Саттар Ерубаев атындағы №24 лицей-мектебі. Шымкент қаласы

ОЖ 374.02

Т83

ОҚЫТУҒА ІЗЕТТІ ЖӘНЕ ЫҚПАЛ ЕТУШІ ФАКТОРЛАР

Саттар Ерубаев атындағы №24 лицей-мектебі. Шымкент қаласы

Бүгінгі таңда педагогикалық білім мазмұны түбегейлі өзгерістер мен жаңарулармен толығуда. Қазіргі кезеңде білім беру жүйесінің даму көкжиегі кеңейіп, кезекті дүниетанымдық серпіліс жасалды. Бұл қоғам қажеттілігінен туындаған жағдай. Әлемдік қауымдастықта халықаралық беделге ие. Қазақ елі де, осы дамудан тысқары қалмастан, падагог мамандарды заманауи әдіс-тәсілдермен жарақтандырып, кәсіби даму динамикасының өсу кеңістігін қалыптастырды.

Сондықтан ұстаздар қауымы оқытуда ізетті және ықпал етуші факторларды үнемі жетілдіріп отыру тиіс.

Ұстаз баланы рухани өсіретін – тұлға. Ұстаздың ізетті оқуға жетелеуі оны болашақтағы адами келбетін қалыптастырады. Осы орайда, ғұлама ғалым Әбу Насыр Әл - Фараби бабамыз « Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың хас жауы» демекші, тәрбие мен білім әрдайым бір-бірінен алшақтамай, қатар жүруі керек [1].

Ұстаздардың ұстазы К.Д.Ушинский: «Балаға күштеп білім беруден гөрі, баланың білімге деген құштарлығын ояту ең маңызды мақсат» деп жазған [2]. Сондықтан баланың білім алуға деген құштарлығын ояту үшін қазіргі заманда мұғалім көп ізденіп, сабақтың тиімді өтуіне жұмыс жасауы қажет. Жаңа білім алу үрдісі оқытушы мен оқушыға шығармашылықпен жұмыс жасауға итермелейді, себебі оқушы білімді өздігінен іздену арқылы алу керек болса, мұғалім оқушының білім алуына себептер, жағдайлар тудыру керек.

Осы орайда аталған бағытта еңбек етіп жүрген ұстаздардың мектеп атмосферасын қалыптастырудағы оқуға ықпал ететін немесе керісінше кедергі жасайтын фактілерге зерделеу жасадық. Мектеп атмосферасын мектеп ортасының төрт аспектісі тұрғысынан қарастыруға болады:

1) Қоршаған ортаның физикалық, әлеуметтік, эмоционалдық және оқу (танымдық) факторлары. Оқытуға ізетті және ықпал етуші физикалық ортада оқытуды қолдайтын немесе кедергі жасайтын факторларды сараптасақ: мәселен, сыныптар жинақталған, сыныптар мен алаңшалар таза әрі жақсы жағдайда ұсталады, шу деңгейі төмен, мектеп ішінде өздерін қауіпсіз сезінеді. Нұсқау беруге және қызмет етуге арналған алаң тұтынушыларға лайықталған, ұстаздар жеткілікті әдебиетпен және мектепке қажетті жабдықтарымен қамтылған болса онда, оқытуға мүмкіндік жоғары. Немесе керісінше, келесі төменде көрсетілген факторлар оқытуға кедергі жасайды. Атап айтсақ, мектеп мекемесіне оқушылардың көп болуы, оқушылар дәлізде, демалыс бөлмелерінде, асханада және ойын алаңдарында басқа оқушылардың тарапынан қысым көреді, сыныптар жинақталмаған, сыныптар мен алаңшалар кір, аса жарық емес және нашар жағдайда, шудың деңгейі жоғары.