Жылулық соққы. Себебі, патогенезі, белгілері

Жылулық соққы. Сыртқы орта жылу факторларының әсерінен немесе жылу бөлудің бұзылысынан пайда болатын патологиялық синдром. себептері (этиология) Ұұзақ уақыт температурасы және ылғалдылығы жоғары жерде болу, көбіне ауыр физикалық жұмыс кезінде. Жылу бөлудің бұзылысы нәтижесіндегі жылулық соққы көбіне жаңа туған нәрестелелерде жылы орағаннан немесе әскер жауынгерлерінде резеңке киімде көп болу салдарынан дамиды.

Клиника. Бас ауыру, жалпы шаршағыштық, бас айналу, жүрек айну, құсу.

Объективті: беттің гиперемиясы, ентігу, тахикардия, температураның жоғарлауы, көп мөлшерде тер бөлу. кейде мұрыннан қан кету, есінен тану, қалтырау байқалады. Шұғыл көмек. науқаст. Уложить горы көлеңке немесе салқын жерге жатқызу. Аяғын көтеру. Киім түймесін және шалбар белдігін ағыту. Бетіне суық су шашу. Басын суыту арнайы термо пакетті қолдану керек. Барлық денесін суық орамалмен сүрту. Ең тиімді әсер нашатыр буын үрлеген кезде болады. Есі болған жағдайда суық су беру.

Госпитализацялау сурағы жеке қарастырылады.

34 АІЖ Қан кету ажыратпалы диагностика;

дәрежесіне байланысты:Жеңіл (қолайлы болжам)қақырықта қан ұйындыларының немесе бір текті таралған ашық түсті қанның болуы. Ауыр(өмірге қауіпті) көлемді қантүкіру (көп мөлшерде қан түкіру немесе 24 сағат ішінде 1000 мл артық Ажыратпалы диагностикасы: Қантүкіру кезінде байқалады: түсі ашық,жөтелмен бірге жүреді,қақырық реакциясы сілтілі.Қанмен құсу кезінде:қоңыр түсті,ұйынды түріндегі қан, тағаммен бірге,бөлінді реакциясы қышқыл.Қантүкіруді иектен және мұрын жұтқыншақтан кеткен қан кетумен ажырата білу керек.

Асқазан-ішектік қанкету АІТ-нан көлемді қанкету өмірге қауіпті геморрагиялық шоктың

бір себебі. АІТ-ненқанкету себебі:

АІТ-ның жоғарғы бөлімінен қанкету:асқазанның және онекі елі ішек ойық жарасы,өңеш веналарының варикозды кеңеюі,шырышты қабаттарының эрозивті-жаралы зақымдалуы, ісіктер, ангиомалар.

АІТ-ның төменгі бөлімінен қанкету:дивертикулит,тоқ ішек ісіктері немесе полипі,ангиодисплазия,спецификалық емес ойық жаралы колит,Крон ауруы,гемаррой,инфекциялық аурулары.

Құсу-ашық түсті қан (Мэллори-Вейсс синдромы,өңеш ісігі немесе асқазан кардиийі)

Қара түсті қан (портальді гипертензия кезінде асқазан,өңеш веналарының варикозды кеңеюінен қанкету).

“кофе қойыртпасы”түрінде (асқазан және онекі елі ішектің созылмалы ойық жарасынан қанкету).

Қанды шырыш (дизентерия,спецификалық емес ойық жаралы колит). Мелена (гемоглабиннің гемосидиринге айналуы нәтижесінде пайда болатын қара нәжіс)АІТ-нің жоғарғы бөлімінен қанкету кезінде көрінеді.

антикоагулянтармен,антиагреганттармен,гепаринмен ұзақ уақыт емделу. стероидты емес қабынуға қарсы дәрілерді көп қолданғанда. Айқын қан жоғалту кезінде байқалады:тері түсінің және конъюктивасының бозаруы.жиі және жұмсақ пульс.әлсіздік.тұрған кезде басының айналуы немесе есінен тануы (коллапс). қысымның төмендеуі.

Басқа да аурулардағы қантүкіру сипаттамасы: Жедел бронхит- шырышты-іріңді қақырық,қан ұйындыла - рымен.

Пневмония- тұтқырлы қақырық,ентігу мен қызба көріністері-мен жүретін жедел ауру;өкпедегі қабыну процессі.

Өкпе абцессі- қан ұйындысы бар іріңді қақырық;қызба; плевральді сипаттағы кеуде қуысындағы ауырсыну. Туберкулез- қан ұйындысы бар іріңді қақырық;дене салмағы- ның төмендеуі.

Туберкулома- кеуде қуысының рентгенограммасында шар тәрізді инфильтрат,анамнезін де туберкулез.

