Конфессиональная ист. Беларуси(10-16в.)

Принятие христианства кн. Владимиром-988г. Создание епархии в Полоцке-992, Турове-1005г. 1010г.- кн Святополк прынял крещение от Рейберна. К. Туровский(1130-1182)

Е.Полоцкая (1104-1173)- основала библиотеку Софийского собора.1161-крест. 1517-Ф.Скорина.

В 14-16в. бол-во населения ВКЛ б. православные В 1370-х Ольгерд добивался от Конст-ля. В 1415г в Новогрудке созд. Митрополия. Митр-т Г.Цамблак 1420- в ВКЛ признали Моск. Митр-та Фотия. 1458- Г. Болгарин(1458-1473) утв-н митр-м Киевским, Литовским и всея Руси. 1439- Флорентийский собор. В противовес прокатолической политике с конца 16в. стали действовать правосл. Братства.(Брест, Борисов,Минск,Полоцк). С 1392г нач-ся крещение по латинскому обряду.1385-Кревская уния. Нач-ся окатоличивание.1437- в ВКЛ образована инквизиция. В сер.16в. в ВКЛ расп-ся реформация. 1553г- Н.Р.Черный созд. В Бресте кальвинистскую общину. Поддержали Сапеги, Хадкевичи, Кишки.1562- Катехизис С.Будного. В.Тяпинский. Якуб из Калиновки.1596- Брестская церк. Уния. Догматика католич., обряды – православные, ПАПА во главе.

Х век. Княгиня Ольга (? – 969) принимает крещение и имя Елена. В 959 году Ольга, будучи христианкой, возможно, латинского обряда, обратилась к немецкому королю Атону І с просьбой о епископе и священниках для своего народа. Король поддал славянские земли власти епископа Адальдага. Первый упоминаемый в летописях полоцкий князь Рагвалод и его дочь Рагнеда были христианами. Рагнеда постриглась в монахини, приняв имя Анастасия, и основала недалеко от Заславья женский монастырь. Конец Х – начало ХІ века. Св. Бруно Бонифаций вместе со св. Адальбертом проповедовал Благую Весть язычникам и был ими убит в 1009 году «на границе Литвы и Руси», это значит где-то на западе или юго-западе Беларуси. Тело святого после его смерти было погребено «русским королём». На месте погребения был возведён храм. Между 1008 и 1013 гг. Князь Святополк женился на дочери князя (будущего короля) Болеслава Храброго. При епископе Райнберне в Турове возникло епископство западного обряда. 1186год. Основано Лионское (Рижское) епископство, которое оказало сильное влияние на религиозную ситуацию соседствующих с ним белорусских земель. Первым епископом части белорусских и литовских земель стал Христиан, кафедра которого, по-видимому, находилась в Новогрудке. Святой Престол выдал привилегию на подчинение новообразованного епископства непосредственно Папе. Таким образом, оно получило права архиепископства. Между 1300 и 1316 гг. Основана православная Литовская митрополия со столицей в Новогрудке, подчинённая Константинополю. В ХІV в. развитие христианства западного обряда на Беларуси замедлилось, однако не остановилось совсем. Великие князья Альгерд и Кейстут, которые правили одновременно (1345-1377 гг.) не чинили препятствий католичеству. Один из сыновей Кейстута стал католиком. К тому времени предание относит многочисленное прибытие в Вильнюс монахов-францисканцев и мученическую смерть 14-ти из них. Конец ХІV в. Произошёл раздел власти между Витовтом и Ягайло. В 1385 г. был заключён политический союз между Польшей и Великим Княжеством Литовским – Кревская Уния. Предусматривался союз Ягайло с польской королевной и его коронация как короля Польши. Взамен Ягайло обещал принять крещение латинского обряда и окрестить язычников в ВКЛ. В 1386 г. он принял крещение под именем Владислав и был коронован, дав начало королевской династии Ягайловичей (Ягеллонов). При Витовте и Ягайло на территории нынешней Беларуси было построено около 20 храмов. В 1386 г. Витовт добился от Святого Престола восстановления привилегии, данной Миндовгу, на непосредственное подчинение католической Церкви ВКЛ Риму. ХV в. Продолжался качественный и количественный рост католической Церкви в Литве-Беларуси. В конце столетия насчитывалось уже около 150 приходов. Росло количество монастырей. ХVІ в. В 20-е годы в Великое Княжество Литовское начал проникать протестантизм, который к середине столетия укрепил свои позиции. В 1569 г. ВКЛ и Польша заключили Люблинскую Унию. К борьбе с протестантами присоединились иезуиты, которые начали создавать свои коллегии. Иезуиты основали два университетских центра – Вильнюсскую (1579-1773 гг.) и Полоцкую (1812-1820 гг.) иезуитские академии. В 1596 г. в Берестье была провозглашена церковная уния, к которой присоединилось большинство православного населения Литвы-Беларуси.

