ

46. Браундық қозғалыс қандай дисперстік жүйелерге тəн болады:

A) орташадисперстік жүйелерге

B) гидрофобтық жүйелерге

C) гидрофильдік жүйелерге

D) жоғары дисперстік жүйелерге

E) суспензияларға

47. Қандай параметрлердің өзгеруі броундық қозғалыстың қарқындылығын арттырады?

A) Температура жəне ортаның тұтқырлығының артуы

B) Ортаның тұтқырлығы, бөлшектердің радиусының азаюы жəне температураның артуы

C) Температура жəне бөлшектердің радиусының артуы

D) Бөлшектердің радиусының азаюы жəне температураның артуы жəне температураның азаюы

E) Ортаның тұтқырлығының, радиустың артуы жəне температураның төмендеуі

48. Қандай параметрлердің өзгеруі броундық қозғалыстың қарқындылығын азайтады?

A) Температура жəне ортаның тұтқырлығының артуы

B) Ортаның тұтқырлығы, бөлшектердің радиусының азаюы

C) Температура жəне бөлшектердің радиусының артуы

D) Бөлшектердің радиусының азаюы жəне температураның артуы

E) Ортаның тұтқырлығының, радиустың артуы жəне температураның төмендеуі

49.Диффузия коэффициенті (D) температураға (Т) қандай тəуелділікте болады?

A) D температураға кері пропорционалды болады

B) D температура артуына байланысты өседі

C) D температураның артуына байланысты максимум арқылы өтеді

D) D температураның артуына байланысты минимум арқылы өтеді.

E) D температураға тəуелді емес

50. Диффузия коэффициенті (D) бөлшектердің өлшеміне (r) байланысты қалай өзгереді?

A) r-дің өсуіне байланысты D өседі

B) r-ге D тəуелсіз

C) r-дің өсуіне байланысты D азаяды

D) r-дің өсуіне байланысты D максимум арқылы өтеді

E) r-дің артуына байланысты D минимум арқылы өтеді

51.Диффузия коэффициенті (D) тұтқырлыққа (η) байланысты қалай өзгереді?

A) η-ның өсуіне байланысты D артады

B) η-ның өсуіне байланысты D азаяды

C) η-ға D тəуелсіз

D) η-ның өсуіне байланысты D максимум арқылы өтеді

E) η-ның өсуіне байланысты D минимум арқылы өтеді

52.Шын жəне коллоидтық ерітінділердің қайсыларында осмостық қысым аз болады? Неге?

A) шын ерітінділерде, өйткені молекулалар мен иондардың өлшемдері коллоидтық бөлшектердікінен аз

B) шын ерітінділерде, өйткені олардың сандық концентрациясы коллоидтық ерітінділердікінен аз

C) коллоидтық ерітінділерде, өйткені олардың сандық концентрациясы шын ерітінділердікінен көп

D) коллоидтық ерітінділерде, өйткені олардың сандық концентрациясы шын ерітінділердікінен аз

E) екі ерітінді де түссіз жəне мөлдір болса, онда осмостық қысымдары да бірдей болады.

53.Дисперстік жүйелерге жарық түскенде қандай құбылыстар байқалады?

A) шашырау, шағылу, сыну жəне жарықтың интерференциясы;

B) опалесцепция, шағылу, шашырау, жарықтың тұтылуы

C) жарықтың қосарлана сынуы, шағылу, жарықтың интерференциясы мен шашырауы

D) шашырау, қосарлана сыну, шағылу, жұтылу жəне жарықтың жүйеден өтуі

E) шашырау, концентрлеу, сыну, жарықтың дифракциясы

54.Жарықтың золдердегі шашырауы Рэлей теңдеуіне бағынады. Осы теңдеудің дұрыс нұсқасын жазыңдар?

E) I_P = I₀ 24π³ (n ² + n₀ ²)² νV²

55.Шашыраған жарықтың қарқындылығы (I_ш) түскен жарық толқын ұзындығының (λ) өсуіне байланысты қалай өзгереді?