Бронхоэктазды ауру- тұрақты түрдегі іріңді қақырық,келе –

шекте 1ай немесежылдарбойықантүкіру болады. Басқа да аурулардағы қантүкіру сипаттамасы

Бронх ісігі- көп уақыт бойы қан ұйындысы бар қақырық, дене салмағының төмендеуі.

Бронх аденомасы- дені сау адамдағы қайталамалы қантүкіру. Өкпе инфарктісі- қақырықпен араласпаған қан ұйынды -сы,плевральді сипаттағы кеуде қуысының ауырсынуы және ентігу,аяқтың терең веналарының тромбозы туралы қауіп факторы бар; Өкпе ісінуі- көпіршікті қақырық;ашық түсті қанға боялған;айқын ентігу;жүректің қосалқы аурулары бар.

Өкпе тамырларының даму ақаулары- қайталамалы қантүкіру,көптеген телеангиоэктазиясы бар Ослер-Вебер – Рандю синдромы. Өкпе контузиясы- кеуде қуысының жарақаты бар. Геморрагиялық диатез- қатты жөтел соңынан қантүкіру, әртүрлі мүшелердегі қан кетулер. Өкпелік васкулиттер- гранулематоз Вегенера,Гудпасчер синдромы.

Туа пайда болған ақау- көгеру,барабан таяқтары симптомы. Өкпе гипертензиясының басқа да себептері- Митральді стеноз,біріншілік өкпелік гипертензия.

35.Өтпелі ЖМҚБ:Қантамырлық аурулар барысында аяқастынан ошақтық және жалпы милық неврологиялық симптомдармен көрінетін және 24 сағат көп емес уақытқа созылады.Ол белгілі бір уақытта аяқталып,бұзылған функциялардың қалпына келуімен көрінеді.Мидың қысқа уақытты локальды ишемиясы нәтижесінде көрінетін ӨЖМҚБ ошақтық симптоматикамен байқалатынды ТИА деп атайды. ӨЖМҚБ 2 формасы ЦГК немесе Милық гипертоникалық криз деп аталады.Жиілігіне байланыстыӨЖМҚБ:Сирек(жылына 1 рет)Орташа(жылына 2-3 реттен коп емес)Жи(жылына 2-3 реттен к-п) ТИА үшін қантамыр бұзылысы болған жерде ошақтық симптомдар тән.Басталуы өте жедел.ТИА каротидті жүйеде болса,аяқ қолда гемитип б\ша әлсіздену н\е онемение н\е бет пен қолда жартылай онемение.Афазия,бір көзде көру бұзылысы байқ.ТИА вертебрально базилярлық жүйеде басайналу,жүрекайну,атаксия.амнезиянистагм,парез ми нервтерінің,дизартрия,жұтыну бұз,аяқ қолдың айқаспалы парездері,трипарездер.

ӨЖМҚБ бар науқастар миқанайналым декомпенсация себебін н\е т.б анықтау үшін госпитализацияланады. ӨЖМҚБ алдын алу даму қарқынына б\ты ж\е антиагреганттар н\е АҚ төменд препаратар тағайынд.ТИА кезінде жиі

Клопидрогель по 75мг сут;Аспирин (тромбоасс кардиомагнил)100-75-50 мг сут 1 прием утром.;Аспирин+дипиридамол 25 мг кунине 3 рет;Тиклопидин 250 мг\сут

жедел гипертониялық энцефалопатияның диагностикалық критериі: - бірден, распирающая головная боль;

- тошнота, рвота;-есатің тежелуі, тырыспа синдромымен бірге;- ошақтық неврологиялық симптоматика.

Негізгі ж\е қосымша диагностикалық шаралар;Жалпы жағдайын ж\е өмірге маңызды функцияларды бакылау: сознания, дыхания,кровообращения.2. Визуальная оценка:бастың жұмсақ тіндерін қарап пальпациялау

(для выявления черепно-мозговой травмы), осмотреть наружные слуховые и носовые

ходы (для выявления ликворо- и гематореи).3. пульсті зерттеу (аритмичный), ЖЖЖ өлшеу

(брадикардия), АҚ өлшеу (повышение).4.Жүрек аускультациясы: наличие шума пролапса митрального клапана или других сердечных шумов.5. Аускультация сосудов шеи: выявление шума над сонной артерией, особенно при

