Блокты, ағымдық ж/е аралас шифрлер ұғымдары

Блоктық шифрлар. Блоктық шифрлау кезінде бастапқы мәтін ұзындығы тұрақты бекітілген блоктарға бөлінеді. Блок мәтіндері бір-біріне қатыссыз бөлек шифрланады. Шифрлау үшін барлық блоктарға бір ғана кілт қолданылады. Шифрлау тәсілдері ауыстыру, алмастыру, құрастырма шифрлар болып бөлінеді.

Ағындық шифрлар. Егер блоктық шифрлау алгоритмдері мәтінді блоктарға бөліп оларды бір бірден ретімен шифрлайтын болса, ағынды шифрлау алгоритмі мәтінді бөліктемей әр элементін шифрлап ағынды күйде жіберіледі. Шифрлау ж/е дешифрлау негізінен 2 модулі бойынша ашық ж/е кездейсоқ кілт тізбегін қосу операциясын қолданады. Тарихи бірінші ағынды шифр Вернам шифры (1-суреті). Вернам шифрының ерекшелігі оның кілт тізбегінің шифрлауында. Бұл шифрдың практикалық қолданылуы өте ұзын кілт тізбектерінің жасалуына байланысты қолайсыз деп есептелінеді.

1-сурет. Вернам шифрының сұлбасы

Практикада аралас жүйелер жиі кездеседі – бір шифрленген мәтінге қолданылатын криптографиялық өзгертулердің негізгі әдістер тізбегі. (Ресейлік ж/е американдық шифрлеу стандарттары дәл осы аралас криптографиялық өзгертулерге негізделген.)

Көпіршік – аралас өзгертулердің ерекше түрі; нәтижесінде соңғы мәтіндегі әр символ бастапқы мәтіннің әр символынан тәуелді болады.

Практикада келесі принциптердің біреуін қолданатын, шифрлеудің аралас әдістері кең тараған:

- «блоктардың бірігуі»

- блоктық шифрді шифрлау функциясы қолданатын кері байланыс функциялары ретінде жалған кездейсоқ кодтардың генераторлары көмегімен кілттер ағынын (шифрлер гаммасын) құрастыру.