39. Христианство в Беларуси в 17-н.21в. Супраціўленне царкоўнай уніі было большым на ўкраіне, чым на Беларусі. Але і ў нашым краі супраціўленне прымала часам актыўныя формы. Так, у Віцебску ў 1623 г. адбылося забойства архіепіскапа Іясафата Кунцэвіча. Рэлігійныя канфлікты адбываліся і ў іншых гарадах Беларусі. У першай палове XVII ст. на сеймах выступалі з пратэстамі супраць уніі праваслаўныя шляхецкія дэпутаты.У 1620 г. аднак была адноўлена Праваслаўная царква на чале з мітрапалітам з рэзідэнцыяй у Кіеве. Яму былі падпарадкаваны і праваслаўныя ў Беларусі. У 1632 г. кароль Уладзіслаў Ваза афіцыйна прызнаў Праваслаўную царкву, а сейм у 1633 г. зацвердзіў гэтае прызнанне.Але паступова ўніяцкая царква на Беларусі ахапіла сваёй дзеннасцю шырокія масы гарадскога і асабліва сельскага насельніцтва, большая частка якога яшчэ ў канцы ХVІст. аўтаміатычна, разам з епіскапамі і святарамі сталася уніятамі. Пра-васлаўныя брацтвы - рэлігійна-дабрачынныя і кулыўрныя аб'яднанні гараджан - таксама пераўтварыліся ва ўніяцкія. Літаратура выдавалася на беларускай і царкоўнаславянскай мовах. Найбольш вядомымі уніяцкiмі брацтвамі былі Траецкае ў Вільні, брацтвы пры цэрквах Спаса і святога Пятра ў Друі і іншыя.Да канца XVIII ст. 75 працэнтаў жыхароў Беларусі было ўніятамі (у сельскай мясцовасці - 80 працэнтаў). Тады ж праваслаўныя складалі 6,5 працэнта насельнiцтва. Такім чынам, амаль усё беларускае насельніцтва аніякаму рэлігійнаму прыгнёту не падвяргалася.. Рэлігійнаа сітуацыя на Беларусі з 1945 года. Праваслаўная царква Упачатку савецка-германскай вайны 1941-1945 гг. Руская Правалаўная царква заняла патрыятычныя пазіцыі, цалкам падтрымаўшы барацьбу Савецкага Саюза супраць фашысцкай Германіі. У адказ на гэта Сталін вырашыў выкарыстаць Царкву ў сваёй палітыцы, не губляючы канзролю за яе дзейнасцю.У 1943 г., пасля спаткання з кіраўніцтвам Царквы Сталін дазволіў адчыніць храмы і манастыры, дзве духоўныя семінарыі. У верасні 1943 г. сабор з 19 епгіскапаў абраў патрыярхам Маскоўскім і усея Русі мітрапаліта Сергія, які даўно ўжо кіраваў Царквой. Пасля смерці патрыярха Сергія ў 1945 г. сабор абраў патрыярхам Алексія 1 (С.У.Сіманскага).Адносна спакойнае становішча Праваслаўнай царквы ў СССР, у тым ліку ў БССР, скончылася пасля таго, як М.С.Хрушчоў, першы сякратар ЦК КПСС, а потым і старшыня і Савета Мінісіраў, пачаў з 1959 г. шырокі наступ на Праваслаўную царкву і рэлігію ўвогуле. Царква была пастаўлена пад пільны надзор урадавых структур і КДБ.Актыўнасць рэлігійнага жыцця ў БССР назіраецца з другой паловы 80-ых гадоў. Царкве пачалі вяртаць будынкі некаторых цэркваў і манастыроў. У пэўнай ступені гэта было звязана з падрыхтоўкай да тысячагоддзя Хрышчэння Русі, якое мела часткова і афіцыйны характар.