ISBN 966-538-174-1 116 page

õî÷óòü öå çàòà¿òè ïåðåä íåþ. Âîíî ïðîì³íþº ñèëîþ ñâîãî ³ñíóâàí-

íÿ ç ¿õ ìîçê³â, ç ¿õ êîíñï³ðàòèâíî çàòèñíåíèõ óñò ³ íåâèäíèìè, áåç áàðâè ³ çàïàõó, ïðîì³ííÿìè ä³ñòàºòüñÿ äî Äàðêè. À Äàðêà ÷åêàº.

×åêàº, ùî îäíîãî äíÿ ïåðåéäå ¿é õòîñü ç íèõ äîðîãó é ñêàæå:

– Âæå âñå ãîòîâå. Êîëè õî÷åø, ùîá ìè ïåðåìîãëè, ïðèñòàâàé äî íàñ.

Íàâìèñíå ë³çå Öèãàíþêîâ³ íà î÷³, ùîá ïðèãàäàòèñü éîìó, íàòÿêíóòè, ùî âîíà ãîòîâà íà éîãî ïîêëèê. Âåðòàºòüñÿ ç ˳äêîþ 311

³ç øêîëè ³ ðàïòîì çóïèíÿºòüñÿ á³ëÿ êðàìíèö³ ç ðåìåíÿìè òà ñ³ä-

ëàìè.

– Çà÷åêàéìî òðîõè… Òàì ³äå Îðåñò, â³í ìຠìåí³ ùîñü ñêàçàòè!

Îðåñò â³òàºòüñÿ ³ áåç ñëîâà éäå äàë³. Òîä³ Ë³äêà ç ñì³õó ïàäàº

â ëþòü:

– Òè ÿêàñü áîæåâ³ëüíà, Äàðêî! Êàæó òîá³, ùî òè òåðïèø íà ìàí³þ ïåðåñë³äóâàííÿ!

Òåïåð Äàðêà çà êîæíèì ïîâîðîòîì ³ç øêîëè äîäîìó ïðèñï³øóº

õîäó.– Ñêîð³øå, ˳äêî, ñêîð³øå… àáî òè ëèøàéñÿ, à ÿ ïîá³æó ñêî-

ð³øå… äî ìåíå, çàïåâíî, ëèñò ïðèéøîâ!

Àëå ëèñòà íåìà. Íå áóëî éîãî àí³ â÷îðà, àí³ ïîçàâ÷îðà; íàïåâ-

íî, íå áóäå çàâòðà àí³ ïîçàçàâòðà. Âíî÷³ çðèâàºòüñÿ Äàðêà ³ ïåðå-

ëÿêàíîþ ñ³äຠíà ë³æêó:

– Çäàºòüñÿ ìåí³, ùî õòîñü ñòóêàâ ó â³êíî!

Ïðèõîäèòü ïàí³ â í³÷íîìó êàôòàíèêó ³ç ñâ³÷êîþ â ðóö³. ͳõòî íå ñòóêàâ. Íåõàé ïàííà Äàðóñÿ â³äìîâèòü ìîëèòâó çà ñïîê³é ïî-

ê³éíèê³â ³ éäå ñïàòè.

Çãîäîì ïðèíîñèòü õòîñü äî êëàñè ó áîëîòèñòèé äåíü (êîëè äî-

ðîãè ùå, ìîâ êîòèêè â á³ëî-÷îðí³ ëàòêè) ïåðø³ ïðîë³ñêè. Ìèòòþ ðîçõàïóþòü ¿õ. Á³äí³ ïðîë³ñêè ðîçëó÷åí³, ïðîêîëåí³ øïèëüêîþ â ñà-

ìå ñåðöå àáî çäóøåí³ áóòîí’ºðêàìè, ãèíóòü ñêîðî. Âñå æ ¿õ ñìåðòü í³òðîõè íå ì³íÿº ôàêòó, ùî âåñíà âæå ÿâèëàñÿ. Âîíà ùå ò³ëüêè ïðè-

÷åïóðþºòüñÿ ó ïåðåäïîêî¿ õèìåðíîãî áåðåçíÿ.

Ñâÿòî çëóêè, îô³ö³éíî „ñåðáàðå óí³ð³é“, âæå íå çà ïëå÷èìà, à ïîá³÷ íèõ. Äàðêà íå ìîæå îïàíóâàòè ñåáå, ùîá íå çâ³ðèòèñÿ

Îð³õîâñüê³é.