A) λ-ның өсуіне байланысты I_ш өзгермейді

B) λ-ның өсуіне байланысты I_ш азаяды

C) λ-ның өсуіне байланысты I_ш өседі

D) λ-ның өсуіне байланысты I_ш максимум арқылы өтеді

E) λ-ның өсуіне байланысты I_ш минимум арқылы өтеді

56.ҮМҚ ерітінділерімен салыстырғанда золдердегі шашыраған жарық қарқындылығының көп болуы неліктен?

A) золдер үшін дисперстік фаза мен дисперсиялық ортаның сыну көрсеткіштерінің айырмасының көп болуынан

B) золдер үшін дисперстік фаза мен дисперсиялық ортаның сыну көрсеткіштерінің айырмасының аз болуынан

C) ҮМҚ ерітінділері үшін дисперстік фаза мен дисперсиялық ортаның сыну көрсеткіштерінің айырмасының көп болуынан

D) ҮМҚ ерітінділері үшін дисперстік фаза мен дисперсиялық ортаның сыну көрсеткіштерінің айырмасының аз болуынан

E) барлық жауап дұрыс емес

57.Опалесценция мен флуоресценцияның айырмашылығы қандай?

A) айырмашылығы жоқ

B) жарық жолындағы қызыл жарық сүзгі флуоресценцияны болдырмайды, ал опалесцепцияға əсер етпейді

C) жарық жолындағы көк жарық сүзгі флуоресценцияны болдырмайды, ал опалесцепцияға əсер етпейді

D) жарық сүзгілері флуоресценцияда жарық толқынының ұзындығын көбейтеді, опалесценцияда толқын ұзындығын кемітеді

E) микроскоп арқылы оларды айыруға болады

58.Рэлей теңдеуі қандай жүйелерге қолданылады?

A) бөлшектердің шамасы (өлшемі) түскен жарық тоқын ұзындығының 0,7 бөлігінен көп болмайтын жүйелерге

B) өлшемдері 40-50 мкм болатын шар тəрізді бөлшектері бар жүйелерге;

C) өлшемдері түскен жарық толқын ұзындығынан аз бір-бірінен қашығырақ орналасқан электр тоғын өткізбейтін шар тəрізді бөлшектері бар жүйелерге

D) өлшемдері түскен жарық толқын ұзындығымен шамалас шар тəрізді бөлшектер бар жүйелерге;

E) радиустері түскен жарық толқын ұзындығынан көп болатын бөлшектері бар жүйелерге;

59.Дисперстік жүйелердің бөлшектерінің өлшемін анықтау үшін қандай оптикалық əдістер қолданады?

A) турбидиметрия, интерферометрия, рефрактометрия

B) ультрамикроскопия, фотоколориметрия, нефелометрия, турбидиметрия

C) рентгенография, электронография

D) ультрамикроскопия, рефрактометрия, электронография, нефелометрия

E) рентгенография, полярография, электрография, спектротурбидиметрия

60. Золдердің жарықты шашыратуына қандай əдістер негізделген?

A) фотоколориметрия

B) спектрофотометрия

C) электрондық микроскопия

D) ультрамикроскопия жəне нефелометрия

E) турбидиметрия жəне фотоколориметрия

61. Ультрамикроскоп көмегімен

A) тек дисперстік фаза бөлшектерінің формасын (пішінін) анықтауға болады

B) дисперсиялық ортада дисперстік фаза бөлшектерінің бірқалыпты таралуын анықтауға болады

C) бөлшектердің агрегаттық күйін анықтауға болады

D) дисперстік фаза бөлшектерінің өлшемін, формасын (пішінін) жəне концентрациясын анықтауға болады

E) золдердің жарықты жұтуын анықтауға болады.