Пасля Другой сусветная вайны кіраўніцтва царквой у Беларусі адбывалася праз Мінска-Беларускую епархію, якая ўва-ходзіла ў склад Маскоўскага патрыярхата Рускай Праваслаўнай царквы. Ранейшыя епархіі не былі адноўлены, і на ўсю Беларусь быў адзін архіерэй- архіеігіскап альбо мітрапаліт 3 1989 г. мітрапаліт Філарэт узначальвае Сінод Беларускай Праваслаўнай Цар-квы (Беларускага экзархату), якая з'яўляецца састаўной част-кай Рускай Праваслаўнай Царквы. Гэта, дарэчы, адзіны экзархат (намеснгіцства) у Рускай Праваслаўнай Царкве. Бе-ларускі экзархат складаецца з 10 епархій Дзейнічаюць Мінская духоўная семінарыя і Мінскае духоўнае вучылішча, а таксама тры мужчынскія і шэсць жа-ночых манастыроў (на 1 студзеня 1997 г Каталіцкі касцёл Каталіцкі касцёл на Беларусі ў 1945 г. апынуўся ў цяжкім становішчы. Тады ў БССР існавала 525 парафіяльных і філіяльных касцёлаў, з іх у Віленскай арцыдыяцэзіі (на тэрыторыі БССР) - шэсць. Аднак ніводнага каталіцкага біскупа ў БССР тады ўжо не было.Далейшы і вельмі працяглы перыяд - гэта амаль пастаянны наступ і рэпрэсіі супраць каталіцкіх святароў і закрыцце касцёлаў. Ужо ў 1944-1945 гг. пачаліся арышты прадстаўнікоў каталіцкага духавенства. Пасля заканчэння вайны святароў вымушалі выязджаць у Польшчу (ў працэсе рэпатрыяцыі польскага насельніцтва). Большасць касцёлаў была зачы-нена. Вернікаў каралі за спробы маніфеставаць сваю веру.Адраджэнне Каталіцкага касцёла ў Беларусі пачалося ў гады перабудовы грамадства. 3 1986 г. ва ўсходнюю Бела-русь пачалі вяртацца каталіцкія святары. Важнай падзеяй у жыццi Каталіцкага касцёла ў Беларусі была намінацыя (прызначэнне) першага Каталіцкага біскупа і апостальскага адміністратара Мінскай дыяцэзіі (біскупства) пасяя перапын-ку ў некалькі дзесяцігодзяў. 25 жніўня 1989 г. Папа Рымскі Ян Павел II прызначыў Мінскім біскупам Тадэвуша Кандрусеві-ча, які цяпер з'яўляецца арцыбіскупам і кіраўніком Каталіцкага касцёла ў еўрапейскай частцы Расіі.Цяперашнім кіраўнiком Каталіцкага касцёла,ў Беларусі з'яўляецца кардынал Казімір Сьвёнтэк, мітрапаліт Мінска-магілёўскай мітраполіі. У 1995 г. Папа Рымскі надаў Казімі-ру Сьвёнтаку найвышэйшы сан кардынала.Касцёл на Беларусі адміністрацыйна падзяляецца на Мінска-Магілёўскую мітраполію, Гродзенскую і Пінскую ды-яцэзіі. Гродзенскую дыяцэзію ўзначальвае біскуп Аляксандр Кашкевіч, а Пінскую - кардынал Казімір Сьвёнтэк. Су-полкі Каталіцкага касцёла складаюць 18,3 процэнта ўсіх рэлігійных суполак беларусаў. Каталіцкі касцёл па Беларусі карыстаецца адным з заходніх абрадаў - Лацінскім..У склад Каталіцкага касцёла, аднак з самастойнай адміністрацыяй, уваходзіць адроджаная ў Беларусі Беларус-кая Грэка-Каталіцкая царква (Уніяцкая). Яна мае 15 парафій і яб'ядноўваецца ў дэканат. Кіруе дэканатам протапрэсвітэр Ян Матусевіч. Духоўныя званія ў Грэка-каталіцкай царкве амаль цажам адпавядаюць званням ў Праваслаўнай. Каар-дынацыю дзеянняў паміж Ватыканам і Беларускай Грэка-ка-таліцкай царквой здзяйсняе апостальскі візітатар архiмандрыт Ян Сергій Гаек, прафесар Люблінскага каталіцкага ўніверсітэта

1. Понятие о предмете «История религии».