– Òè íå õî÷åø ìåí³ ùîñü ñêàçàòè, àëå ÿ çíàþ?.. Ùîñü ñòà-

íåòüñÿ íà öüîìó ñâÿò³… Îðåñò, ìàáóòü, íå ïðîïóñòèòü ö³º¿ íàãî-

äè… áóäåø áà÷èòè… áóäåø áà÷èòè, ùî ç òîãî âèéäå! – ïîâòîðþº

Äàðêà, õî÷ ³ íå â쳺 äåòàëüíî ïåðåäàòè ñëîâàìè êàðòèíó ñâ óÿâè.

Îð³õîâñüêà íå ïàäຠâ ëþòü íà öåé ðàç. Âîíà áåðå Äàðêó çà ïëå÷³

(Íàòàëêà ìàéæå íà òðè ðîêè ñòàðøà çà Äàðêó, òîìó é ðóõ öåé âè-

õîäèòü ÿêèéñü òàêèé ìàòåðèíñüêèé):

– ͳ÷îãî íå ñòàíåòüñÿ, Äàðêî… Òàê òåïåð òðåáà… Òè áóäü ç ðîçóìîì ³ çðîçóì³é öå.

Äàðêà íå â³ðèòü Îð³õîâñüê³é. „Âîíè“ ââàæàþòü ¿¿ çà øìàðêà-

òó. Îñü ³ âñå.

XXIV

Äåíü íà 12 êâ³òíÿ òðóñèâ äð³áíåíüêèì äîùåì. Áóâ ïîíóðèé ³ õîëîäíèé. Ïðîòå, íåçâàæàþ÷è íà õèìåðí³ íàñòðî¿ äíÿ, ïðèéøëè ó÷åíèö³ òà ó÷í³ âñ³õ êëàñ. Ó ô³çêóëüòóðí³é àóë³, â òðèêóòíèêó ì³æ äâåðèìà ³ ñò³íîþ, âèð³ñ ö³ëèé ë³ñ ïàðàñîëü. Ïàðàñîë³ ïîïëàêóâàëè òîâñòèìè êðàïëèíàìè. Íà ï³äëîç³ ñëüîçè âñ³õ ïàðàñîëü ïëèâëè êðè-

âóëüêóâàòèìè, áðóäíèìè ñòðóìî÷êàìè. Íà ïåðåäí³é ñò³í³, îáðÿìî-

âàí³é ñîñíèíîþ ³ òðèêîëîðîì1 – çàäóìëèâ³ ïîðòðåòè ¿õ âåëè÷íîñòè êîðîëÿ Ôåðäèíàíäà ³ êîðîëåâè Ìàð³¿. Âñ³ ä³ðè â³ä äðþ÷ê³â ³ çíàêè â³ä äðàáèí íà ñò³í³ ïðèêðèâàâ âåëèêèé ïåðñüêèé êèëèì, ÿêèé òàê íàãàäóâàâ Ïåðñ³þ, ÿê îñåë ïî¿çä.

Äàðêà õî÷å ïðîïõàòèñü íà ñàì ïåðåä, àëå ñèëüí³ø³ ïëå÷³ ñïèõà-

þòü ¿¿ â íàéá³ëüø ãëóõó ³ ò³ñíó ñåðåäèíó çàëè. Çâ³äñè âîíà íå çìî-

æå áà÷èòè íàâ³òü Îðåñòîâîãî îáëè÷÷ÿ. Çäàºòüñÿ ¿é ò³ëüêè, ùî â³í ïîâèíåí áóòè äåñü íàïåðåä³ ³, íàïåâíî, òàì º. Ïðèõîäèòü ¿é íà äóì-

êó (ìîçîê ëþáèòü ³íêîëè â íàéñåðéîçí³ø³ õâèëèíè â³ä÷èíÿòè òàê³

êîì³ðêè) òå, ùî êîëèñü îïîâ³äàâ î. ϳäã³ðñüêèé ïðî þðáó. ³í áóâ òîä³ ùå ñòóäåíòîì, ³ íà îäíîìó â³÷³ ÷è ö³ñàðñüêîìó ïàðàä³ ä³éøëî äî òàêîãî íàòîâïó, ùî î. ϳäã³ðñüêèé, ùîá ä³ñòàòèñü íà âóëèöþ, ìóñèâ ³òè ïî ãîëîâàõ ³ ïëå÷àõ þðáè. Äàðö³ ñòຠñì³øíî: ÿê âîíà áóäå ìàðøèðóâàòè ïî ïëå÷àõ ³ ðóêàõ öèõ õëîï÷èñüê³â?