62. Нефелометрдің көмегімен:

A) дисперстік фаза бөлшектерінің формасын (пішінін) анықтауға болады

B) дисперстік фаза бөлшектерінің концентрациясы мен өлшемін анықтауға болады

C) дисперстік фаза бөлшектерінің тығыздығын анықтауға болады

D) дисперсиялық ортаның тығыздығын анықтауға болады

E) дисперстік жүйенің сыну көрсеткішін анықтауға болады

63. Нефелометрия мен турбидииметрияның айырмашылықтары қандай?

A) айырмашылығы жоқ

B) нефелометрия жүйенің оптикалық тығыздығын, ал турбидиметрия лайлығын анықтайды

C) нефелометрия шашыраған жарықтың қарқындылығын, ал турбидиметрия өткен жарықтың қарқындылығын өлшеуге негізделген

D) нефелометрия өткен жарықтың қарқындылығын, ал турбидиметрия шашыраған жарықтың қарқындылығын өлшеуге негізделген

E) нефелометрия жүйенің лайлылығын, ал турбидиметрия жүйенің оптикалық тығыздығын өлшеуге негізделген.

64. Молекулалық ерітінділермен жарықтың жұтылуы қандай заңға бағынады?

A) Рэлей заңына

B) Ламберт-Бугер-Беер заңына

C) жұтылудың жалпы заңдылықтарына

D) ерітіндінің қасиеттерін көрсететін жалпы заңдылықтарға

E) жұтылудың жалпы заңы жоқ, əртүрлі жағдайларға байланысты əртүрлі жұтылады.

65. Коллоидтық бөлшектерді қандай құрал көмегімен байқауға болады?

A) ультрамикроскоп

B) микроскоп

C) фотоколориметр

D) спектрофотометр

E) нефелометр

Үшінші тақырып «Беттік қабаттар жəне беттік құбылыстар»

66. Беттік керілудің дұрыс анықтамасын беріңіз

A) ол 1 см³ жүйедегі молекулалардың (иондардың) тартылу күші

B) ол бірлік аудандағы молекулалардың (иондардың) тебілу күші

C) ол жаңа беттің бірлігін түзуге кеткен жұмыс

D) ол 1 моль затты бір фазадан екінші фазаға ауыстыруға кететін жұмыс

E) барлық жауаптардың да қателері бар

67.Беттік керілудің өлшем бірлігі қандай?

A) моль/см²

B) моль/см³

C) эрг/мл

D) Н/мл

E) Дж/м² (Н/м)

68. Беттік керілу заттың табиғатына қандай тəуелділікте болады?

A) молекулалардың (иондардың) полярлығы өскен сайын артады

B) молекулалардың (иондардың) полярлығы өскен сайын азаяды

C) заттың полярлығы өскен сайын максимум арқылы өтеді

D) заттың полярлығы өскен сайын минимум арқылы өтеді

E) заттың табиғаты əсер етпейді

69. Төменде көрсетілген заттардың қайсысының беттік керілуі көп?

A) C₆H₁₄

B) H₂O

C) C₂H₅OH

D) CH₃COOH

E) C₆H₅NH₂

70. Температура (Т) σ-ға қалай əсер етеді?

A) Т артқанда σ артады

B) Т артқанда σ азаяды

C) Т артқанда σ алдымен көбейіп, кейін азаяды

D) Т σ-ға əсер етпейді

E) Т белгілі-бір Т-ға дейін ғана σ-ға əсер етеді

71. Кристалдың беттік керілуінің (σ_к) сұйықтықтың беттік керілуінен (σ_с) негізгі айырмашылығы неде?

A) σ_к>σ_с

B) σ_к<σ_с

C) σ_к кристалдың əртүрлі беттерінде əртүрлі мəнге ие

D) σ_к-ны σ_с-ті анықтаған əдістермен анықтауға болмайды

E) температура артқан сайын σ_к артады, ал σ_с кемиді

72. Мына қарым-қатынастардың қайсысы дұрыс? (σ_к-кристалдың беттік керілуі, σ_а- аморфты дененің беттік керілуі, σ_с- сұйықтықтың беттік керілуі)

A) σ_к>σ_а>σ_с

B) σ_к<σ_а>σ_с

C) σ_к<σ_а<σ_с

D)σ_к>σ_а<σ_с

E) кристалл, аморфты дене жəне сұйықтық табиғатына байланысты

73. Адсорбция дегеніміз не?