наличии транзиторной ишемической атаки в анамнезе или сахарного диабета (следует помнить, что отсутствие шума над сонной артерией не позволяет исключить её значительный стеноз).6. неврологиялық статусты зерттеуде мына белгіліерге назар аудару к\к: Аяқ қол қимыл бұзылысы:науқасқа 10 секунд бойы аяқ қолын көтеруін сұрау, паретикалық аяқ қол тез түседі (проба Баре);- сөйлеу бұзылысы (дизартрия, афазия): дизартрияда науқаста толық түсіне тұрып сөздері айқын емес болады,ауызында толы тамақ тұрған сияқты болады.Афазияда науқас обращенную речьті түсінбейді,өзінің собственная речевая продукциясы болмауы мүмкін;- ми иннервация бұзылысы: бет асимметриясы («перекос» лица при просьбепоказать зубы или улыбнуться), дисфагия (расстройства глотания – поперхивание приприеме жидкой или твердой пищи);- сезімталдық бұзылысы:аяқ қол дың симметриялық аймақтарын соққылаганда бір жақты ауырсынудың төмендеуі болады;- ес деңгейінің бұзылысы (оглушение, сопор, кома);- көру алаңының дефектысы (гемианопсия – выпадение правого или левого полей зренияна обоих глазах).

7. Қан деңгейін қант денг зерттеу.

Медициналыық көмекШұғыл көмек мақсаты: 1.инсультке әкелген патологиялық процестерді жою н\е ми катастрофаға әкелген рефлекторлық реакцияны жою.2.ми құрылымының бұзылыуымен болатын морфофункциональды өзгерістерді шектеу. Базисті ( недифференцированная) терапия үш бір бірімен б\ты к омпоненттен тұрады:1.Өмірге маңызды функцияларды шұыл түзету — тыныс алуды қалпына келтіру,гемодинамиканы, жұтынуды, эпилептикалық статусты басу.2.Инсульт нәт пайда болған гомеостаз бұзылысын қалпына келтіру, басмиішілік қысымды,су тұз балансын,қышқыл сілтілік балансты,инфекция мен оның асқынун алдын алу, вегетативті гиперреакцияны жою, психомоторлық қозуды,

рвоты, икоты.3.Жедел ми қанайналым бұзылысымен шақырылған мидың дисфункциясын жоюға бағытталған Метаболикалық қорғаныс: Антигипоксант колдану, антиоксидант, антагонист кальция, нейротрофических и

мембраностабилизирующих препаратов, антагонист глутамат.

Недифференцированная терапия:Нормализация дыхания - туалет верхних дыхательных путей и ротоглотки.При нарушении сознания – оксигенотерапия. Искусственная вентиляция легких

показана при брадипноэ (ЧДД < 12 в мин), тахипноэ (ЧДД > 35-40 в мин), нарастающемцианозе.

артериальды гипертензия б\са: - эналаприлат 0,625 – 1,25 мг внутривенно струйно в течение 5 мин;

- магния сульфат внутривенно медленно 1000-2000 мг (первые 3 мл в течение 3 мин)в течение 10-15 мин; препарат выбора при наличии судорожного синдрома.

артериальды гипотензияда (систолическое артериальное давление < 100 мм

рт.ст.) внутривенно капельно вводят полиглюкин 400,0 мл (первые 50 мл струйно) или

пентакрахмал 500 мл.Айқын артериальды гипотонияда показано внутривенное капельноевведение 250 мг допамина в 250 мл 5 % раствора декстрозы или изотонического растворанатрия хлорида — со скоростью от 3-6 до 10-12 капель/мин.

. судорожного синдромда: диазепам внутривенно в начальнойдозе 10-20 мг, в последующем, при необходимости – 20 мг внутримышечно иливнутривенно капельно.

6.Тұрақты ықылықта ж\е қайталанатын құсуларда:

- метоклопромид 2 мл в 10 мл 0,9% раствора натрия хлорида внутривенно или

внутримышечно;- пиридоксина гидрохлорид 2-3 мл 5% раствора внутривенно в 10 мл 0,9% раствора

натрия хлорида;- при неэффективности – дроперидол 1-3 мл 0,25% раствора в 10 мл 0,9% раствора

натрия хлорида внутривенно или внутримышечно.

7.бас ауруында: - кеторолак 30 мг внутримышечно.

8. Нейропротективная терапия:

- глицин сублингвально по 1 г;- магния сульфат 25% раствор – 5-10 мл внутривенно медленно капельно с 100-200

мл 0,9% раствора натрия хлорида;- мексидол внутривенно струйно в течение 5-7 мин или капельно 100-500 мг в 200-

400 мл 0,9% раствора натрия хлорида со скоростью 60-80 кап/мин;- церебролизин 5-10 мл внутривенно струйно медленно или 10-60 мл в 200 мл 0,9%раствора натрия хлорида внутривенно капельно в течение 60-90 мин, или глиатилин 4 мл(1000 мг) в 10-20 мл 0,9% раствора натрия хлорида внутривенно медленно, или эмоксипин

15 мл 1% раствора внутривенно капельно, или карнитина хлорид 7-10 мл 1% раствора в300-500 мл 0,9% раствора натрия хлорида внутривенно капельно со скоростью 6- кап/мин;- пирацетам 10-20 мл внутривенно без разведения (не следует использовать притяжело протекающих формах инсульта, сопровождающихся глубоким угнетением

сознания).