Àëå â öþ æ ìèòü ñåðéîçí³º ¿¿ äóøà: çàðàç öå ïî÷íåòüñÿ. ¯é âàæêî íàâ³òü óÿâèòè ñîá³, ÿê öå ïî÷íåòüñÿ. ×è Îðåñò âèá³æèòü íàïåðåä, ñêèíå ç ï³äâèùåííÿ äèðåêòîðà ³ êðèêíå „ãàíüáà ðóìóíàì“,

÷è õòîñü íà äàíèé çíàê æáóðíå êàìåíåì ó ïîðòðåòè êîðîë³âñüêî¿

ïàðè, à âñÿ çàëà ïî÷íå ñâèñòàòè, ³ ÷è âñ³ ñõâèëüîâàí³ òàêîþ ³ñ-

òîðè÷íîþ õâèëèíîþ âñòàíóòü, âèïðîñòóþòü ãîëîâè ³ â îäèí ãîëîñ çàñï³âàþòü?

1 ñèíüî-æîâòî-÷åðâîíèé ðóìóíñüêèé íàö³îíàëüíèé ïðàïîð.

Âèõîäèòü ÷èñòåíüêèé, ïàðàäíèé, ÷îðíî-á³ëèé, ìîâ ñîðîêà, äè-

ðåêòîð ³ ïî÷èíຠñâÿòî÷íó ïðîìîâó. Çíàê, ùî „öå“ ïåðåñóíåíî íà ³íøó õâèëèíó. Ìîæå, íà ñàì ê³íåöü ñâÿòà. Äèðåêòîð ãîâîðèòü ïåðå-

êîíëèâî, àâòîðèòåòíî, âèðàçíî. Ïðè ê³íö³ („Ïðî ùî â³í îöå

áàç³êàâ?“ – çàïèòóº ñåáå Äàðêà) äèðåêòîð äÿêóº â³ä ñåáå, ó÷í³â òà âñüîãî, ìîâëÿâ, óêðà¿íñüêîãî íàðîäó íà Áóêîâèí³ êîðîëåâ³ çà òå, ùî âçÿâ óêðà¿íö³â ï³ä ñâîþ „ëàñêàâó îï³êó“. Äèðåêòîð ê³í÷àº

³ çëåãêà, ç ñòàòî÷í³ñòþ ïîõèëÿº ãîëîâó. Â÷èòåë³ ïëåùóòü ó äîëîí³.

 çàë³ ò³ëüêè òóò òî òàì âèðèâàºòüñÿ çàáëóêàíèé îïëåñê. ̳ãàëàêå

ñòຠíà ïàëüöÿõ ³ âèòÿãóº ÷åðâîíó, íàáðÿêëó øèþ: „Õòî òàì ïîñì³â íå áèòè „áðàâî“?“

Àëå òèõ, ùî îïëåñêóâàëè, áóëî òàê ìàëî, ùî ëåãøå áóëî çàïàì’ÿòàòè ñîá³ òèõ, ÿêèì ïîäîáàëîñÿ äèðåêòîðîâå ñëîâî.

²íø³ òî÷êè ïðîãðàìè ïðîõîäÿòü ð³âíî, ÿê ïî ìåòàëåâîìó äðîò³.

Ò³ëüêè Êîñàð÷óê ç VII-ãî ïëóòàºòüñÿ ïðè äåêëàìàö³¿ ³ ç ïåðåñòðà-

õó äåêëàìóº äâ³÷³ ö³ æ ñàì³ ñòðîôè. Çàëà àæ êóðèòüñÿ â³ä îïëåñê³â.

̳ãàëàêå âèñêàêóº íà êð³ñëî, ÿê ìîëîäèé ï³âíèê íà äðàáèíêó: „Ùî òàì çíîâ?“

Äèðåêòîð ùå ðàç âèõîäèòü íà ï³äâèùåííÿ. Äàðêà çãèíàºòüñÿ