A) адсорбция- заттың концентрациясының фазалардың бөліну шекарасында өзгеруі

B) адсорбция- молекулалар мен иондардың конденсирленген фазаның (адсорбенттің) көлемінде байланысуы

C) адсорбция- қатты адсорбенттің көлемінде заттың жұтылуы

D) адсорбция- заттық көлем мен беттік қабаттағы концентрациясының қарым-қатынасы

E) адсорбция- газдар мен буларды бірлік уақытта байланыстыру

74. Сұйықтық/ газ бөлу бетіндегі адсорбцияның фундаментальдік теңдеуін көрсет:

A) Г = − _RT^C • ^d_dc^σ

B) Г = − _RT^q • ^d_dc^σ

C) Г = − _dc ¹• ^d_RT^σ

D) Г = − _dc^q • ^d_RT^σ

E) Г = − _RT^q • _dc ¹

75. БАЗ молекуласының ұзындығын адсорбция нəтижелері бойынша анықтауға бола ма?

A) иə, егер адсорбция жылдамдығы белгілі болса

B) иə, егер адсорбциялық тепе-теңдіктің уақыты белгілі болса

C) иə, егер адсорбенттің меншікті беті белгілі болса

D) иə, егер адсорбент массасы белгілі болса

E) иə, егер шектік адсорбция (Г_∞) жəне адсорбтивтің тығыздығы белгілі болса

76. Адсорбциялық қабаттағы БАЗ молекуласының алатын ауданын анықтауға бола ма?

A) иə, егер шектік адсорбция (А_∞) белгілі болса

B) иə, егер адсорбтивтің молекуласының ұзындығы белгілі болса

C) иə, егер адсорбтив молекуласының поляризациялануы белгілі болса

D) иə, егер адсорбтивтің тығыздығы белгілі болса

E) иə, егер адсорбенттің тығыздығы белгілі болса

77.Капиллярлық қысым дегеніміз не?

A) сұйықтықтың қабырғаға түсіретін қысымы

B) сұйықтықтың молекулалық (ішкі) қысымы

C) сұйықтың жазық бетіндегі қысым

D) капилляр бетіндегі қысым

E) қисық жəне жазық беттердің қысымдарының айырмашылығы

78.Капиллярлық қысым үшін Лаплас теңдеуін көрсетіңіз:

A) P =² _R^σ

B) P = ^σ _R

C) P = σ • R

D) P = _σ^R

E) P =₂ ^R_σ

79. Сынап пен судың капиллярлық қысымының арасындағы қарым-қатынас қандай (тамшылардың диаметрі бірдей)?

^{A) P}Hg ^{〉 P}H ₂ O

^{B) P}Hg ^{〈 P}H ₂ O

^{C) P}Hg ^{= P}H ₂ O

D) P_Hg =0,6 P_{H 2 O}

E) P_Hg =0,1 P_{H 2 O}

80. Жұғу бұрышының фазалардың бөліну шекарасын беттік керілуіне тəуелділігін анықтайтын Юнг теңдеуін көрсетініз

A) cos θ = ^σк/г

^σ с/ г

B) cos θ = σ_{к/ г} − σ_{с/ г}

C) cos θ = ^σс/г

^σ к/ г

_{D) cos θ =} ^σк/г^{+ σ}с/г

^σ с/ г

_{E) cos θ =} ^σк/г^{− σ}к/с

^σ с/ г

81.Гидрофильдік бетті гидрофобтық бетке қалай өзгертуге болады?