9.микроциркуляцияны жақсарту және Эмболия қайта болмауын алдын алу үшін пентоксифиллин к\т тамшылатып в дозе 0,1 г (одна ампула) в250-500 мл 0,9% раствора натрия хлорида за 90-180 мин, или варфарин 2,5 мг внутрь, илиацетилсалициловая кислота 500 мг внутрь.Ми қанайналымын жақсарту үшін,кислородом нейрондардың оттегімен қамтамасыз етілуінің күшеюі, мидың метоболизмін жақсарту –винкамин, 30 мг

10. қаннің коагуляционды бұзылысын коррекциялау -гепарин 5000 ЕДвнутривенно.

36Жедел қантамырлық жеткіліксіздік қантамыр арнасының сыйымдылығының ұлғаюына б\ты венозды қайтудың бұзылысы.Жедел қантамыр жет\сіздігі бар науқастарда естен танудың болуы шарт емес.естен тану тек мидың қанмен қамтамасыз етуі критикалық жағдайға жеткенде пайда болады. Коллапс- жедел дамитын қантамырлық жеткіліксіздік,ол қантамыр тонусының төмендеуімен ж\е ОЦК салыстырмалы төмендеуімен көрінеді.Коллапс кезінде естен тану тек мидың қанмен еамтамасыз етуі критикалық төмендегенде ғана пайда болады,ж\е міндетті белгі емес.Коллапстын шоктық жағдайлардан принципиальды белгісі шокка тән патофизиологиялық белгілердің болмауымен сипатталады:симпатоадренальды реакция,жасуша клеткасынын функциясынын жайылган бұзылысы.бұл жағдайлар инфекция,интоксикация,гипо,гпергликемия,пневмония,б.ү.б.жеткіліксіздігі нәт п.бмүмкін.Клинкалық тұрғыда коллапс тез жағдайынын нашарлауымен,бас айналу мен естен танумен(бұл жағдайжда онда естен тану жайында болады),тері қатпары бозғылт болады,салқын тер шығады,жеңіл акроцианоз,беткей жиі тыныс,синусты тахикардия.АҚ деңгейі ауырлық деңгейіне көрсетеді.Шұгыл көмек көрсету естен тануга аналогично. Естен тану (синкопе,синкопальное состояние) естің қысқа уақытқа жоғалуымен ж\е постуральды тонустың бұзылысы(тұра алмайды),ЖҚТ ж\е тыныс алу бұзылысымен көрінеді.Естен тану патогенезі аноксиялық ишемиялық,негізінен жедел миқанайналым жеткіліксіздігі парасимпатикалық ж\е симпатикалық әсердің жетк\сіздігімен көрінеді.

37.Квинке ісігі терінің теріасты қабатының н\е шырышты қабаттың жергілікті ісігімен көрінеді.Жиі ерін,щек,қабақ,маңдай,бастың шаш аймағында,мошонкада,табанның дорсалды бетінде,кистте пайда болады.АІЖ шырышты қабатының ісігі ішек түйілуімен,құсумен,жүрек айнумен көрінеді.Көмей аймағының ісігінде өмірге кауіпті жағдалар пайда болады:дауыстыңқарлығуы,жөтел,тұншығу,жұтыну өиындауы,стридорозды тыныс алу.Елу пайыз жағдайда крапивницамен қосылып келеді. Емі:контакт тоқтату:дәрілік емді парентеральды енг тоқтату,инекционды ине көмегімен жарадан жәндік желесін алу,алған жерге мұз қою.Сол жерге 0.5 мл 0.1 % аадреналин 5 мл 0.9% натрия хлорид.Аллергияға қарсы ем.ГК:преднизолон 60-150 мг парентеральды (балаларга 2-12 ай 2-3 мг\кг.1-14 жас 1-2 мг\кг)в\в стуйно.Жайылған қайталанатын крапивницада бетаметазон -1-2 мл.Гистаминнің тінге жана порциясынын асерин алдын алу үшін акривастин 8 мг или цитиризин 10 мг.Көмей ісігіне ж\е анафилактикалық шокка күдік б\са бірден адреналин.Симптоматикалық терапия:бета екі адреномиметик бронхоспазмда(сальбутамол небуйлазер арқ.2.5-5 мг).Кислородотерапия.

38.Куйиктер:Термиялық күйіктер тері қатпарына от,ыстық сұйықтықтың ж\е мықты жалын әсерінен болады.

Химиялық күйік теріге агрессивті заттар әсерінен жиі қышқылдар мен сілтілер,олар қысқа уақыт әсерінен терінің өлеттенуін шақыруы мүмкін. Жіктелу і: Тяжесть местных и общих проявлений ожогов зависят от глубины