A) термиялық өңдеумен

B) электр өрісімен

C) аэрозольдермен

D) электролиттің сулы ерітіндісімен

E) сулы ортадан БАЗ-дың мономолекулалық қабатын қондыру арқылы

82.Капилляр қабырғасының сұйықтықпен жұғымдылығы сұйықтықтың көтерілуіне қалай əсер етеді?

A) сұйықтық неғұрлым капилляр қабырғасына жақсы жұқса, соғұрлым онымен жоғары көтеріледі

B) сұйықтық неғұрлым капилляр қабырғасына жақсы жұқса, соғұрлым ол нашар көтеріледі

C) сұйықтықтың жұғымдылығы оның көтерілуіне əсер етпейді

D) сұйықтық капилляр қабырғасына жұқса, сұйықтық деңгейі төмен түседі

E) дұрыс жауап көрсетілмеген

83.Төмендегі теңдеулердің қайсысы Жюрен теңдеуі?

A) H = ^Pσ P ⁰ g

_{B) H =}^{2 σ}CT ^{cos θ} r ₀(ρ − ρ ₀) g

_{C) H =}^{2 σ}CT ^{⋅ σ}KC

r ₀(ρ − ρ ₀) g

_{D) H =}^{2( σ}CT ^{− σ} KC ⁾

r ₀(ρ − ρ ₀) g

_{E) H =}^{2( σ}KT ^{− σ} KC ⁾

r ₀(ρ − ρ ₀) g

84.Когезиялық күш дегеніміз:

A) бір фаза молекулаларының арасындағы əсер ететін тартылу күші

B) əртүрлі фазалардың молекулаларының арасындағы əсер ететін тартылу күші

C) фазалардың бөліну шекарасындағы əсер ететін кұш

D) дисперстік фаза мен дисперсиялық орта бөлшектерінің арасындағы əсер ететін күш

E) бір фазаның молекулаларының арасындағы əсер ететін тебілу күші

85.Адгезиялық күш дегеніміз:

A) бір фаза молекулаларының арасындағы əсер ететін тартылу күші

B) əртүрлі фазалардың молекулаларының арасындағы əсер ететін тартылу күші

C) дисперстік фаза мен дисперсиялық ортаның бөлшектерінің арасындағы тебілу күші

D) дисперстік фаза бөлшектерінің молекулаларының арасындағы əсер ететін күш

E) бір фазаның молекулаларының арасындағы əсер ететін тебілу күші

86.Адгезия жұмысы (W_а), когезия жұмысы (W_к) жəне жұғудың шеттік бұрышы арасындағы байланысты көрсет:

A) W_a = 2 W_k + cos θ

B) W_a = W_k − cos θ

_{C)cos θ =} ^Wa ^{−0,5 W} k 0,5 W_k

D) cos θ = ^Wa

W_k

E) cos θ = _cos ^Wa_θ

87.Мына капиллярлардың қайсысында су жоғарырық көтеріледі?

A) диаметрі 1 мм шыны капилляр

B) сол капилляр алдын-ала парафинмен өңделіп, кептірілген

C) диаметрі 0,1 мм шыны капилляр

D) тефлондық капилляр

E) диаметрі 0,5 мм шыны капилляр

88.Қатты дене бетінің жұққыштығын қалай өзгертуге болады?

A) термиялық өңдеумен

B) тоңазыту арқылы

C) БАЗ-ды адсорбциялау арқылы

D) сəулелендіру арқылы

E) иондалған сумен өңдеу арқылы

89.Гидрофобтық бетке БАЗ енгізгенде судың ол бетте жұғуының жақсаруы не себептен болады?

A) қатты дене бетіне полярлық топтарымен бағытталып, БАЗ-дың мономолекулалық қабатын түзетіндіктен

B) қатты дене бетіне гидрофобтық топтарымен бағытталып, БАЗ-дың мономолекулалық қабатын түзетіндіктен

C) сұйықтықтың беттік керілуінің (σ_СГ) артуымен

D) қатты дене бетінде БАЗ-дың мицеллаларының адсорбциясымен

E) қатты дене бетінде БАЗ-дың осы бетке гидрофильдік топтарымен

бағытталып, қаныққан мономолекулалық қабат түзуімен жəне σ_СГ-нің артуымен

90.Беттік керілу (σ) мен беттік қысымның (π) айырмашылығы неде?

A) σ=π

B) σ>π

C) σ<π

D) π= σ₀−σ

E) π= σ₀+σ

91.Беттің заряды қатты дене бетінің беттік керілуіне қалай əсер етеді?

A) σ-ны арттырады

B) σ-ны кемітеді

C) əсер етпейді

D) оң заряд σ-ны арттырады, ал теріс заряд кемітеді

E) теріс заряд σ-ны арттырады, ал оң заряд əсер етпейді

92.Флотация неге негізделген?

A) кен мен бос тау жынысының тығыздығының айырмасына

B) кен мен бос тау жынысының əртүрлі жұғуына

C) кен мен бос тау жынысының бөлшектерінің əртүрлі болуына

D) кен мен бос тау жынысы бөлшектерінің тебу күштерінің пайда болуына

E) кен мен бос тау жынысы бөлшектерінің электрлік зарядының əртүрлігіне

Төртінші тақырып «Лиофильдік жүйелер. Мицелла түзілу»

93.БАЗ-дың мицелла түзілуінің кризистік концентрациясы азаяды, егер:

A) ортаның полярлығы азайса

B) көмірсутектік радикал ұзындығы азайса

C) ортаның рН-ы көбейсе

D) көмірсутектік радикал ұзындығы артса

E) полярлық топтардың дисоциациялану дəрежесі артса

94. БАЗ-дың сулы ерітінділеріндегі мицелла түзілуінің себебі:

A) потенциал анықтағыш иондар мен қарсы иондардың электростатикалық əрекеттесуі

B) мицелла бетіндегі ҚЭҚ-тың қалыңдығының өзгеруі

C) көмірсутектік радикалдардың арасындағы гидрофобтық əрекеттесу

D) бірдей зарядталған полярлы топтардың электростатикалық тебілуі

E) ξ-потенциалының өзгеруі

95. БАЗ-дың ерітінділерінде мицеллалар түзілуі мыналардың нəтижесінде болады:

A) U азаюынан

B) G азаюы жəне S көбеюінен

C) су құрылымының реттелуінен

D) сумен шекарада σ-ның артуынан

E) H артуынан

96. Мына процестердің қайсысы солюбилизация деп аталады?

A) бояғыштардың молекулаларының кері мицеллалардағы еруі

B) БАЗ молекулаларының бояғыштарда еруі

C) суда ерімейтін органикалық молекулалардың БАЗ мицеллаларында еруі

D) БАЗ-дың коллоидтық мицеллаларда еруі

E) ионогенді емес БАЗ молекулаларының агрегациясы

97. Катиондық БАЗ- цитилпиридин хлоридтің кері мицеллалары қандай ортада түзіледі?

A) 1 М NaCl

B) 6*10^-4 моль/л NaCl

C) С₂Н₅ОН

D) бензол

E) судан - III

98. ГЛБ мынаны көрсететін шама:

A) БАЗ-дың полярлы жəне полярлы емес бөліктерінің арасындағы қарым-қатынасты

B) БАЗ-дың суда ерігіштігін

C) БАЗ молекуласындағы ионогендік топтардың санын

D) БАЗ радикалының ұзындығын

E) БАЗ-дың мицелла түзу қабілеттігін

99. Мына орталардың қайсысында натрий олеатының мицелласы түзіледі?

A) СН₄

B) С₆Н₆

C) Н₂О

D) С₄Н₉ОН

E) СНСІ₃

100.Көрсетілген беттік-активтік заттардың қайсысы ең тұрақты мицелла түзеді?

A) С₁₇Н₃₃СООNа

B) С₁₂Н₂₅СООNа

C) С₁₄Н₂₉СООNа

D) С₁₁Н₂₃СООNа

E) С₁₃Н₂₇СООNа

101. ГЛБ-ны есептеу үшін Гриффин теңдеуі былай жазылады:

^{A) ГЛБ = 7 −} ∑ ^ГЛБгидрофиль. топтар ⁻ ∑ ^ГЛБгидрофоб. топтар

^{B) ГЛБ = 7 +} ∑ ^ГЛБгидрофиль. топтар ⁻ ∑ ^ГЛБгидрофоб. топтар

^{C) ГЛБ =14 +} ∑ ^ГЛБгидрофоб. топтар ⁻ ∑ ^ГЛБгидрофиль. топтар

^{D) ГЛБ =} ∑ ^ГЛБгидрофиль. топтар ⁻ ∑ ^ГЛБгидрофоб. топтар

^{E) ГЛБ =} ∑ ^ГЛБгидрофоб. топтар ⁻ ∑ ^ГЛБгидрофиль. топтар

102.ГЛБ (гидрофильді-липофильді баланс) дегеніміз не?

A) Сулы фазаның БАЗ адсорбциясының жұмысы

B) Май фазаның БАЗ адсорбциясының жұмысы

C) БАЗ май жəне су фазаларындағы адсорбциясының жұмыстарының айырмасы

D) БАЗ екі фаза бөліну шекарасындағы адсорбциясының жұмыстарының айырмасы

E) БАЗ сулы жəне май фазаларының адсорбция жұмыстарының қоспасы

103.Беттік-активті заттатын МТКК деп мыныны айтады:

A) БАЗ-дың сулы ерітіндегі ең үлкен беттін керілуі қалыптасатын концентрациясы

B) Мицелла түзілетін БАЗ ерітіндісінін ең үлкен концентрациясы

C) БАЗ ерітіндісінін мицелла түзілетін ең аз концентрациясы

D) БАЗ ерітіндісінін тұнба бөлетін концентрациясы

E) Фазалардың бөліну шекарасындағы БАЗ-дың мималды (ен аз) адсорбциясы болатын БАЗ ерітіндісінің концентрациясы

104. МТКК анықтау үшін мына көрсетілген əдістердің қайсысы пайдалануы мүмкін?

A) Кондуктометрия, криоскопия, нефелометрия

B) Кондуктометрия, солюбилизация, беттік керілуді аңықтау əдістері

C) Осмометрия, эбулиоскопия, калориметрия

D) Осмометрия, кондуктометрия, хроматография

E) Солюбилизация, электрофорез, электроосмос

105.Натрий додецилсульфатының (С₁₂ Н₂₅О SO₃Na) кері мицелласы қандай ортада болады?

A) H₂O, C₂H₅OH

B) H₂O, CH₃COOH

C) C₂H₅OH, C₆H₆

D) C₆H₆, C₆H₅CH₃

E) CH₃OCH₃, HCOOH

Бесінші тақырып: «Əртүрлі фазалардың бөліну шекарасындағы адсорбция»

106.Қаныққан адсорбциялық қабаттағы БАЗ-дың бір молекуласының орнығу ауданын қалай анықтауға болады?

A) S ₀= _a ⁶

^{B) S} 0 ⁼ _Na ¹_{⋅ Г ∞}

^{C) S} 0 ⁼ _Na^M _{⋅ Г ∞}

D) S ₀= M ⋅ N_a ⋅ Г _∞

E) S ₀= N_a ⋅ Г _∞

107. Сұйықтық/ газ жанасу бетіндегі адсорбцияны беттік керілу изотермасын пайдаланып қандай теңдеумен есептеуге болады?

A) Ленгмюр теңдеуімен

B) Гиббс теңдеуімен

C) Шишковский теңдеуімен

D) БЭТ теңдеуімен

E) Юнг теңдеуімен

108. БАЗ-дың беттік активтілігі неге тең?

A) G = − ^d_dc^σ

B) G = − _d^c_σ

C) G =lim(_dc^dr) _{c →∞}

⇐ Предыдущая64656667686970717273